Saturday, October 1, 2011

Αν τους αντέξει η σκηνή, θα φανεί στο χειροκρότημα


  • 14 παραστάσεις που ξεχωρίζουν στο φετινό θεατρικό χάρτη 
  • Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ 
  • Ελευθεροτυπία, Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2011 

 Δύσκολη η χρονιά για τη χώρα, όπως και για το θέατρό της. Η κρίση που έδειξε τα «δόντια» της το καλοκαίρι και η ανασφάλεια, που συνεπακόλουθα προκαλεί, δημιούργησαν στο θεατρικό χάρτη του φθινοπώρου νέες τάσεις, νέες συσπειρώσεις, καταιγιστικές περικοπές και λύσεις «εκ του ασφαλούς», ήτοι πληθώρα επαναλήψεων.
«Γυάλινος Κόσμος» του Τενεσί Ουίλιαμς στη φιλολογικά αρτιότερη εκδοχή της Κατερίνας Ευαγγελάτου, στο «Χορν»«Γυάλινος Κόσμος» του Τενεσί Ουίλιαμς στη φιλολογικά αρτιότερη εκδοχή της Κατερίνας Ευαγγελάτου, στο «Χορν» Εν τούτοις, θα υπάρξει και φέτος το νέο και το ιδιαίτερο, που προϊδεάζει ότι θα ζήσουν οι θεατρόφιλοι μεγάλες στιγμές. Οσοι «επιμείνουν», δηλαδή, αν και σπαρασσόμενοι από τα αλλεπάλληλα χαράτσια, να πηγαίνουν στο θέατρο, μολονότι θα συνιστά πολυτέλεια. Ιδού, λοιπόν, μερικές θεατρικές προτάσεις που αξίζουν την προσοχή μας.
«The far side of the moon»
Το εμπνευσμένο one-man show του Καναδού «αλχημιστή του μοντέρνου εικονοκλαστικού θεάτρου» Ρομπέρ Λεπάζ, έχοντας ήδη επισκεφτεί 45 χώρες, έρχεται και στην Αθήνα. Με «όχημα» την ιστορία των πρώτων κοσμοναυτών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κι αναμειγνύοντας όλα τα πιθανά σκηνικά μέσα (από μαριονέτα και βίντεο μέχρι χορό), ο Λεπάζ στήνει ένα συναρπαστικό πολιτικό και οντολογικό ταξίδι αναζήτησης των μυστηρίων του Σύμπαντος. Ολα τα πρόσωπα στο μαγικό σκηνικό γεγονός, που στην κινηματογραφική μεταφορά του (2003) ήταν υποψήφιο για Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενσαρκώνονται από έναν και μόνο ηθοποιό. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν θα είναι ο ίδιος ο Λεπάζ, αλλά το καλλιτεχνικό alter ego του, ο Ιβ Ζακ. Στα ατού της παράστασης, η πρωτότυπη μουσική της Λόρι Αντερσον.
(12-16 Οκτωβρίου, Κεντρική Σκηνή Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών)
«Οταν έκλαψε ο Νίτσε»
Αντέχετε να δείτε τον Νίτσε να κλαίει στο σανίδι; Να δείτε τον εμμανή συγγραφέα τού «Τάδε έφη Ζαρατούστρα» και του «Αντίχριστου» να βγάζει τα ταραγμένα σώψυχά του απενοχοποιημένος ενώπιόν σας; Μην πάτε... μακριά. Ενα από τα μεγαλύτερα μπεστ-σέλερ των τελευταίων χρόνων, το βιβλίο που έκανε σταρ διεθνώς τον Ιρβινγκ Γιάλομ, ρίχνοντας φως στη σχέση των Μπρόιερ - Νίτσε, αλλά και Μπρόιερ - Φρόιντ, γίνεται θεατρικό υλικό. Το τολμάνε οι Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος, συνσκηνοθέτες και συμπρωταγωνιστές - ο πρώτος θα υποδυθεί τον Μπρόιερ και ο δεύτερος τον Νίτσε. Μαζί τους, ως νεαρός Φρόιντ, ο ανερχόμενος Χάρης Φραγκούλης.
