Saturday, November 1, 2008

Ένας κόσμος που εκπίπτει χωρίς τη σωτηρία της τέχνης

*«Οι αλλοπαρμένοι» των Middleton - Rowley - στο «Αγγέλων Βήμα»

Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 2 - 01/11/2008

Δύσκολα χωρά περισσότερο θέατρο σε δυόμισι ώρες. Και τι θέατρο! Υπερβατικό τη μια στιγμή και γήινο την άλλη, κυνικό και όμως βαθιά ρομαντικό, βλάσφημο και μαζί ιερό. Περιγράφει έναν κόσμο που εκπίπτει χωρίς τη σωτηρία της τέχνης, γεμάτο σεξπιρικούς τρελούς, χοντροκομμένες φάτσες και άγριες ψυχές.



Σκηνή από τη σπουδαία παράσταση του Κοραή Δαμάτη και της ομάδας του
Στο πλαίσιο της τυπικής ρομαντικής ιστορίας, ένας έρωτας βρίσκεται σε σύγκρουση με το περιβάλλον και τις συμβάσεις. Η διαφορά όμως είναι πως άδικα αναζητούμε εδώ τον κακό της ιστορίας. Το κακό είναι μάλλον μια παρούσα και αφηρημένη ουσία που ρέει και διαβρώνει, που φωλιάζει στην υψηλή γλώσσα του ρομαντισμού, στο επίσημο ύφος του κράτους ή στην επικίνδυνη παρόρμηση του πάθους. Είναι μάλλον ένα γελοίο και μεγαλειώδες πάθος για το κακό, από το οποίο διεκδικούν όλοι το μερίδιό τους. Γι' αυτό στην απόδοσή του η ιστορία διαλύεται σε κάθε γνωστή μέχρι τότε φόρμα περιγραφής. Η κωμική στιγμή διαδέχεται την προηγούμενη δραματική, ό,τι ξεκινά από το υψηλόφρον καταβαραθρώνεται στο ταπεινό και αντίστροφα. Μια μεγάλη θεατρική «μάσκα» που αναμειγνύει το ευγενές, το ποταπό, το ευτελές και το αγνό στον ίδιο κουβά.

Δύσκολα πράγματα. Ας μην υποκρινόμαστε ότι γνωρίζουμε σε βάθος το Ιακωβιανό, όπως λέγεται, θέατρο. Δεν το γνωρίζουμε. Σταθμεύουμε στον Σέξπιρ και μετά εκτεινόμαστε μέχρι το βικτωριανό μελόδραμα, παραλείποντας μια πολύτιμη ενδιάμεση στάση. Οι «Αλλοπαρμένοι» των Middleton και Rowley μάς δίνουν τη διαύγεια της συνέχειας από το ελισαβετιανό και το θέατρο του μπαρόκ, στο ρομαντικό δράμα και στο ύστερο εξπρεσιονιστικό θέατρο. Προσωπικά διέκρινα κάποιο χαμένο γονίδιο, που θα δώσει κάποτε στα ίδια χώματα με τους «Αλλοπαρμένους» τους «Καθαρούς, πια» της Σάρα Κέιν.

Εντονες φωτοσκιάσεις όπως ζητά το μπαρόκ, η αίσθηση του προσωπείου πίσω από το οποίο μπορεί να κρυφτεί ο καθένας. Και βέβαια η αίσθηση του αυτεξούσιου. Μια γυναίκα αναλαμβάνει μόνη της το βάρος και την ευθύνη της ανατροπής του κατεστημένου, ακολουθεί την καρδιά της και τιμωρείται γι' αυτό. Ενας υπηρέτης, πιστός στην κυρία του και στον έρωτα της ζωής του, διεκδικεί -πόσο υπόγεια!- τη συμπάθεια και τη συγχώρεση. Ενας άδικα δολοφονείται. Και ένας άδικα δολοφονεί. Μια ομάδα από πρόσωπα εμπλέκονται σε μια αλλόκοτη ίντριγκα πάθους, με λεκτικές και αληθινές ξιφομαχίες. Και μέσα σε όλα η εμβόλιμη παρουσία του τρελάδικου, σαν υπενθύμιση μιας ούτε μακρινής ούτε υπερβατικής κόλασης, του πλοίου των τρελών.

Σπουδαία παράσταση, που αξίζει τον έπαινο σε κάθε πτυχή της. Τα θαυμάσια κοστούμια του Κοραή Δαμάτη αποτελούν μέρος της διδασκαλίας του έργου από τον ίδιο. Πλούσια και ομιλούντα, μεταβάλλουν την όψη της σκηνής σε ύλη θεάτρου. Το ίδιο και οι φωτισμοί του σκηνοθέτη και οι μάσκες από τις Δήμητρα Καίσαρη και Κατερίνα Θεοφανοπούλου. Φωτίζουν συσκοτίζοντας τα πρόσωπα, αποκαλύπτοντας το μυστικό τους τοπίο. Ιδιαίτερη μνεία ζητά και η σπαθογραφία του Κωνσταντίνου Μπουμπούκη· ενέργεια, τεχνική και ρίσκο.

Ακολουθώντας το είδος, οι ηθοποιοί παρουσιάζουν παραπάνω από ένα πρόσωπα ο καθένας. Ωστόσο η Κορίνα Χρυσάιδου σαν Ιωάννα και ο Ντε Φλόρες του Σήφη Πολυζωίδη ζητούν μια ξεχωριστή αναφορά, αν μη τι άλλο γιατί ισορροπούν σε εκείνο το περιβόητο «μεταξύ» καλού και κακού. Δεν αδικεί η διάκριση αυτή τη δεμένη ομάδα, με την κοινή γλώσσα και τη γραμμή ερμηνείας: Λεωνίδας Χρυσομάλλης, Χρήστος Γεωργαλής, Σοφία Αθανασοπούλου, Δημήτρης Καραμπέτσης, Δημήτρης Μαύρος, Μανώλης Χουρδάκης. *

No comments: