Ο 70χρονος Αμερικανός σκηνοθέτης Λι Μπρουερ και συγγραφέας επισκέπτεται την Ελλάδα με τρεις παραγωγές: το «Γκόσπελ επί Κολωνώ» και το «Κουκλόσπιτο» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και τους «Τράφους» στους Δελφούς. Μοιάζει με τον Εντ Χάρις, φορά ένα αδαμάντινο σκουλαρίκι στο αριστερό του αφτί, χαμογελά πολύ εύκολα και λατρεύει να συζητά για πολιτική. Ο ένθερμος υποστηρικτής του Μπαράκ Ομπάμα και συνοδοιπόρος των beatniks τη δεκαετία του ’50 είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες της νεοϋορκέζικης θεατρικής σκηνής, που μαζί με την Τζο Αν Ακαλάιτις και την Ελίζαμπεθ Λε Κοντ έχουν συμβάλει στο πειραματικό προφίλ της.
- Από τη Mabou Mines Theater Company στη Νέα Υόρκη, στους «Τράφους» της Θάλειας Αργυρίου στην Ελλάδα. Φιλέλληνας ή καλλιτεχνική συγκυρία;
Και τα δύο. (γελάει) Στην Ελλάδα είχα έρθει πολύ παλιά, τη δεκαετία του ’80, και είχα μείνει εννέα μήνες. Σήμερα η χώρα σας έχει αλλάξει πολύ, αλλά παραμένει ηλιόλουστη. Με τη Θάλεια (Αργυρίου) δουλεύουμε πάνω στο έργο της «Τράφοι». Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή την παράσταση λειτουργώ περισσότερο ως editor παρά ως σκηνοθέτης. Η Ερση Πήττα έχει κάνει όλη τη σκηνοθετική δουλειά κι εγώ κάνω ένα είδος μοντάζ στις σκηνές που έχει δουλέψει. Το έργο της Θάλειας είναι ένα σκηνικό λυρικό ποίημα που εμείς το έχουμε στήσει ως μια ελληνική εκδοχή του παραδοσιακού γιαπωνέζικου θέατρου ΝΟ.
- Φέτος το καλοκαίρι θα δούμε άλλες δύο παραγωγές σας στο Φεστιβάλ Αθηνών, το «Γκόσπελ επί Κολωνώ» και το «Κουκλόσπιτο».
Και οι δύο παραγωγές που παρουσιάζουμε στο Φεστιβάλ Αθηνών είναι διασκευές, η πρώτη από το έργο του Σοφοκλή και η δεύτερη του Ιψεν. Και οι δύο έχουν πολιτικές αποχρώσεις. Το μεν «Γκόσπελ επί Κολωνώ» αναφέρεται σε φυλετικά ζητήματα, που είναι πολύ έντονα στην Αμερική, το δε «Κουκλόσπιτο» στην πολιτική μέσα στην οικογένεια και τη γυναικεία χειραφέτηση. Εντελώς συγκυριακά (;) φέτος στην αμερικανική πολιτική σκηνή ένας Αφροαμερικανός και μια γυναίκα έβαλαν υποψηφιότητα για το χρίσμα των Δημοκρατικών.
- Στο «Γκόσπελ επί Κολωνώ» η αφροαμερικανική κουλτούρα, μέσα από τη μουσική γκόσπελ, συναντά την αρχαία ελληνική, στην τραγωδία του Σοφοκλή.
Ακριβώς. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι εδώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει μεγάλη αφροαμερικανική κοινότητα και δεν είστε εξοικειωμένοι με την κουλτούρα της. Αλλά στις ΗΠΑ η επιρροή της είναι πολύ μεγάλη. Πλέον έχουμε και υποψήφιο Αφροαμερικανό πρόεδρο. Για να επανέλθουμε στην τραγωδία του Σοφοκλή, συχνά οι αγγλόφωνοι καλλιτέχνες προσεγγίζουν την αρχαία ελληνική τραγωδία διά της σαιξπηρικής οδού, καθώς αυτή είναι γνωστή ως κλασική δραματουργία. Αλλά το αρχαίο ελληνικό δράμα δεν είναι ξεκάθαρα Σαίξπηρ. Και είναι λάθος να ανεβαίνει ως σαιξπηρικό έργο. Εμείς λοιπόν σκεφτήκαμε να δανειστούμε στοιχεία από την αφροαμερικανική κουλτούρα και τα γκόσπελ, με τα οποία ο κόσμος μάλλον έχει κάποια οικειότητα λόγω των ομιλιών του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ή και του Ομπάμα, αλλά και των κηρυγμάτων του Τζέζι Τζάκσον.
