Οι παραστάσεις
Ο κόσμος των τρένων: οι μινιατούρες του Στέφαν Κέγκι
Με την Ελβετία ως μοντέλο και βασισμένο σε ένα πραγματικό “σκηνικό” τρένου-μινιατούρας, το Mnemopark εξετάζει τα σημεία τριβής ανάμεσα στη συγκεκαλυμμένη επιφάνεια και το μυστηριακό υπέδαφος: πού έχει φτάσει η κοινωνία, βλέποντάς την μέσα από το πρίσμα της βιομηχανικής της αναπαραγωγής; Το Mnemopark διαπερνά ένα ομοίωμα της Ελβετίας με τη βοήθεια μιας μικροσκοπικής κινηματογραφικής κάμερας, όπως γίνεται στο Στάλκερ του Ταρκόφσκι διασχίζοντας περιοχές μιας μυστηριώδους χώρας. Το αποτέλεσμα είναι ένα φιλμ γεννημένο μπροστά στα ίδια τα μάτια του κοινού· η προσομοίωση μιας διάβασης που αναπτύσσεται στη μήτρα ενός κινηματογραφικού στούντιο: oι σιδηροδρομικές γραμμές λειτουργούν ως γραμμές της κινούμενης κάμερας· η τεχνική του θεάτρου μινιατούρα γίνεται προσομοιωμένη φύση· χωράφια, δάση, αχυρώνες έχουν αυθεντικά παραποιηθεί, αλλά αυτό στην ουσία λειτουργεί ως ενίσχυση της ψεύτικής τους πραγματικότητας. Ανάμεσα στο Bollywood και τα επιδοτούμενα έξτρα, σε αυτές τις Άλπεις αναπαράγεται η κινηματογραφική προοπτική από το μάτι ενός πουλιού στο σχήμα μιας θεατρικής ζωγραφικής τοπιογραφίας. Στο ομοίωμα κάθε τέρμα είναι ένα ψεύτικο τέρμα.
Καθαροί, πια της Σάρα Κέην, από το Σύγχρονο Θέατρο του Βρότσλαβ
Απόσπασμα από το σημείωμα του σκηνοθέτη Κριστόφ Βαρλικόφσκι
Τα έργα της Sarah Kane μου θυμίζουν τετράδια κοριτσιών: όμορφες λουλουδένιες μπορντούρες εμφανίζονται ανάμεσα στα ορνιθοσκαλίσματα και τις μουτζούρες.
Η Γκρέις, η ηρωίδα του Καθαροί, πια, αγαπάει το νεκρό αδερφό της και, εξαιτίας αυτής της αγάπης, θέλει να γίνει αυτός, να γίνει άνδρας. Καταλήγει στην αλλαγή φύλου. Πρόκειται για ένα ζήτημα που δεν συζητιέται ανοιχτά στην Πολωνία. Δεν το παραδεχόμαστε, ωστόσο, στη Βαρσοβία ή στο Λονδίνο έχουμε φίλους που άλλαξαν φύλο, για να μπορέσουν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Η στριπτιζέζ στο Καθαροί, πια είναι μια γυναίκα που αρνήθηκε το δικαίωμα να είναι φυσιολογική, το δικαίωμα σε μία ειλικρινή ζωή. Δεν πρόκειται μόνο για οικονομική, αλλά πάνω απ’ όλα, για ηθική χρεοκοπία. Αισθάνεται άχρηστη, απορριπτέα. Ο άνδρας που την πλησιάζει, της λέει ότι είναι γιατρός της ψυχής. Υποβάλλεται στη θεραπεία του. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, μας συντρόφευε, από την αρχή, μία ατμόσφαιρα ανομίας. Το Καθαροί, πια είναι μία προσωπική εξομολόγηση. Πιάσαμε τους εαυτούς μας σε παρόμοια κατάσταση: καθισμένοι στο τραπέζι να εξομολογούμαστε ο ένας στον άλλο. Δεν μπορούσαμε να μην είμαστε αυθεντικοί μπροστά σε τέτοιες προσωπικές δηλώσεις. Για να αποφύγουμε το ψεύδος, έπρεπε να θυμηθούμε το δικό μας πόνο, τη δική μας δυσαρμονία με τον κόσμο. Ο ομοφυλόφιλος