Ζυλ Ντασσέν: «Ήμουν Έλληνας ακόμη κι όταν δεν το γνώριζα. Η Ελλάδα είναι το σπίτι μου»!

Πολιτογραφημένος Έλληνας εδώ και δεκαετίες ο Αμερικανός σκηνοθέτης Ζυλ Ντασσέν έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών στα 97 του χρόνια αφήνοντας την τελευταία του πνοή στο σπίτι στην Αθήνα στην πόλη που λάτρεψε μέσα από τη σχέση του με τη Μελίνα Μερκούρη. Ο ίδιος ο φιλέλληνας σκηνοθέτης είχε δηλώσει “ήμουν Έλληνας ακόμη κι όταν δεν το γνώριζα. Η Ελλάδα είναι το σπίτι μου”. Τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρήθηκε από προβλήματα υγείας αλλά η κατάσταση είχε επιδεινωθεί το τελευταίο διάστημα.

Ο Ντασσέν υπήρξε θύμα του μακαρθισμού με αποτέλεσμα να φύγει από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να συνεχίσει τη ζωή και την τέχνη του στη Γαλλία και στην Ελλάδα. Τρεις δεκαετίες περίπου είχε αποχωρήσει από τα κινηματογραφικά πλατό αλλά οι ταινίες του εξακολουθούν να προσελκύουν το ενδιαφέρον των απανταχού σινεφίλ. Ταινίες που εκτείνονται από το αστυνομικό γκανγκστερικό φιλμ νουάρ ως τον κοινωνικό ρεαλισμό και το λυρικό εξπρεσιονισμό.

Ο Ζυλ Ντασσέν ένα από τα οκτώ παιδιά ρωσοεβραίου κουρέα γεννήθηκε στο Μίντλ Τάουν του Κονέκτικατ των Ηνωμένων Πολιτειών. Συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Μαρκ Χέλνγκερ με τον οποίο έκανε δύο ταινίες και η συνεργασία σταμάτησε όταν αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί λόγω των μακαρθικών διώξεων. Ο πρώτος του γάμος ήταν με την Μπεατρίς Λονέρ με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά. Τον διάσημο γάλλο τραγουδιστή Τζο Ντασσέν (που ο πρόωρος θάνατός του προκάλεσε πλήγμα στον σκηνοθέτη) και την ηθοποιό Ζουλί Ντασσέν.

Η σχέση της ζωής του ήταν με την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη την οποία και παντρεύτηκε. Μαζί γύρισαν τις ταινίες “Ποτέ την Κυριακή”, “Τοπ Καπί” και “Φαίδρα”. Μετά το θάνατό της έγινε πρόεδρος του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη που είχε σαν σκοπό την προώθηση της δημιουργίας του νέου Μουσείου της Ακρόπολης και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού. Τα έσοδα από τις ταινίες του ο σκηνοθέτης τα είχε παραχωρήσει στο ίδρυμα προκειμένου να ενισχυθεί ο αγώνας για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Γνωστός και για την αντιδικτατορική του δράση την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα ο Ντασσέν είχε πει “ζούσα μια διαφορετική εξορία από το ‘ 67 έως το ‘ 74 σκηνοθέτησα μία μόνο ταινία γιατί η καρδιά μου είχε μόνο απογοήτευση για τη δικτατορία στην Ελλάδα. Αφοσιώθηκα στη Μελίνα μένοντας πλάι της όσο το δυνατόν περισσότερο, οι ταινίες δεν βρίσκονταν καν στο μυαλό μας, γυρίσαμε μία, την “Υπόσχεση την αυγή” απλώς και μόνο επειδή είχαμε υπογράψει τα συμβόλαια”. Σημαντικότερες ταινίες του ” Ο δήμιος των κολασμένων” (1947), “Άνθρωποι του αίματος” (1949), “Η νύχτα και η πόλη” (1950), “Ριφιφί” (1955), “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” (1957), “Ποτέ την Κυριακή” (1960), “Φαίδρα” (1962), “Τοπ Καπί” (1964), “Υπόσχεση την αυγή” (1970), “Κραυγή γυναικών” (1978).

Ο ίδιος σε συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι αγαπημένη του ταινία υπήρξε το ντοκιμαντέρ “Δοκιμή” ένα φιλμ για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου που όμως όπως διευκρίνισε “δεν είχε δει κανείς”. Η ταινία του “Ποτέ την Κυριακή” υποψήφια για Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου απέσπασε τελικά το Όσκαρ καλύτερης μουσικής και τραγουδιού για τα Παιδιά του Πειραιά. Στην Αθήνα ο Ζυλ Ντασσέν σκηνοθέτησε και τρία θεατρικά έργα “Την όπερα της Πεντάρας”, “το Γλάρο”, και “Το θάνατο του εμποράκου”. Σε συνέντευξή του είχε δηλώσει “ξεκίνησα από το θέατρο και λόγω του θεάτρου είχα αρχίσει από νωρίς να σέβομαι και να αγαπώ την Ελλάδα “.

Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί το μεσημέρι της Τετάρτης στον ισραηλιτικό τομέα του τρίτου νεκροταφείου ενώ η ταφή του θα γίνει στο πρώτο νεκροταφείο, δίπλα στη σύντροφο της ζωής του, Μελίνα.