(28 Οκτωβρίου, «Θησείον»)
«Γυάλινος Κόσμος»
Καιρός να ξεπεράσουμε την αλησμόνητη παράσταση του Δημήτρη Μαυρίκιου στο «Εμπρός». Ενα από τα μεγάλα νέα ταλέντα μας, η Κατερίνα Ευαγγελάτου, μεταφράζει, επεξεργάζεται δραματουργικά και σκηνοθετεί το κορυφαίο έργο του Τενεσί Ουίλιαμς, όπως δεν το ξαναείδαμε ποτέ. Στη φιλολογικά πιο άρτια εκδοχή του. Χρησιμοποίησε παλαιότερα αδημοσίευτα σχεδιάσματα του θεατρικού, το διήγημά του «Portrait of a girl in glass» (1943), αλλά και στοιχεία της acting version του έργου απ' την πρώτη διεθνώς παράστασή του. Κι ενώ ο Αμερικανός δραματουργός ζητούσε προβολές σε οθόνη, η Κατερίνα Ευαγγελάτου τηρεί την απαίτησή του, χωρίς βίντεο, αλλά αξιοποιώντας κάθε σπιθαμή του σκηνικού χώρου ως μια εύπλαστη «είσοδο στο όνειρο και τον εφιάλτη». Λώρα είναι η Αμαλία Νίνου, Τομ ο Αντίνοος Αλμπάνης, Αμάντα η Ναταλία Τσαλίκη και Τζιμ ο Κωνσταντίνος Γαβαλάς.
(11 Νοεμβρίου, Θέατρο «Χορν»)
«Περικλής, ο πρίγκιπας της Τύρου»
Το σχεδόν άγνωστο σκηνικά έργο της τελευταίας περιόδου του Σέξπιρ ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό μας Θέατρο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Ηταν η κατάλληλη ώρα. Τι καλύτερο, αλήθεια, από ένα, μεταξύ ρομαντισμού και ιλαροτραγωδίας, ...ελληνικό έργο για την... ελληνική συμμετοχή στο φιλόδοξο πολυεθνικό θεατρικό project του περίφημου Shakespeare's Globe, επ' ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012 (ξεκινά στις 23 Απριλίου και θα φιλοξενήσει σεξπιρικά αριστουργήματα σε 38 γλώσσες - ακόμη και στα ούρντου και στα μαορί!). Ο θίασος είναι εξαιρετικός. Κώστας Βασαρδάνης, Γιάννης Βογιατζής, Γιώργος Γλάστρας, Στεφανία Γουλιώτη, Γιώργος Κοτανίδης, Χρήστος Λούλης, Μανώλης Μαυροματάκης, Δημήτρης Πιατάς, Μαρία Σκουλά, Λυδία Φωτοπούλου, Μηνάς Χατζησάββας.
(16 Νοεμβρίου, Εθνικό Θέατρο)
«Ερωτόκριτος»
Με το ανέβασμα του αριστουργήματος της κρητικής αναγέννησης, στο ανακαινισμένο «Ακροπόλ», ο Στάθης Λιβαθινός τερματίζει ένα φλερτ πέντε ετών! «Η γλώσσα του είναι μια διαχρονική αξία και ένα από τα αγαθά που δεν θα εκποιηθούν ποτέ», υποστηρίζει ο σκηνοθέτης για το ποιητικό μυθιστόρημα. Μια «θεατρική πρόκληση» με ένα κείμενο «γνωστό-άγνωστο», που φιλοδοξεί να είναι «κατανοητό ακόμα και στις καθαρίστριες», όπως λέει ο ίδιος. Και δεν μπορεί παρά να αισθάνεται πανευτυχής που οι συνθήκες είναι τέτοιες ώστε να μπορεί να έχει κοντά του «ενισχυμένο» ένα μεγάλο μέρος από την πάλαι ποτέ «θαυματουργή» Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου: τους Δημήτρη Ημελλο, Μαρία Ναυπλιώτου, Βασίλη Ανδρέου, Κόρα Καρβούνη, Νίκο Καρδώνη, Μαρία Σαββίδου, Νεφέλη Κουρή, Στέλιο Ιακωβίδη, Αρη Τρουπάκη, Σπύρο Τσεκούρα, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Ηλία Μελέτη και Χρήστο Σουγάρη.
