Κάτω στον Πειραιά, στο λιμάνι, κάτι έχει αρχίζει να αλλάζει. Δεν είναι μόνο το αρχιτεκτονικό κόσμημα της πόλης, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, όπου οι εργασίες ανακαίνισης προχωρούν εντατικά και αναμένεται να ανοίξει και πάλι τις πύλες του στις αρχές του 2012.
Είναι και το φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία ενός πολιτιστικού πάρκου στην περιοχή του λιμανιού με την αξιοποίηση παλαιών εγκαταστάσεων που θα φιλοξενήσουν πολλά νέα μουσεία: Αρχαιολογικό, Εναλίων, Μετανάστευσης, Σιδηροδρόμων. Αν και δεκαετούς ορίζοντα, αυτό το πρόγραμμα του ΟΛΠ που ονομάζεται «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά», έχει ήδη βάλει πλώρη, καθώς πρόσφατα εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μουσείων το πρώτο έργο: Η προμελέτη του νέου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο κτίριο της παλιάς αποθήκης του Σιλό (Ρολόι), αντιπροσωπευτικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής.
Σήμα κατατεθέν του Πειραιά το Δημοτικό Θέατρο, έγινε με πρωτοβουλία του δημάρχου Τρύφωνα Μουτζόπουλου σε σχέδια του καθηγητή του Πολυτεχνείου Ι. Λαζαρίμου (γέννημα θρέμμα κι αυτός της πόλης). Κόστισε 900.000 δραχμές (περίπου 200.000 είχαν διατεθεί για τον εντυπωσιακό διάκοσμο) και εγκαινιάστηκε τον Απρίλιο του 1895 μετά «περισσής λαμπρότητος». Γνώρισε μέρες δόξας, καθώς από τις σκηνή του παρέλασαν σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου, από τον Δημήτρη Ροντήρη, τον Αιμίλιο Βεάκη, τη Μαρίκα Κοτοπούλη, μέχρι τον Κάρολο Κουν, τον Μάνο Κατράκη, τον Βασίλη Διαμαντόπουλο. Κατάντησε όμως και ξεπεσμένος αριστοκράτης, αφού τα τελευταία χρόνια φιλοξενούσε θιάσους δευτέρας διαλογής, συλλόγους για την κοπή της πίτας, ακόμα και καλλιστεία και ομαδικούς γάμους την περίοδο της δικτατορίας, με τις ευλογίες του τότε δημαρχου Αρ. Σκυλίτση.
Μετά τους σεισμούς του 1981 και του 1999 το εξαίσιο αρχιτεκτόνημα του 19ου αιώνα παρέμενε λαβωμένο και κλειστό, ώσπου το 2008 η Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μηνημείων του ΥΠΠΟΤ ανέλαβε να το συντηρήσει από την κορυφή ώς τα νύχια: Από την πλήρη στερέωση, ενίσχυση και αποκατάσταση του κελύφους του κτιρίου μέχρι την ανακαίνιση των εσωτερικών χώρων. Ενα έργο ύψους 36 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτήθηκε από το Γ' ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ.
Αν το δείτε σήμερα, μπορεί και να μην το γνωρίσετε, αφού οι όψεις έχουν βαφτεί σε τόνους της ώχρας. Οι εργασίες πάντως έχουν μπει στην τελική ευθεία και επιτέλους αρχιτέκτονες και μηχανικοί, τεχνίτες και ηλεκτρολόγοι μπορούν να ανασάνουν... «Τοποθετούνται τα καθίσματα στην πλατεία, γίνονται δοκιμές στα μηχανήματα της σκηνής, τελευταίας τεχνολογίας, που ήρθαν από την Αυστρία και τα οποία έχει αναλάβει ο γνωστός σκηνογράφος-σκηνοθέτης Νίκος Πετρόπουλος», μας πληροφορεί ο Νίκος Χαρκιολάκης, προϊστάμενος της δραστήριας Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεωτέρων και Συγχρονων Μνημείων, που καταφέρνει να υπερβαίνει δημιουργικά τα εμπόδια της γραφειοκρατίας. «Μένει να δώσει η Περιφέρεια Πειραιά 1 εκατ. ευρώ για να στήσουμε όπως πρέπει, προκειμένου να είναι και επισκέψιμη, την παλιά σκηνή που αποκαλύφθηκε κατά τις εργασίες».
Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη έκπληξη που επεφύλασσε το παλιό θέατρο. Ξηλώνοντας το δάπεδο της σκηνής αποκαλύφθηκε ένα δάσος με υποστηλώματα από δοκούς πεύκου, σκηνικές κατασκευές και μηχανισμοί, πολλοί από τους οποίους μπορούσαν να λειτουργήσουν. Ηταν ένα κρυμμένο υποσκήνιο τριών επιπέδων με αναβατόρια, τροχαλίες, υποβολείο, ράγες κύλισης σκηνικών, οκτώ πασαρέλες με μηχανισμούς ανύψωσης σκηνικών. «Πρόκειται για μία από τις δυο-τρεις σκηνές με μηχανισμούς μπαρόκ που σώζονται σήμερα στην Ευρώπη και θεωρείται ένα επίτευγμα της τεχνολογίας του 19ου αιώνα», εξηγεί με θέρμη ο Ν. Χαρκιολάκης.
Περίοπτο και με την αρχιτεκτονική μεγαλοπρέπεια του γαλλικού θεάτρου (Grand Theatre), το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά εντυπωσιάζει με τις διαστάσεις του, (47 μέτρα μήκος και 34,50 μέτρα πλάτος), ενώ στην όψη ξεχωρίζει το επιβλητικό πρόπυλο της εισόδου και η αετωματική στέγη.
Η γαλλικού τύπου σκηνή του θεωρείται ανώτερη του Εθνικού Θεάτρου και ήταν πρωτοποριακή για την εποχή της. «Η σκηνή είναι κάτι τι έκτακτον δι' ελληνικόν θέατρον» έγραφε η «Νέα Εφημερίς» στις 13/3/1895. «Πλάτους 12 μέτρων, έχει βάθος 18 μ., όπερ δι' ελληνικόν θέατρον είνε πρωτάκουστον. Το δάπεδον ταύτης είνε άπαν κινητόν, παρέχον ευκολίας και διά τα πολυπλοκώτερα των θεαματικών έργων...».
Αλλά και η εσωτερική διακόσμηση, που παντρεύει το ρωμαϊκό, το αναγεννησιακό και το νεοκλασικό ύφος ξεχωρίζει για τη φινέτσα της. Η φατνωματική οροφή στον προθάλαμο στηρίζεται σε τέσσερις κολόνες με κιονόκρανα αιγυπτιακής τεχνοτροπίας. Η πεταλόσχημη πλατεία, τα 23 εντυπωσιακά θεωρεία, διακοσμημένα με ανάγλυφες γιρλάντες, συνθέσεις φυτικού χαρακτήρα και ονόματα ελλήνων δραματουργών βρίσκονται κάτω από έναν ανάλαφρο σφαιρικό θόλο. Μάλιστα στις αρχές της δεκαετίας του '60 ο Γιάννης Τσαρούχης προσφέρθηκε να τον αναζωγραφίσει αλλά η δημοτική αρχή αδιαφόρησε.
Διασώθηκε η ζωγραφιστή αυλαία και ο τεράστιος πολυέλαιος που δέσποζε στην αίθουσα κοινού από την εποχή που λειτουργούσε με γκάζι. Το φουαγέ με τα ωραία ανάγλυφα, το καπνιστήριο, η τεράστια τρίκλωνη μαρμάρινη σκάλα με το περίτεχνο κιγκλίδωμα, περιμένουν να ακούσουν και πάλι το χειροκρότημα των θεατών.