Ο δραματικός, σχεδόν θεατρικός, τόνος των θρησκευτικών κηρυγμάτων θεωρήσαμε ότι ταιριάζει στη φόρμα της αρχαίας τραγωδίας. Επίσης, η αρχαιοελληνική ιδέα της κάθαρσης υπάρχει και στην αφρικανική θρησκευτική παράδοση, όπως και η κατάσταση του διονυσιασμού, που αυτοί ονομάζουν έκσταση. Αν αναλύσουμε λοιπόν τη δομή μιας θρησκευτικής λειτουργίας, θα δούμε ότι είναι πολύ κοντά μ’ εκείνη της αρχαιοελληνικής τραγωδίας.
Επίσης, όπως στον πυρήνα της τραγωδίας υπάρχει πάντα ένας μύθος, το ίδιο ισχύει και στη θρησκευτική κατήχηση, μόνο που εδώ ο μύθος είναι παρμένος από τη Βίβλο. Την ιδέα όμως αυτή τη συνέλαβα πριν από 25 χρόνια σε ένα ταξίδι μου στην Τουρκία, όπου είχα επισκεφθεί ένα αρχαίο ελληνικό θέατρο. Εκεί συνειδητοποίησα ότι είχα δει αρκετά αρχαία θέατρα στην Ελλάδα και ότι υπήρχε ένας βωμός σε αυτά. Τότε βεβαιώθηκα για τη θρησκευτική διάσταση του θεάτρου στην αρχαία Ελλάδα. Και σκέφτηκα, γιατί να μην προσδώσουμε στην τραγωδία του Σοφοκλή μια θρησκευτική διάσταση, μέσα από τη δική μας κουλτούρα όμως. Σκεφτείτε λοιπόν τον Οιδίποδα να παίζεται από τον Ρέι Τσαρλς, τον Αγγελιαφόρο από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την Αντιγόνη από την Αρίθα Φράνκλιν.
- Ο Ρέι Τσαρλς ήταν τυφλός, όπως και ο Οιδίποδας, έτσι δεν είναι;
Ο μύθος του τυφλού ήρωα απαντάται συχνά στην αφροαμερικανική κουλτούρα. Ο τυφλός είναι αυτός που βλέπει πιο καθαρά ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν έχουν χάσει την όρασή τους. Ο Τζιμ Κάρτερ, που ερμηνεύει το ρόλο του Οιδίποδα, είναι επαγγελματίας τραγουδιστής γκόσπελ και επίσης τυφλός, όπως και ο ήρωας που υποδύεται. Η χορωδία της παράστασης είναι από το Χάρλεμ και είναι από τις καλύτερες χορωδίες της Νέας Υόρκης. Οι Blind Boys of Alabama έχουν κερδίσει τέσσερα Grammy. Εκτός από τρεις τέσσερις ηθοποιούς, όλο το υπόλοιπο καστ είναι ιερωμένοι, άνθρωποι της Εκκλησίας ή τραγουδιστές γκόσπελ. Ο Αγγελιαφόρος παίζεται από έναν κανονικό ιερωμένο, τον αιδεσιμότατο Ερλ Μίλερ, γιατί στην αφροαμερικανική κουλτούρα ο κατηχητής είναι ο αγγελιαφόρος του λόγου του Θεού. Είναι λοιπόν πραγματική η αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε μια αφροαμερικανική εκκλησία.
- Οπως είναι πραγματικότητα ότι ο Αφροαμερικανός Μπαράκ Ομπάμα βάζει υποψηφιότητα για πρόεδρος στις ΗΠΑ.
Νομίζω πως αυτή η υποψηφιότητα είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί στην Αμερική σήμερα. Αρκετά τραβήξαμε με όλο αυτό το Bushit (σ.σ.: σύντμηση του Bush και shit, που παρηχεί το bullshit). Είναι καιρός να γυρίσουμε σελίδα και ν’ αλλάξει η εικόνα της Αμερικής και στο εσωτερικό της χώρας και στο εξωτερικό, να τελειώσει η ιστορία με το Ιράκ και με όλες τις άλλες πολεμικές αναφλέξεις ανά τον κόσμο.
info
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ:▪«Το κουκλόσπιτο», Πειραιώς 260 (Χώρος Δ),
21-24/7 στις 21:00.
Τιμές εισιτηρίων: €30, €20 (μειωμ.), €15 (φοιτ.).
Η προπώληση αρχίζει στις 30/6.
Κρατήσεις εισιτηρίων: Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς Πεσμαζόγλου), τηλ. 210-3272000,
ή στο site www.greekfestival.gr.
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ΕΤ, City 99,5.
▪«Τράφοι»: Δελφοί,
11/7 (workshop 17:00-20:00),
20/07 (πρεμιέρα) Θέατρο Αλσους, Ηλιούπολη
No comments:
Post a Comment