(18 Νοεμβρίου, «Ακροπόλ»)
«Ρίτερ, Ντένε, Φος»
Μια στιγμή-ορόσημο για το ελληνικό θέατρο συνιστά η νέα, ύστερα από χρόνια και την περίφημη «Σκηνή», συνεύρεση τριών παλιών καλών γνώριμων, της Ράνιας Οικονομίδου, του Δημήτρη Καταλειφού και της Αννας Κοκκίνου, για το αγέραστο έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ (σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Μαυρομάτη). Στο κείμενο, που γράφτηκε το '84 και εκτυλίσσεται μέσα σε μία ημέρα, παρακολουθούμε την «αλληλοεξόντωση» τριών αδελφών. Δύο ηθοποιών και ενός φιλοσόφου (που έχει τα χαρακτηριστικά του Βιτγκενστάιν), τρόφιμου σε ψυχιατρική κλινική για δύο δεκαετίες. Ο κορυφαίος Αυστριακός συγγραφέας εκκινώντας από μια «νοσηρή» οικογενειακή ιστορία συγγραφεί ένα βαθύτατα πολιτικό έργο, στο οποίο στηλιτεύει την υποκρισία και την ηθική παρακμή του πολιτισμένου δυτικού κόσμου. Η παράσταση συμπίπτει με τα 80 χρόνια απ' τη γέννησή του.
(25 Νοεμβρίου, «Σφενδόνη»)
«Περιμένοντας τον Γκοντό»
Ηγγικεν η ώρα να ξαναδούμε το αριστούργημα του Σάμιουελ Μπέκετ με άλλα μάτια. Μόνο με γυναίκες. «Ηταν κάτι που συνέβη ενστικτωδώς», εξηγεί ο σκηνοθέτης Κωστής Καπελώνης. «Οι ήρωες του Μπέκετ δεν είναι άνδρες, αλλά ανθρώπινα πλάσματα χωρίς φύλο. Αλλωστε, έχουν περάσει 50 χρόνια απ' τη συγγραφή του κειμένου. Οι γυναίκες είναι πλέον ισότιμες των ανδρών. Είναι εξουσίες!». Η «τραγικωμωδία σε δύο πράξεις», τυπικότατο δείγμα, αν όχι ο «κανόνας» του Θεάτρου του Παραλόγου, ευτυχεί να έχει Βλαντιμίρ κι Εστραγκόν την Κάτια Γέρου και τη Δήμητρα Χατούπη. Μαζί τους, οι Μυρτώ Αλικάκη και Λουκία Πιστιόλα.
(Νοέμβριος, Θέατρο Τέχνης)
«Στάλερχοφ» του Φ.Χ. Κρετς
Παράξενο. Αν και βρίσκεται στο ρεπερτόριο των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών σκηνών, δεν έχει παιχτεί ποτέ στην Ελλάδα. Το αποφάσισε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, παρ' όλο που είναι ένα έργο «αγροτικό» και ήδη μετρά 30 χρόνια ζωής. «Ενώ βασίζεται σε ένα ρεαλισμό, είναι ένα κείμενο "ανοιχτό"», θεωρεί ο σκηνοθέτης, που βασικά «ενεργοποιήθηκε» από την τολμηρή θεματική του. Μια οικογενειακή ιστορία, που «ξεφεύγει από τα όρια του οικογενειακού δράματος αγγίζοντας την τραγωδία». Ενα ζευγάρι γελαδάρηδων προσλαμβάνει έναν προχωρημένης ηλικίας εργάτη που τα φτιάχνει με την ανήλικη και με μικρή νοητική υστέρηση κόρη τους. Η συνεύρεσή τους είναι... βιασμός; Ή πρόκειται για μια συναισθηματική... σχέση; Στο κείμενο του Κρετς υπάρχει πάντως μια βασική υποσημείωση: το σαρωτικό χιούμορ. Με τους Μάνο Βακούση, Κώστα Τριανταφυλλόπουλο, Μαρία Καλλιμάνη και Αμαλία Αρσένη.
