«Ηρωες του πάθους οι Καραμαζόφ»

ΣΤΟ «ΥΠΟΓΕΙΟ» ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

• «Κόλαση είναι το μαρτύριο του να μην αγαπάει κανείς». Εικόνες, πρόσωπα, σχέσεις, ατμόσφαιρες, ήχοι που συνδυάζουν τις πιο ασυμβίβαστες αντιφάσεις.

Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος σε σκηνή από τους «Αδερφούς Καραμαζόφ»

Που αποκαλύπτουν «τον καραμαζοφικό άνθρωπο» που όλοι κρύβουμε μέσα μας, ικανό να κινείται και να βλέπει, ταυτόχρονα ψηλά τον κόσμο των ιδανικών και κάτω τον κόσμο της πτώσης και των πολυαίμακτων παθών του. Τον άνθρωπο που αγωνίζεται να βρει την αγάπη.

Το μνημειώδες μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Αδερφοί Καραμάζoφ» ανεβαίνει στη σκηνή μέσα από εικόνες φωτός και σκοταδιού, σε ατμόσφαιρες οριακές. Σε τοπία και μνημεία που αναγκάζουν τους ήρωες να έρθουν αντιμέτωποι με τα βαθύτερα άκρα της ανθρώπινης συνείδησης που μάχεται μεταξύ του κοσμικού και του μεταφυσικού. Η Νατάσα Τριανταφύλλη σκηνοθετεί το κύκνειο άσμα του Ντοστογιέφσκι στη διασκευή του Διονύση Καψάλη με την πρωτότυπη μουσική της Μόνικας στο «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης. Η πρεμιέρα θα δοθεί στις 14 του μήνα, ενώ οι παραστάσεις διαρκούν έως τις 19 Μαΐου.

Μια οικογένεια χωρίς μητέρα. Μια πατροκτονία. Ενας αδελφός, που επιμένει να συγχωρεί και να συμπονά. Μια δίκη, που καταδεικνύει τον ένοχο. Μια αναζήτηση για την αποδοχή της συνύπαρξης του Καλού και του Κακού σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Ενα ταξίδι για το πρόσωπο της Αγάπης. Στο μυθιστόρημα (αλλά και στην παράσταση όπου λειτουργεί σαν «αγγελιαφόρος») ο αφηγητής επιλέγει να ιστορήσει με μεγάλη ελευθερία γεγονότα, άλλοτε με μεγάλη σαφήνεια άλλοτε με την παραδοχή ότι απλώς... δεν θυμάται «τι ακριβώς συνέβη».

«Η οικογένεια Καραμάζοφ, μια οικογένεια χωρίς κοινή μνήμη, εφόσον δεν έχει ζήσει σαν οικογένεια -οι δύο σύζυγοι του πατέρα απεβίωσαν νωρίς, τα παιδιά μεγάλωσαν σε συγγενείς και γνωστούς- ακολουθεί μια αντίστοιχη διαδικασία, όπου συναντώντας ο ένας τον άλλον μετά από πολλά χρόνια, προσπαθούν να ανακαλύψουν τι είναι αυτό που τους ενώνει και κυρίως τι είναι αυτό που τους χωρίζει» σημειώνει η σκηνοθέτρια, Ν. Τριανταφύλλη, η οποία κρατά τις πρώτες σημειώσεις για την παράσταση τον Οκτώβριο του 2013! «Σε αυτή την "τυχαία" συνάντηση των αδερφών με τον πατέρα, συμβαίνουν μοιραία γεγονότα, σαν αυτή η συνάντηση να έπρεπε να γίνει για να ξαναβαφτιστεί το πεδίο σκέψης, φαντασίας και αισθήματος των ηρώων. Σαν να έπρεπε να γίνει αυτή η "κατάβαση" στο σκοτάδι, για να ακολουθήσει η "ανάβαση" στο φως».

• Κυνικός διανοούμενος

Τον Ιβάν, τον μεσαίο γιο της οικογένειας Καραμαζόφ, «έναν διανοούμενο, κυνικό, αρνητή, διορατικό με καταστροφικές τάσεις» υποδύεται ο Αντίνοος Αλμπάνης. Ο Ιβάν «ξανασυναντά την υπόλοιπη οικογένεια και όλοι μαζί συνθέτουν μια εξωτική παρέλαση χαρακτήρων. Μια οικογένεια βυθισμένη στην παρακμή και τη διαφθορά, που έρχεται αντιμέτωπη με την ψυχική εξορία, την απομόνωση, τις αντιφάσεις και βιώνει την τραγωδία».

Ο Ιβάν δεν αποδέχεται τον Θεό. Νιώθει «υπεράνθρωπος και μόλις αντικρίζει την ψυχική του άβυσσο καταλήγει να έχει παραισθήσεις και να συνομιλεί με τον διάβολο! Στην ήρεμη πίστη του μικρότερού του αδερφού, ο ίδιος απορρίπτει την ένωση θείας και ανθρώπινης ελευθερίας καθώς και όποια μορφή εξουσίας. Μαζί με τα υπόλοιπα μέλη των Καραμαζόφ μοιάζουν να ανακαλύπτουν για πρώτη φορά έννοιες όπως η αλήθεια, η ελευθερία, η συνείδηση και η ευθύνη».

Οι Καραμαζόφ φαίνονται" «απλοί άνθρωποι αλλά δεν είναι. Κινούνται σε ένα σκοτεινό σύμπαν, υπόγειο. Δοκιμάζουν τα όριά τους, την ψυχή τους και μέσα από τον εγωκεντρισμό τους, την αστάθεια του χαρακτήρα τους, την επιθετικότητα και τη συναισθηματική απάθεια, αναζητούν τον πυρήνα της προσωπικότητάς τους» σύμφωνα με τον ίδιο. «Εγκληματίες και επιληπτικοί, άνθρωποι του υποκόσμου και άνθρωποι που αναζητούν τον Θεό, αγνοί και μηδενιστές εξομολογούνται ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι και αρνούνται να αναθεωρήσουν τις ιδεολογίες τους. Προσπαθούν να νικήσουν το κακό με το κακό, την αδικία με το έγκλημα με μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας υπερβαίνοντας ηθική και κανόνες και καταλήγουν όργανα του εαυτού τους δίχως να μπορούν να βρουν την ατομική ολοκλήρωση" Ηρωες του πάθους, της σάρκας και του πνεύματος, μπορούν όλοι τους να γίνουν εγκληματίες κάτω από ορισμένες συνθήκες. Κι όσο κι αν είναι τραγικοί ή δαιμόνιοι, η ζωή τους δεν στερείται αξιών" Γι' αυτό και είναι ηθικά αυτάρκεις. Παρατηρητές ενός κόσμου που δύει ταυτόχρονα με έναν άλλον που ανατέλλει», σημειώνει.

• ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Τη διασκευή του μυθιστορήματος που καλείται να συνδυάσει την ποιητικότητα, την κρυμμένη ειρωνεία και τη μεταφυσική διάσταση του κορυφαίου μυθιστορήματος του Ρώσου δημιουργού, με έναν διάλογο σκηνικό που διατηρεί το μυστήριο και την αγωνιώδη προσμονή της αποκάλυψης μιας πατροκτονίας υπογράφει ο Διονύσης Καψάλης. Η Μόνικα έχει δημιουργήσει έναν μουσικό κόσμο από ήχους, ρυθμούς και μελωδίες που υποβάλλουν ήρωες και θεατές μέσα σε ατμόσφαιρες μεταφυσικές, αλλά γεμάτες από ανθρώπινη αγωνία και συμφιλίωση.

• Συντελεστές

Τα σκηνικά φιλοτέχνησε η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια είναι της Ιωάννας Τσάμη και οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου. Ερμηνεύουν οι: Aντίνοος Αλμπάνης, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μελέτης Ηλίας, Λένα Παπαληγούρα, Βασιλική Τρουφάκου, Αινείας Τσαμάτης.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 05/04/2015