ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ Πάνος

Πάνος Αραβαντινός (Κέρκυρα 1888 – Παρίσι 1930). Σπούδασε για πέντε περίπου χρόνια στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βερολίνου. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Πήγε στο Παρίσι και ξαναγύρισε στην πατρίδα για να πάρει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Εργάστηκε στο ελληνικό θέατρο για τρία χρόνια ως σκηνοθέτης και σκηνογράφος σε οπερέτες και επιθεωρήσεις. Εκπληκτικές οι σκηνογραφίες και τα κοστούμια του στις οπερέτες του Σπύρου Σαμάρα Πόλεμος εν Πολέμω, Πριγκίπισσα της Σασσώνος, Κρητικοπούλα, του Μανώλη Καλομοίρη Πρωτομάστορας, του Φραντς Λέχαρ Εύθυμη Χήρα, αλλά και η δουλειά του που έμεινε αξεπέραστη στην επιθεώρηση Ξιφίρ-Φαλέρ. Θα σχεδιάσει τις στολές του Ελληνικού Στρατού που θα τυπωθούν και θα εκδοθούν σε λεύκωμα από το Υπουργείο Στρατιωτικών.

Θα φύγει οριστικά για την Ευρώπη το 1917, αρχικά στην Ελβετία και, στη συνέχεια, στο Βερολίνο όπου θα εγκατασταθεί οριστικά και θ’ αρχίσει μια λαμπρή σταδιοδρομία. Οι επιδόσεις του στη σκηνογραφία θα τον κάνουν περιζήτητο. Τα σχέδιά του για τη σκηνογραφία της όπερας Η γυναίκα δίχως ίσκιο [Die Frau ohne Schatten] του Ρίχαρντ Στράους εγκρίνονται από την Κρατική Όπερα του Βερολίνου και από το συνθέτη αλλά και από το συγγραφέα του λιμπρέτου. Σε σύντομο διάστημα θα αναγνωριστεί το ταλέντο του. Σύσσωμη η κριτική τον επαινεί και ο Αραβαντινός θ’ αρχίσει να σκηνογραφεί την μια μετά την άλλη τις όπερες.

Δίνει νέα πνοή στις λυρικές παραγωγές και οι παρεμβάσεις του με τη δημιουργία ενιαίου τρισδιάστατου χώρου ανανεώνουν το ενδιαφέρον για το μελόδραμα που ακινητούσε στη στατικότητα μιας σκηνογραφίας η οποία και ασφυκτιούσε στα όρια των ζωγραφιστών τελάρων. Ανασταίνονται κυριολεκτικά λυρικά έργα που έως τότε εθεωρούντο νεκρά και πεπερασμένα. Η δύναμη του ταλέντου τον οδηγεί σε εκπληκτικές δημιουργίες, σε μια περίοδο που μεσουρανούν στην Ευρώπη μυθικά ονόματα του θεάτρου, όπως ο ελβετός Άντολφ Άπια και ο αυστριακός Άλφρεντ Ρόλερ.

Γίνεται καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας του Βερολίνου και τιμητικά αναγορεύεται γενικός καλλιτεχνικός σύμβουλος των κρατικών θεάτρων της Γερμανίας. Οι συνεργασίες του αποτελούν γεγονότα καλλιτεχνικά. Η φήμη του απλώνεται σ’ ολόκληρη τη Γερμανία και έτσι οι εκτός Βερολίνου εξορμήσεις του περιλαμβάνουν συνεργασίες με τα λυρικά θέατρα σε Αμβούργο, Λειψία, Δρέσδη, Μόναχο, Βιέννη, Σάλτσμπουργκ και Κολωνία.

Σκηνογραφεί δεκάδες λυρικά δράματα των Μότσαρτ: Ο μαγεμένος αυλός, Δον Ζουάν, Η αρπαγή απ’ το Σεράι, Οι γάμοι του Φίγκαρο, Πουτσίνι: Μποέμ, Βέρντι: Αΐντα, Η δύναμη του πεπρωμένου, Οθέλλος, Ρ. Στράους: Ο Βαρόνος Ατσίγγανος, Ελένη, Αριάδνη στη Νάξο, Στραβίνσκι: Αλεπού, Πουλτσινέλα, Ιστορία ενός στρατιώτη, Ντε Φάλια: Το κουκλοθέατρο του μαστρο-Πέτρου, Βέμπερ: Όμπερον, Γκλουκ: Ο προσκυνητής της Μέκκας, Ο φιλάργυρος, Μπετόβεν: Φιντέλιο, Μιγιό: Η δημιουργία του κόσμου, Salade, Χριστόφορος Κολόμβος, Γκουνό: Μαργαρίτα, Όφενμπαχ: Παραμύθια του Όφμαν, Μπεργκ: Βότσεκ, Μπιζέ: Κάρμεν, Κορνέλιους: Ο Κουρέας της Βαγδάτης, Μπουζόνι: Δόκτωρ Φάουστ, Μεγιερμπέερ: Οι Ουγενότοι, Σρέκερ: Ο διάβολος τραγουδιστής, Ο θησαυροθήρας, Σέξπιρ: Το χειμωνιάτικο παραμύθι, Μπράουνφελς: Οι όρνιθες, Μπουαλντιέ: Η Λευκή Κυρία, Μασκάνι: Καβαλερία Ρουστικάνα, Βάγκνερ – κυρίως Βάγκνερ: Ταγχόιζερ, Πάρσιφαλ, Το λυκόφως των Θεών, Ο χρυσός του Ρήνου, Βαλκυρία, Τριστάνος και Ιζόλδη, Ιπτάμενος Ολλανδός κ.ά.

ΒΙΒΛ: Δημήτρης Καλλονάς: Ο Πάνος Αραβαντινός και η σκηνογραφία. 1946.