της Sarah Kane δεν είναι –όπως στο αμερικάνικο θέατρο– ένας συμβατικός ήρωας. Είναι κάποιος οδυνηρά ακρωτηριασμένος, εκτεθειμένος σαν ποντίκι σε πειράματα. Tου κόβουν τη γλώσσα, τα χέρια, τα πόδια. Επειδή μίλησε και έγραψε – και, τελικά, απλώς χόρεψε – για την ομοφυλοφιλική του αγάπη. Το θέατρο πρέπει να μας αγγίζει. Αυτό είναι το μόνο θέατρο που με ενδιαφέρει. Έχω δει πολλά έργα που με συγκλόνισαν. Ένιωσα χρεοκοπημένος μετά, ωστόσο, δεν θα ήθελα να τα ξεχάσω…
Από τις Βάκχες του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου
Απόσπασμα από το σημείωμα του σκηνοθέτη Τάσου Ράτζου
Οι κάτοικοι ενός χωριού της Θράκης συγκεντρώνονται κάθε τρία χρόνια σε ένα συγκεκριμένο μέρος και αναπαριστούν τον μύθο των Βακχών. Με τα απλά μέσα που διαθέτουν και με ό,τι έχει επιβιώσει στον χρόνο από την παράδοση της διονυσιακής λατρείας, στήνουν μια παράσταση. Ο καθένας τους έχει τον ρόλο του στην τελετή, στο έργο, και όλοι μαζί αποτελούν έναν χορό συμμετεχόντων σε αυτή την ιστορία της σύγκρουσης ανάμεσα στον θεό Διόνυσο και το νεαρό αρνητή της γιορτής, τον βασιλιά Πενθέα. Με τη συντροφιά του κρασιού και της ζωντανής μουσικής, μέσα από στοιχεία λαϊκών δρώμενων, την ένωση σε κυκλικούς χορούς, σε συμπόσια και, φυσικά, την ένδυση ενός ρόλου, ο θίασος του χωριού συναντιέται, εορτάζει και κοινωνεί τον Διόνυσο, συμμετέχοντας σε μια συλλογική εμπειρία μύησης, έκστασης και μετάβασης. Στη χαρά της γιορτής, την ευδαιμονία του γλεντιού, την κάθαρση της θεατρικής πράξης καταλαγιάζουν οι αντίρροπες δυνάμεις της ζωής που τους κρατούν δέσμιους σε μια περιορισμένη, από κάθε άποψη, καθημερινότητα. Παύει η αγωνία, η επιβεβλημένη ηθική οπτική, τα γήινα συναισθήματα, και το “είμαι ζωντανός” αποκτά την ολοκληρωμένη του διάσταση· και τότε, έστω προσωρινά, λύνεται το αίνιγμα της ζωής. Οι μύστες ενώνονται με το θείο και βιώνουν την πληρότητα.
Generation Jeans από το Ελεύθερο Θέατρο της Λευκορωσίας
Ένα κείμενο του Νικολάι Καλέζιν, με τη συμμετοχή της Νατάλια Κολιάντα, από το Ελεύθερο Θέατρο της Λευκορωσίας
Απόσπασμα από το σημείωμα του σκηνοθέτη Νικολάι Καλέζιν
Generation Jeans – ένας μονόλογος για τα τζιν, τη ροκ μουσική και την ελευθερία. Η ιστορία τοποθετείται στη Σοβιετική Ένωση, όπου τα τζιν και το ροκ είναι απαγορευμένα. Περνάει από εκείνη την εποχή στο σημερινό δικτατορικό καθεστώς της Λευκορωσίας και αφηγείται τις συλλήψεις του κεντρικού ήρωα και των φίλων του, ως και τις απαγωγές. Είναι μία ωδή στις γενιές των ανθρώπων που δεν δεσμεύονται από όρια ηλικίας και παλεύουν για την ελευθερία της χώρας τους. Κάθε χώρα έχει μία τέτοια γενιά: ο ήρωας μιλάει για Λιθουανούς, Πολωνούς και Τσεχοσλοβάκους…
Being Harold Pinter από το Ελεύθερο Θέατρο της Λευκορωσίας.
Ζώνη Σιωπής από το Ελεύθερο Θέατρο της Λευκορωσίας.
Η παράσταση Zώνη Σιωπής αποτελείται από τρία ανεξάρτητα κεφάλαια σχετικά με διάφορα θέματα ταμπού, που δεν συζητούνται ανοιχτά στη λευκορωσική κοινωνία.
Κεφάλαιο 1. Childhood legends
Οι ηθοποιοί αφηγούνται ιστορίες σχετικές με την παιδική τους ηλικία. Κάθε ιστορία επιχειρεί να βρει την απάντηση στο ερώτημα “πώς τα σημάδια της παιδικής ηλικίας επηρεάζουν τις ζωές μας”. Η παράσταση τελειώνει με την ιστορία μίας δεκάχρονης Λευκορωσίδας, που έγινε όμηρος του σημερινού πολιτικού συστήματος της χώρας της.
Κεφάλαιο 2. Diverse
Πρόκειται για ένα πανόραμα των “άλλων” ανθρώπων, που βιώνουν τις πιέσεις μιας αδικαιολόγητης κοινωνικής εχθρότητας: ένας μαύρος Λευκορώσος ομοφυλόφιλος, μία μοναχική γυναίκα που ερωτεύτηκε τον Λένιν, ένας άστεγος με πάθος για τον χορό... Τί τους οδήγησε στο περιθώριο της κοινωνίας; Γιατί έγιναν “διαφορετικοί”;
Κεφάλαιο 3. Numbers
Γιατί η Λευκορωσία κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη σε ποσοστά αυτοκτονίας; Πόσα νεογέννητα εγκαταλείπονται σε κέντρα μητρότητας, επειδή οι γονείς τους αισθάνονται ανήμποροι να τα αναθρέψουν; Πόσοι Λευκορώσοι είναι άνεργοι και πόσοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας;
Άμλετ του Σαίξπηρ (‘work in progress’). Σκηνοθεσία Οσκάρας Κορσουνόβας.
Μέρος της δημιουργικής πορείας του σκηνοθέτη, ο Άμλετ συνεχίζει την ακολουθία των παραγωγών μεγάλης κλίμακας που βασίζονται σε διάσημα κλασικά κείμενα. Ο Oskaras Korsunovas αρέσκεται να λέει ότι σκοπός του είναι να ανεβάζει τη σύγχρονη δραματουργία σαν να ήταν κλασική και την κλασική σα να ήταν σύγχρονη. Επομένως, ο Άμλετ δεν είναι μία ιστορική παράσταση που αναπαράγει το πνεύμα περασμένων εποχών. Αντίθετα, αποκαλύπτει και μας βοηθάει να συλλάβουμε το πνεύμα του παρόντος, της γενιάς του σκηνοθέτη, την οποία ο ίδιος περιγράφει ως εξής: “Πρόκειται για μία γενιά που ζει σε ένα είδος ερωτικής ψευδαίσθησης παρά στον πραγματικό κόσμο. Είναι μια γενιά μεθοδική, καλά προσαρμοσμένη και ικανοποιημένη με τον εαυτό της. Ταυτόχρονα, είναι ανώριμη και απρόθυμη να πάρει τις – απαραίτητες για έναν ενήλικα – αποφάσεις. Σήμερα, κανείς δεν μιλάει για την αναγκαιότητα της αλλαγής, παρά μόνο για την ανάγκη για ασφάλεια. Αυτή η γενιά μοιάζει να ζει πίσω από μια κουρτίνα που τη χωρίζει από την πραγματικότητα. Είναι ανάγκη να σκίσουμε αυτή την κουρτίνα. Άλλο ένα σημαντικό κρυπτογραφημένο θέμα του έργου είναι η σχέση θεάτρου και πραγματικότητας. “Τί συμβαίνει όταν συναντιούνται δύο πραγματικότητες – η ζωή και το θέατρο; Τί είδους πραγματικότητα γεννιέται από αυτή την αλληλεπίδραση;
Ο πόνος της Marguerite Duras. Παίζουν η Dominique Blanc και ο Patrice Chéreau. Σκηνοθετική επιμέλεια: Thierry Thieϋ Niang.
Η ανάγνωση είναι μια υπόσχεση θεάτρου· μιας επικείμενης παράστασης, που ενδεχομένως θα πραγματοποιηθεί κάποτε, όμως προς το παρόν δεν έχει ολοκληρωθεί. Μία παράσταση για την οποία ο ηθοποιός-σκηνοθέτης μας δίνει το περίγραμμα.
Ο Patrice Chéreau με την Dominique Blanc παρουσιάζουν μία ανάγνωση κειμένων μίας μεγάλης συγγραφέως. Η Marguerite Duras, γράφοντας τον Πόνο εξετάζει την τραυματική εμπειρία μίας γυναίκας που έρχεται αντιμέτωπη με τον τρόμο του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δύο φωνές ενώνονται για να θυμίσουν αυτό από το οποίο δεν μπορεί να απελευθερωθεί η μνήμη.
Οι αναγνώσεις έχουν την εύθραυστη ποιότητα εκείνων των προβών όπερας, όπου οι τραγουδιστές δεν επιδίδονται σε φωνητικούς “άθλους” αλλά μας αποπλανούν με το μέτρο και την οικονομία της ερμηνείας τους. Μια ανάγνωση έχει τη βελούδινη γοητεία αυτών των ημι-δημόσιων στιγμών, που χαρακτηρίζονται από μία εσωτερικότητα, η οποία δεν αποκαλύπτει πλήρως, αλλά μας προσφέρει το καταφύγιο της οικειότητας.
O Pierre Guyotat με το έργο του Coma ανασυνθέτει με βίαιη διαύγεια τις μεγάλες περιπέτειές του στη συγγραφή και τις υπαρξιακές δοκιμασίες που έπρεπε να αντιμετωπίσει. Εδώ υπάρχει ο ηθοποιός, αλλά υπάρχει και το βιβλίο. Το βιβλίο είναι παρόν στη σκηνή σα μυστικό “σώμα” των συγγραφέων…της Duras, του Guyotat. Ποτέ δεν ξεχνούμε την παρουσία τους. Μια ανάγνωση απαιτεί μία ιδιαίτερη ψηλάφιση, τη μοναδική τέχνη της αλλαγής των δεδομένων, μια προτίμηση για αυτό το οποίο δεν μπορεί να πάρει ολοκληρωμένη μορφή
Η Duras χθες, ο Guyotat σήμερα: δύο τρόποι σκηνικής ύπαρξης, που δεν συνιστούν παράσταση, ώστε να διαφυλαχθεί η έντονα εύθραυστη ποιότητα αυτών των κειμένων που ο Patrice Chéreau επέλεξε να παρουσιάσει στις εκδηλώσεις του 12ου Ευρωπαϊκού Βραβείου Θεάτρου.
Οι ταινίες
Από το Σπίτι των Νεκρών, κινηματογραφική σκηνοθεσία: Stéphane Metge
Garden of Earthly Delights – the Choreographer Sasha Waltz,
Η ταινία που είναι αφιερωμένη στη Sasha Waltz παρουσιάζει την εξέλιξη της δουλειάς της από το 1992 έως το 2007, περιγράφοντας την πορεία της από τις πρώτες της χορογραφίες έως τις μεγάλες παραγωγές όπερας. Η ταινία εκφράζει μια βαθιά εκτίμηση για το Σύγχρονο Χορό και προσεγγίζει με διεισδυτική ματιά τη ζωή και το έργο της χορογράφου.
WAHL KAMPF WALLENSTEIN
No comments:
Post a Comment