Το ιστορικό θεάτρο καλείται να κερδίσει το στοίχημα και να ξαναβρεί την παλιά του αίγλη, κι αυτό εξαρτάται από τη διάθεση της δημοτικής αρχής να κάνει ένα ευρύτερο άνοιγμα. Οι ιδέες και οι προτάσεις, σύμφωνα με τα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών θεάτρων, δεν λείπουν: «Θα μπορούσαν να γίνονται ξεναγήσεις με θέμα την ιστορία και την αρχιτεκτονική του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, εκπαιδευτικά προγράμματα με επίκεντρο τη μοναδική μπαρόκ σκηνή του», λέει ο Ν. Χαρκιολάκης. Καθώς το θέατρο μπορεί να φιλοξενήσει από θέατρο μέχρι συναυλίες και όπερες, η σκέψη για συνεργασίες με τη Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, τα μουσικά σύνολα της ΕΡΤ, έχει πέσει στο τραπέζι. Αλλοι πάλι υποστηρίζουν τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου οργανισμού ή μιας καλλιτεχνική επιτροπής που θα το διαχειρίζεται, όπως και την αναγκαιότητα ενός εμπνευσμένου καλλιτεχνικού διευθυντή που θα οργανώσει το πρόγραμμα. Επιπλέον έσοδο για το θέατρο θα είναι τα δύο κυλικεία του και τα τέσσερα καταστήματα που θα λειτουργήσουν εντός.
Κι ενώ το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά παραδίδεται, νέα μουσεία βρίσκονται στα σκαριά στην περιοχή του ΟΛΠ, σε μια έκταση 180 στρεμμάτων, 50 από τα οποία θα αποτελούν χώρους πρασίνου. Στόχος του φιλόδοξου σχεδίου «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά» είναι τα επόμενα χρόνια να δημιουργηθεί μια «γεινονιά» μουσείων, αλλά και ένα πάρκο τέχνης και αναψυχής ανοιχτό σε όλους. Να αναδειχθεί η μακραίωνη ιστορία του Πειραιά και να συνδεθεί ο αστικός χώρος με το λιμάνι. Να μην είναι το μεγαλύτερό μας λιμάνι μόνο πύλη τουρισμού αλλά και πολιτισμού.
Το πρώτο βήμα έγινε με την έγκριση της προμελέτης για την εγκατάσταση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων -το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα- στο παλιό Σιλό, με τον χαρακτηριστικό πύργο και το ρολόι του που αποτελεί σημείο αναφοράς του λιμανιού. Για το διατηρητέο κτίριο κύριο μέλημα είναι να αξιοποιηθούν οι «κυψέλες» του εσωτερικά, που αναδεικνύουν την πολύχρονη χρήση του ως αποθήκης σιτηρών. Το νέο μουσείο θα φιλοξενήσει θησαυρούς και αρχαία ναυάγια που έχουν αποκαλύψει οι ανασκαφές της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και βρίσκονται στις αποθήκες της: αμφορείς, αγάλματα, λίθινες άγκυρες, αρχιτεκτονικά μέλη, νομίσματα, κουφάρια πλοίων. Προβλέπονται ακόμα χώροι συντήρησης, βιβλιοθήκη, χώρος εκπαιδευτικών προγραμμάτων με πολυμέσα, ακόμα και αμφιθέατρο.
Από ένα λιμάνι που έχει αποχαιρετήσει και έχει υποδεχθεί πλήθος ξενιτεμένων δεν θα μπορούσε να λείψει το Μουσείο Μετανάστευσης. Εχει προβλεφθεί να στεγαστεί στην πέτρινη αποθήκη, ένα κτίσμα 3.500 τ.μ. του 19ου αιώνα και τα εκθέματα θα αφηγούνται κομμάτια της ελληνικής ιστορίας: από τις αποικίες της αρχαιότητας μέχρι το προσφυγικό κύμα από τη Μικρά Ασία αλλά και τη μετανάστευση του εργατικού δυναμικού στις αρχές του 20ού αιώνα.
Μεταξύ άλλων προβλέπεται και μεταφορά του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά στις εγκαταστάσεις του ΟΛΠ, στο Καστράκι, ενώ η επικοινωνία με τον γειτονικό αρχαιολογικό χώρο της Ηετιώνειας Πύλης, του αρχαίου φρουρίου της πόλης, θα γίνεται μέσω γέφυρας. Στην ουσία τριπλασιάζονται οι εκθεσιακοί χώροι (7.000 τ.μ.) και δίνεται η δυνατότητα να αναπτυχθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, που δεν χαρακτηρίζεται για τη μεγάλη επισκεψιμότητά του.
No comments:
Post a Comment