Thursday, March 1, 2007

Ολος ο κόσμος μια σκηνή


International Herald Tribune

Από όλα τα αμφίβολα, τα διφορούμενα και τα άγνωστα, που τόσες συζητήσεις και αντεγκλήσεις δημιουργούν γύρω από το πρόσωπο και τη δημιουργία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ το πρώτο, μετά την ταυτότητά του την ίδια, είναι το θέατρό του, το Γκλόουμπ, εκεί όπου ήταν η έδρα του θιάσου του και που πρωτοπαίχθηκαν πολλά από τα έργα του.
Πώς ήταν το κτίσμα αυτό και με τι έμοιαζε; Εδώ και 200 χρόνια, όπως γράφει ο Τζέρεμι Καν στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν», προσπάθειες έχουν γίνει σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, να ανακατασκευαστεί ένα ομοίωμά του. Τα βασικά αρχιτεκτονικά του στοιχεία, όσα από αυτά είναι γνωστά, υπήρξαν αφορμή της έμπνευσης διαφόρων αρχιτεκτόνων, να οικοδομήσουν αν όχι κάτι πανομοιότυπο, τουλάχιστον κάτι που να έμοιαζε με εκείνο. Ετσι έγινε το πολυγωνικό θέατρο του Φεστιβάλ Σαίξπηρ στο Οντάριο του Καναδά και ένα Γκλόουμπ στη Σουηδία, φτιαγμένο όλο από πάγο.

Αυτή η διαρκής γοητεία με το θέατρο του Σαίξπηρ και οι αμέτρητες προσπάθειες να αναβιώσει υλικά και πνευματικά είναι το θέμα της έκθεσης «Επανεφευρίσκοντας το Γκλόουμπ: Ενα σαιξπηρικό θέατρο για τον 21ο αιώνα», στο Εθνικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής στην Ουάσιγκτον, όπου πραγματοποιείται το εξάμηνης διάρκειας Φεστιβάλ Σαίξπηρ. Για την έκθεση τούτη, η οποία αποτελεί μέρος του Φεστιβάλ, ο διευθυντής της Τζ. Μάρτιν Μόλερ, παρήγγειλε σε πέντε αρχιτέκτονες να σχεδιάσουν φανταστικά σαιξπηρικά θέατρα, τα οποία αφενός θα ανακαλούν το πνεύμα του ελισαβετιανού συγγραφέα, αλλά από την άλλη θα είναι εντελώς σύγχρονα. Τα αποτελέσματα είναι από συναρπαστικά έως αλλόκοτα, όπως είναι άλλωστε και τα ίδια τα έργα του Σαίξπηρ. Πριν, όμως, καταλήξει στα σχέδια τούτα, η έκθεση ιχνηλατεί την ιστορία του Γκλόουμπ και τη μανία ή τη μόδα που πλάστηκε γύρω του. Το 1599, ο θίασος του Σαίξπηρ, οι «Ανθρωποι του λόρδου Τσάμπερλεν», πλήρωσε για να κατασκευαστεί ένα θέατρο στη νότια όχθη του Τάμεση που ήταν τότε η θεατρική περιοχή του Λονδίνου. Δεν υπάρχουν πολλά γνωστά για το θέατρο εκείνο που καταστράφηκε από πυρκαγιά, η οποία ξέσπασε όταν η έκρηξη ενός κανονιού στη διάρκεια παράστασης του «Ερρίκου VIII», άναψε την καλαμένια στέγη. Το νέο Γκλόουμπ που χτίστηκε στην ίδια θέση, γκρεμίστηκε το 1644 όταν οι πουριτανοί του Κοινοβουλίου, διέταξαν το κλείσιμο όλων των θεάτρων στην Αγγλία. Είναι γνωστό ότι το Γκλόουμπ είχε τη μορφή ενός πολύγωνου, με υπαίθρια αυλή όπου το κοινό έστεκε όρθιο παρακολουθώντας την παράσταση. Οι πιο εύποροι και τα μέλη της βασιλικής οικογένειας, κάθονταν σε εξώστες. Υπολογίζεται ότι ήταν χωρητικότητας περίπου 3 χιλιάδων ατόμων και ότι η σκηνή προεκτεινόταν μέσα στον αύλειο χώρο του κοινού. Αυτό είχε το καλό ότι ηθοποιοί και θεατές ήταν κοντά οι μεν στους δε και το κακό ότι δεν υπήρχε περιθώριο για πολλά σκηνικά.

Στις σύγχρονες προτάσεις της έκθεσης, κυριαρχεί η τεχνολογία. Ο Τζον Κόιν, σκηνογράφος από το Κονέκτικατ, πρότεινε ένα χώρο για τον «Μάκβεθ», όπου ο σκηνικός χώρος είναι πραγματικός και εικονικός, μέσα και έξω από τη σκηνή.

Ο Νεοϋορκέζος αρχιτέκτονας Ντέιβιντ Ρόκγουελ [David Rockwell], υπέβαλε ένα σχέδιο με το όνομα «Διάφανο θέατρο». Με σκαλωσιές δημιουργεί σκηνικό χώρο ανοιχτό και στον ουρανό και στη φύση τριγύρω. Ενσωματωμένες είναι οθόνες όπου προβάλλονται εικόνες. Κατά τον δημιουργό του, το θέατρο αυτό μπορεί να στηθεί σε οποιοδήποτε χώρο, από την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας έως την έρημο της Σαχάρας. Στο σύνολό τους οι προτάσεις τούτες μοιάζουν να υπογραμμίζουν τη φημισμένη φράση του Σαίξπηρ: «Ο κόσμος όλος δεν είναι παρά μια σκηνή». (Η Καθημερινή, 2/3/2007)

No comments: