Monday, March 31, 2008

Ιαν Γιάμπλονκα «Ζαν Ζενέ: οι Ανομολόγητες Αλήθειες»

Ενδιαφέρον το κείμενο της Ρίτσας Μασούρα στην εφημερίδα "Η Καθημερινή". Μας δίνει κάποιες αφορμές για αργότερα...

Photograph:Jean Genet.

Jean Genet.

Tης Pίτσας Mασούρα. [ΠΡΟΣΩΠΑ]. Τα μυθιστορήματά του μαρτυρούν μια σκέψη ήδη επεξεργασμένη θεατρικά. Οι κινήσεις, η συμπεριφορά, το μακιγιάζ, τα ντεκόρ, τα τεχνάσματα, όλα τα στοιχεία στα μυθιστορήματά του κατά τη δεκαετία του ’40 έχουν τη μορφή σεναρίου, εκτελούνται με τη βαρύτητα τελετουργικού, σκηνοθετούνται πληθωρικά και δραματοποιούνται με τη βοήθεια θεατρικών ανατροπών. Οι ήρωες του Ζαν Ζενέ μοιάζουν σαν να κινούνται στο θεατρικό σανίδι. Ο Νοτρ-Νταμ, η Ντιβίν και ο Σεκ βγαίνουν από το καμπαρέ, μεθυσμένοι, ευτυχισμένοι, μασκαρεμένοι και σουλατσάρουν στους δρόμους σαν φτιασιδωμένοι θεατρίνοι. Ο Αρκαμόν έχει τη δύναμη ενός τραγικού ηθοποιού και η φυλακή Μετρέ είναι ένας θεατρικός χώρος, όπου το περίπλοκο τελετουργικό της νυχτερινής κατάκλυσης διεκπεραιώνεται μέσα σ’ ένα ντεκόρ που στήνεται και μετά ξηλώνεται. Η βραδινή προσευχή, όπου το «Αμήν» ακούγεται σαν «Αμάν», γίνεται τελετουργική παρωδία. Ο κόσμος του Μετρέ –η αγροτική φυλακή ανηλίκων, της οποίας ο Ζενέ υπήρξε τρόφιμος– έχει τα χαρακτηριστικά των φυλακών, του θεάτρου και του ονείρου...

Το 1942, σε ηλικία 32 ετών, ο Ζαν Ζενέ (γιος μιας πόρνης κι ενός εργάτη), περπατώντας στον Σηκουάνα συναντά τον Ζαν Τιρλέ και τον Ρολάν Λάουντενμπαχ. Μερικούς μήνες αργότερα αυτοί οι δύο τον φέρνουν σε επαφή με τον πνευματικό καθοδηγητή τους Ζαν Κοκτώ, στον οποίον ο Ζενέ δίνει δύο δοκίμιά του, το «Καταδικασμένος σε θάνατο» και το «Παναγία των Λουλουδιών», ένα εμπρηστικό μυθιστόρημα που έγραψε στο κελί του. Ο Κοκτώ θαμπώνεται από το «θαύμα», όπως αποκαλεί τη δουλειά του ομοφυλόφιλου Ζενέ, πλέκει το εγκώμιό του στους φίλους του, τον Βαλερί, τον Ελιάρ, την Κολέτ, τον Πολάν και παράλληλα τον βοηθάει να εκδώσει την «Παναγία των Λουλουδιών». Το 1943, κατά τη διάρκεια της δωδέκατης δίκης του (ο Ζενέ μπαινόβγαινε στις φυλακές συχνά, έχοντας εκδηλώσει παραβατική συμπεριφορά από παιδί), ο Κοκτώ εμφανίζεται ως μάρτυρας υπεράσπισης του «μεγαλύτερου συγγραφέα της εποχής». Ο Κοκτώ, ομοφυλόφιλος και ο ίδιος, θεωρείται φίλος των Γερμανών και μέγας θαυμαστής του Αρνό Μπρέκερ, του αγαπημένου γλύπτη του Χίτλερ. Φαίνεται δε ότι επηρέασε τον Ζενέ στη φιλοναζιστική θέση που υιοθέτησε για κάποιο διάστημα της ζωής του. Ο Ζενέ, λοιπόν, μπήκε στον κόσμο της λογοτεχνίας υπό την προστασία των δωσίλογων και κατά καιρούς φλέρταρε με τον τίτλο του αναρχικού της Δεξιάς.

Το βιβλίο του ιστορικού Ιαν Γιάμπλονκα «Ζαν Ζενέ: οι Ανομολόγητες Αλήθειες» (εκδόσεις Καστανιώτη) –απ’ όπου και τα παραπάνω στοιχεία– επιδιώκει να ερμηνεύσει το θαυμασμό του Ζενέ προς τον Χίτλερ... [συνέχεια στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/3/2008]

No comments: