12 ερωτήσεις στον Στέλιο Κρασανάκη

 

Ο ψυχίατρος και σκηνοθέτης θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους δραματοθεραπευτές στην Ελλάδα διευθύνοντας από το 1994 το Ινστιτούτο «Αιών»

Πώς ορίζετε τη δραματοθεραπεία; «Η θεραπευτική ιδιότητα του θεάτρου ήταν αναγνωρισμένη από την αρχαιότητα. Η δραματοθεραπεία ήρθε ξανά στο προσκήνιο τη δεκαετία του 1960, όταν το θέατρο μετά το τέλος του πολέμου άλλαζε - όπως άλλαζε και ο τομέας της ψυχικής υγείας. Πρόκειται για μια μορφή ψυχοθεραπείας η οποία αξιοποιεί την έννοια της μεταφοράς που εμπεριέχει η θεατρική τέχνη, έτσι ώστε να επεξεργαστεί κανείς δημιουργικά ένα γεγονός τραυματικό και επώδυνο».

Μου δίνετε ένα παράδειγμα; «Μια δύσκολη σχέση ανάμεσα σε μάνα και κόρη μπορεί να διερευνηθεί μέσα από τον μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης».  

Η δραματοθεραπεία είναι μια πρόβα ζωής; «Ναι, γιατί μπορούμε να προβάρουμε καταστάσεις σε ένα επίπεδο φαντασίας προτού αυτές γίνουν πραγματικές. Στο ασφαλές περιβάλλον της ομάδας έχουμε τη δυνατότητα να επεξεργαστούμε τις αντιδράσεις μας και να αναστοχαστούμε τις πράξεις μας προτού αυτές γίνουν πραγματικότητα».

Οπότε η δραματοθεραπεία κατά κάποιον τρόπο μάς βοηθά να «επανασκηνοθετήσουμε» τη ζωή μας; «Είμαστε και δρώντα πρόσωπα και θεατές, μας οδηγεί να πάρουμε μια απόσταση από τα γεγονότα για να δούμε καθαρά τις καταστάσεις. Και καθώς απομακρυνόμαστε από αυτά, παράλληλα τα μετουσιώνουμε σε καλλιτεχνικές δημιουργίες».

Είναι λοιπόν τέχνη ή επιστήμη; «Ανήκει σε αυτή την ενδιάμεση περιοχή. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό δημιουργικό θεραπευτικό γεγονός που την ίδια στιγμή είναι και πολιτισμικό. Το άτομο θεραπεύεται και παράλληλα εκπαιδεύεται πολιτιστικά και στην απάνθρωπη πραγματικότητα που ζούμε μόνο ο πολιτισμός και η τέχνη δίνουν απαντήσεις».

Οι κυνικοί θα σας απαντήσουν πάντως ότι στην εποχή της οικονομικής κρίσης η τέχνη είναι απλώς πολυτέλεια. «Λάθος, είναι η μόνη διέξοδος. Πού μας έχουν οδηγήσει οι οικονομολόγοι; Η πολιτική έχει αποτύχει, η επιστήμη φαίνεται να έχει κάνει τον κύκλο της, η τέχνη μόνο μας παρέχει μια καινούργια δημιουργικότητα και εξόδους παρηγοριάς για να δώσουμε στη ζωή μας το νόημα που χάθηκε».

Την 1η Μαΐου διοργανώνεται το πρώτο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δραματοθεραπείας στην Ελλάδα. Τι σημαίνει για τη χώρα μας; «Διευθύνω το Ινστιτούτο "Αιών" (www.aeon-dramatherapy.gr) και έχω τη χαρά να είμαι ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου αντιπροσωπεύοντας και τις δύο Ελληνικές Ενώσεις Δραματοθεραπείας: την ΕΔΠΕ και την ΠΕΕΔΠ. Εδώ και χρόνια γινόταν συζήτηση για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας. Τελικά το καταστατικό υπογράφηκε στις 28 Οκτωβρίου του 2013 στο Βερολίνο. Θεωρώ σημαντικό ότι η χώρα μας την ώρα που το πρόσωπό της έχει τσαλακωθεί, φιλοξενεί αυτό το συνέδριο. Είναι ευκαιρία να δείξουμε ότι ο πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι πολιτισμικός και όχι οικονομικός».

Ποια είναι η θεματική του συνεδρίου; «Δώσαμε τον εξής τίτλο "Ανοίγοντας τον Χάρτη - Η δραματοθεραπεία στην Ευρώπη". Διερευνούμε το παλίμψηστο της δραματοθεραπείας στην Ευρώπη».

Είστε ο επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Απεξάρτησης «Θησέας» του Δήμου Καλλιθέας. Είναι δύσκολο να δουλεύει κανείς με εξαρτημένα άτομα; «Είναι ευλογία και παρά την αντίληψη που κυριαρχεί, χιλιάδες εξαρτημένοι γίνονται καλά, προχωρούν τη ζωή τους και συχνά υπάρχουν δίπλα μας ως φίλοι και συνεργάτες, που δεν γνωρίζουμε το παρελθόν τους».

Υπάρχει κάποια ιστορία θεραπευόμενου που θυμάστε έντονα; «Ενός κοριτσιού. Οταν ήταν μικρή, στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής, της απαγόρευαν τη ζάχαρη. Μεγαλώνοντας εθίστηκε σε μια άλλη άσπρη σκόνη».

Αν η Ελλάδα έκανε δραματοθεραπεία τι θα έπρεπε να συνειδητοποιήσει; «Τους διπλούς, αντιφατικούς ρόλους της. Τον διχασμό ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή. Ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Ανάμεσα στην εθνική έπαρση και στην ψυχοκοινωνική συρρίκνωση».

Ως σκηνοθέτης πώς βλέπετε την πορεία του ελληνικού θεάτρου; «Υπάρχει μια πλάνη: για να είναι κάτι πρωτοποριακό πρέπει να είναι εντελώς αποδομημένο. Συνήθως πρόκειται για μπλόφα. Εφέτος τη μεγαλύτερη ικανοποίηση την πήρα από την παράσταση "Η κοιλάδα των εκπλήξεων" του Πίτερ Μπρουκ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

Ο Μπρουκ στα 90 του χρόνια προσφέρει εκείνο που αδυνατεί να εκφράσει ο φέρελπις νεαρός έλληνας σκηνοθέτης».

* Βαρδάκη Ερη
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Απριλίου 2015