(14 Ιανουαρίου, Θέατρο του Νέου Κόσμου)
«Το ξύπνημα των νεκρών»
Το άπαιχτο στη χώρα μας ύστατο έργο του Ιψεν, για αρκετούς μελετητές το μεγάλο αριστούργημά του, ανεβαίνει από τη συνεπέστερη στην Ελλάδα μελετήτρια του δραματουργού: τη Ρούλα Πατεράκη. Είναι μια εγγύηση.
Πρόκειται για ένα κείμενο ανοιχτού χώρου (όπως ο «Πέερ Γκιντ»), με το οποίο ο Νορβηγός δραματουργός ολοκληρώνει τον κύκλο που άνοιξε με το «Κουκλόσπιτο». «Η προχωρημένη ηλικία του Ιψεν, αντί να λειτουργήσει ανασταλτικά, διόγκωσε τη φαντασία, το μυστήριο και τη διάθεση για ακραίο πειραματισμό και μείξη των πιο ετερόκλητων ειδών. Συνδυάζονται αλχημικά το οικογενειακό δράμα, ο νατουραλισμός, η οριακή ποιητικότητα και τα ριζοσπαστικά "ονειρικά δράματα" του Στρίντμπεργκ. Οσο και αν προσπαθούμε να το αποκρυπτογραφήσουμε, "Το ξύπνημα των νεκρών" δεν θα πάψει να είναι ένα ερωτηματικό», σημειώνει η σκηνοθέτις για το έργο που θα την ξαναφέρει στη σκηνή. Μαζί της, οι Ακις Βλουτής, Γιώργος Γιαννώτας, Δέσποινα Γκάτζιου, Γιώργος Ντούσης και Τασία Σοφιάδου.
(11 Ιανουαρίου, «Από Μηχανής Θέατρο»)
«Μάκμπεθ»
Αφού «ζεστάθηκε» επί ιταλικού εδάφους στην ομώνυμη όπερα του Βέρντι, ο Θωμάς Μοσχόπουλος τώρα επί ελληνικού τα «βάζει» με το σεξπιρικό θεατρικό αριστούργημα. Γιατί είναι «ένα συγκλονιστικό έργο που διαπραγματεύεται την έννοια της φιλοδοξίας, της ανόδου και της πτώσης με έναν τρόπο που, αν μη τι άλλο, μας αφορά αυτή τη στιγμή», τονίζει. Η παράστασή του «άχρονη, αλλά με μνήμες ενός εφιαλτικού παρελθόντος - δεν θα έχει στοιχεία εκσυγχρονισμού γιατί έτσι αφαιρείται το μεταφυσικό στοιχείο». Θα έχει το νεότερο ζευγάρι Μάκμπεθ που έχουμε δει ποτέ: τον Αργύρη Ξάφη και την Αννα Μάσχα. Μάγισσα η Ξένια Καλογεροπούλου, Ντάνκαν ο Κώστας Μπερικόπουλος, Μάλκολμ ο Θάνος Τοκάκης και Μακντάφ ο Γιώργος Χρυσοστόμου.
(18/1-26/2, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)
«Δον Κιχώτης»
Ανεβαίνει στην ανατρεπτική παράσταση που ετοιμάζει μακριά από νατουραλισμούς η ευφάνταστη ομάδα «Blitz» των Αγγελικής Παπούλια, Χρήστου Πασσαλή και Γιώργου Βαλαή. «Το μάλλον "καταραμένο" έργο, στο οποίο "κάηκαν" από τον Ορσον Γουέλς έως τον Τέρι Γκίλιαμ, δεν έχει νόημα να το ανεβάσεις νατουραλίστικα», υποστηρίζουν οι «Blitz». Αλλωστε την ομάδα δεν την ενδιαφέρει το στόρι, αλλά ο δονκιχωτισμός του κειμένου ως αυταξία.
«Μας αρέσει κυρίως το ότι όλος ο κόσμος είναι εναντίον αυτού του ανθρώπου και του ρομαντισμού του». Στο πλήθος των ανατροπών που μας περιμένουν στην «πειραγμένη» σκηνική μεταφορά του πιο πολυδιαβασμένου μυθιστορήματος όλων των εποχών είναι και η «ταυτότητα» του ήρωα του Θερβάντες. Δεν θα είναι ηθοποιός, αλλά ο δραματουργός της ομάδας, Νίκος Φλέσσας.
(Φεβρουάριος, ο χώρος ακόμη δεν έχει κλείσει)
«Πατρίδες»
Ηπαράσταση των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου. Επειδή πρέπει να σκάσει λίγο το χειλάκι μας, ακόμη και αν σατιρίζονται ανηλεώς οικεία κακά. Το νέο έργο του θεατρικού «διδύμου», παραγγελία του Εθνικού Θεάτρου, καυτηριάζει το νέο, λόγω κρίσης, «κύμα» Ελλήνων μεταναστών. Δεν χάνει όμως την ευκαιρία να μας μιλήσει και για μετανάστες παλαιότερων γενεών, αξιοποιώντας πληθώρα πηγών: μαρτυρίες του Γιώργου Μαντζουράνη, αδημοσίευτες μαρτυρίες μεταναστών μας στη Γερμανία και την Αυστραλία, αλλά και εκπομπές του Κούλογλου. Εμβόλιμα παρατίθενται αποσπάσματα από έργα των Παπαδιαμάντη, Θανάση Βαλτινού και Λούλας Αναγνωστάκη. Πλουσιότατο το υλικό. Τους ηθοποιούς Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Θανάση Ευθυμιάδη, Ελένη Κοκκίδου και Ταξιάρχη Χάνο θα σκηνοθετήσουν οι ίδιοι οι συγγραφείς.
(14 Φεβρουαρίου, Νέα Σκηνή, Εθνικό Θέατρο)
«Κίεβο»
Η σύγχρονη ακραία συνέχεια του τσεχοφικού «Βυσσινόκηπου», με την υπογραφή του ανατρεπτικού Ουρουγουανού δραματουργού Σέρτζιο Μπλάνκο, που ανεβάζει η Ελένη Σκώττη, με πρωταγωνίστρια την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, μας μεταφέρει 100 ακριβώς χρόνια μετά το μελαγχολικό αποχαιρετισμό των τσεχοφικών ηρώων, το 2003, στις εξοχικές κατοικίες που χτίστηκαν μετά το «θέρισμα» του βυσσινόκηπου. Είναι μια «νέα» Ρωσία, που διαθέτει «νέους» ανθρωπότυπους. Χαρακτηριστικό δείγμα τους, και η «άρρωστη» οικογένεια των παρηκμασμένων αστών, ονόματι Μπαντενβάιλερ. Με τους Δημήτρη Λάλο, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Γιάννη Λεάκο και Νίκο Ποριώτη.
(2012, Από Μηχανής Θέατρο)
«Protect me»
Η αγαπημένη του Φεστιβάλ Αθηνών και του κοινού του, βερολινέζικη «Σάουμπινε», επιστρέφει στην Αθήνα με μια «εκρηκτική παράσταση» για την κρίση που ζούμε, με την υπογραφή του συγγραφέα και σκηνοθέτη Φαλκ Ρίχτερ και της χορογράφου Ανούκ Βαν Ντάικ. «Η κρίση είναι η νέα σταθερή κατάσταση και οι άνθρωποι καταρρέουν, εσωτερικά και εξωτερικά, από τη διαρκή αίσθηση ανασφάλειας, πανικού, φόβου, νοσταλγίας, υστερίας. Τίποτα δεν είναι πλέον αξιόπιστο. Τα πάντα μπορούν ανά πάσα στιγμή να διαλυθούν. Πώς μπορώ να το αντιμετωπίσω; Σε τι μπορώ να βασιστώ; Ποιον ή τι μπορώ να χρησιμοποιήσω για να προσανατολιστώ και πώς μπορώ επιτέλους να βιώσω κάτι ουσιαστικό πάλι; Υποχώρηση; Σιωπή; Φυγή;», είναι ερωτήματα που θέτει με μικτή, κοφτερή, σκηνική γλώσσα και αχαλίνωτη σωματικότητα η παράσταση της «Σάουμπινε».
(8-20 Μαΐου, Κεντρική Σκηνή Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών)*

No comments: