Ξυδάκης - Χατζάκης και στη μέση το Εθνικό

Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης και ο κ. Σωτήρης Χατζάκης

Λοβέρδου Μυρτώ, Το Βήμα:  05/04/2015

• Οξύνεται η αντιπαράθεση του υπουργείου Πολιτισμού με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της πρώτης σκηνής της χώρας. Οι καταγγελίες, οι έλεγχοι και οι εξελίξεις της κρίσης

Την περασμένη Τρίτη 31 Μαρτίου, στις 11.30 το πρωί, κλήθηκε το διοικητικό συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου στο γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη. Παρόντες ήταν οι δύο εκπρόσωποι των ηθοποιών, ο πρόεδρος Γιώργος Στεφανάκης, ο αντιπρόεδρος Γιώργος Μανιώτης και ο Γιάννης Μετζικώφ. Απούσα η Κατερίνα Χέλμη (βρίσκεται στο εξωτερικό) και ο Ερρίκος Μπελιές (εκ της Ενώσεως Συγγραφέων) λόγω ατυχήματος. 

«Θέλω να μου παραδώσετε όλες τις συμβάσεις, όλα τα συμβόλαια με εξωτερικούς συνεργάτες της διετίας 2014-2015» φέρεται να τους είπε ο κ. Ξυδάκης.

Τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να δοθούν ούτε στη Βουλή καθώς περιέχουν προσωπικά δεδομένα, ήταν η απάντηση του νομικού συμβούλου του Εθνικού για τη συγκεκριμένη υπόθεση Αντώνη Βγόντζα. Ο υπουργός μπορεί μόνο να παραγγείλει έλεγχο, ενώ η Αρχή Προστασίας Δεδομένων είναι η μόνη αρμόδια να αποφασίσει. Και αυτό γιατί τα συμβόλαια περιλαμβάνουν αμοιβές καλλιτεχνών και συντελεστών.

Oπως εξηγεί ο κ. Βγόντζας, «ο υπουργός διορίζει τα μέλη του ΔΣ και τον διευθυντή αλλά δεν μπορεί να τον παύσει», εκτός κι αν καταψηφιστεί ο προϋπολογισμός από τα 2/3 των μελών του ΔΣ. Ο τρέχων έχει ήδη ψηφιστεί, οπότε ακόμη και αν αλλάξουν τα μέλη του ΔΣ, δεν μπορεί να ανακληθεί. Εκτός κι αν υπάρξει καταγγελία αξιόποινης πράξης. Η επιστολή του Σωματείου Εργαζομένων του Εθνικού με καταγγελίες κατά της νυν διεύθυνσης αποτέλεσε νέο όπλο στα χέρια του υπουργού - αν και παρόμοιες καταγγελίες έχουν γίνει και στις προηγούμενες διευθύνσεις.

Ο υπουργός και το όραμά του

Εν μέσω της κρίσης αυτής ο κ. Ξυδάκης μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» δήλωσε: «Είμαστε εν εξελίξει μιας συνεννόησης με το σωματείο για να εξετάσουμε τις καταγγελίες τους, που έχουν να κάνουν με τη μη διαφάνεια των συμβάσεων της τελευταίας διετίας (2014-2015). Θέλουμε να δούμε αν έχουν τηρηθεί με ακρίβεια οι επιταγές του νόμου. Ανήκει στη δημόσια σφαίρα το Εθνικό. Οι εργαζόμενοι έχουν ήδη εξαγγείλει απεργίες (σ.σ.: στις 22/4). Στόχος μας είναι να καταλαγιάσει το κλίμα και να υπάρξει μια εύρωστη λειτουργία. Αυτή τη στιγμή είμαστε αντιμέτωποι με δύο θέματα: τον καλλιτεχνικό διευθυντή και την τήρηση της νομιμότητας. Επιθυμούμε μια άλλη φυσιογνωμία για το Εθνικό. Ζητήθηκε η παραίτησή του. Ο ίδιος δεν παραιτείται, οπότε και παραμένει. Κάναμε μια πολιτική κίνηση. Πήραμε μια πολιτική άρνηση από την πλευρά του».

Ποιο είναι ωστόσο το νέο όραμα και η φυσιογνωμία αυτή; «Δεν είμαι ούτε ο Βάσος Βαρίκας ούτε ο Αιμίλιος Χουρμούζιος ούτε ο Δημήτρης Ροντήρης. Το όραμά μου για τον πολιτισμό το έχω δημοσιοποιήσει εδώ και πολλά χρόνια με εκατομμύρια λέξεις. Το Εθνικό εποπτεύεται από το ΥΠΠΟ και έχει τη δική του φυσιογνωμία. Δεν παρεμβαίνουμε. Η παρέμβασή μας αφορά τα πρόσωπα που διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία. Σεβόμαστε την αυτοτέλεια κάθε οργανισμού που εποπτεύει. Εκτός αν υπάρχουν παραστρατήματα, οικονομικές αδυναμίες, οπότε παρεμβαίνουμε για να τηρηθεί η νομιμότητα».

Στο ίδιο όραμα σκοπεύει να εντάξει και το ΚΘΒΕ, όπου, όπως λέει, «φυσικά και υπάρχουν προβλήματα, και οικονομικά και διαχειριστικά, συσσωρευμένα από προηγούμενες διευθύνσεις. Ο προηγούμενος καλλιτεχνικός διευθυντής επαύθη από το ΔΣ καθώς δεν εγκρίθηκε ο απολογισμός του. Τα χρέη του ΚΘΒΕ φθάνουν τα 6,5-7 εκατ. ευρώ - του χρωστάνε κιόλας. Κινούμαστε παράλληλα σε πολλά ανοιχτά μέτωπα, πυροσβεστικά, αναπλαστικά, δημιουργικά, ξεκινώντας από το πιο επείγον. Δεν θέλουμε το Εθνικό να γίνει ΚΘΒΕ» καταλήγει.

«Επιτέλους τι τον ενοχλεί;»

Ο Σωτήρης Χατζάκης, που διαμηνύει παντού «ας έρθουν να κάνουν έλεγχο όποτε θέλουν», θυμίζει στους συνομιλητές του ότι «ο υπουργός με απείλησε πως θα φέρει το ΣΔΟΕ, σαν να είμαι μαγαζί της Μυκόνου, γι' αυτό και ενημέρωσα τον Πρωθυπουργό». Αρνούμενος, όπως λέει, «να αφήσει τους καλλιτέχνες να διαπομπευθούν την ώρα που ο υπουργός λειτουργεί διχαστικά και εμφυλιακά», συνεχίζει τη δουλειά του όσο διαρκεί η θητεία του. Και συμπληρώνει: «Υπακούω σε μια ελεύθερη διαπραγμάτευση σε ό,τι αφορά τις παραγωγές. Μπορεί ένας ηθοποιός να πάρει μεγαλύτερη αμοιβή, αλλά τα χρήματα αυτά να τα φέρει πολλαπλάσια πίσω στο Εθνικό». Οπως, π.χ., ένας πρωταγωνιστής με λαϊκό έρεισμα που «μπορεί να πήρε 20.000 ευρώ αλλά η παράσταση έφερε 800.000 ευρώ». Απευθυνόμενος στον υπουργό, αναρωτιέται: «Επιτέλους τι τον ενοχλεί; Τι του έχουμε κάνει;», ενώ για τις καταγγελίες και την προκήρυξη απεργίας των εργαζομένων απαντά μέσω των «προνομίων» που εκείνοι απολαμβάνουν στο Εθνικό. Με τη σειρά του το Σωματείο Εργαζομένων με νέα επιστολή του (2/4) προς τον Σωτήρη Χατζάκη «βάζει τα πράγματα σε μια σειρά» τονίζοντας ότι «ο κ. Ξυδάκης δεν μας έχει ακόμη δεχθεί...» και αποδέχεται την «πρόκληση» της διεύθυνσης «να κριθούμε από την κοινωνία».

Η κόντρα ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν φαίνεται να παίρνει τέλος, με τα χαρακτηριστικά της να γίνονται όλο και πιο προσωπικά. Και αυτό είναι επικίνδυνο.

«Είσαι υπάλληλος γαντζωμένος σε μία καρέκλα και όχι καλλιτέχνης»
Ακολουθούν αποσπάσματα της δεύτερης επιστολής που έστειλε ο Σωτήρης Χατζάκης, την περασμένη Πέμπτη (2/4), στον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.

Εξοχότατε,

Στις 12.03.2015 Σας είχα αποστείλει μία επιστολή με την οποία περιέγραφα την απαράδεκτη και αήθη συμπεριφορά του Αναπληρωτή Υπουργού Πολιτισμού.

Την επιστολή εκείνη είχα συντάξει αμέσως μετά τη θλιβερή συνάντηση που είχα με τον Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού το μεσημέρι της ίδιας ημέρας.

Συγκεκριμένα:

• Μου ζήτησε να παραιτηθώ από τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου «διότι αυτό θέλει η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός».

• Του επεσήμανα ότι δεν είμαι πολιτικό πρόσωπο.

• Στη σταθερή άρνησή μου να υποβάλω την παραίτηση μου με απείλησε ότι θα φέρει το Σ.Δ.Ο.Ε.!

• Φυσικά, του απάντησα ότι δεν φοβάμαι τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και είμαι πρόθυμος να διευκολύνω τον έλεγχο.

• Η συνάντησή μας κατέληξε γρήγορα στην ουσιαστική εκδίωξή μου από το γραφείο του με τις φράσεις του ίδιου «Είσαι υπάλληλος γαντζωμένος σε μία καρέκλα και όχι καλλιτέχνης».

(...)

Εξοχότατε,

Γνωρίζω, όπως και όλοι οι Έλληνες, την προσπάθειά Σας στο πλαίσιο της διαχείρισης των μεγάλων εθνικών ζητημάτων (...) Θα μου επιτρέψετε να Σας απασχολήσω για τους ακόλουθους λόγους:

Πρώτον: Είναι σαφές ότι η όλη συμπεριφορά του τόσο απέναντί μου όσο και έναντι του θεσμού του Εθνικού Θεάτρου είναι έντονα απαξιωτική.

Δεύτερον: Με το ακατανόητο πείσμα του σε στόχους που βρίσκονται έξω από την έννοια του Κράτους Δικαίου, έχει απομακρύνει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης από το δημιουργικό έργο που επιτελείται.

(...)

Με εκτίμηση,

Σωτήρης Χατζάκης

Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εθνικού Θεάτρου