Ο ΓΙΑΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΝΑ ΜΕΝΤΗ

Η κορυφαία μας Νένα Μεντή...

...στο έργο του Πέτρου Ζούλια «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» -διασκευή του ομότιτλου βιβλίου της εγγονής της στιχουργού, Ρέας Μανέλη

1. Χρόνια ολόκληρα το θέατρο ταλανίζεται από μεταμοντέρνους ηθοποιούς, με την ευκολία που τους παρέχει το τρικ της αποδόμησης. Ολοι γνωρίζουν πως η σκηνή βρίσκεται κάτω από μια ιδιότυπη ομηρία, από «Αρσακειάδες», που υποκρίνονται τις «καταραμένες» ασκώντας το ρατσισμό τους στους θεατές. Την κατάσταση αυτή φροντίζουν να κρατούν σε μόνιμη επικαιρότητα μια ομάδα οικόσιτων δημοσιογράφων.

2. Η παράσταση που είδα ουδεμία σχέση έχει με την κατάσταση της νοσταλγίας, αντιθέτως την υπονομεύει συστηματικά, δημιουργώντας μέσα από την ερμηνεία της Νένας Μεντή ένα απόλυτο παρών. Ο,τι βλέπεις συμβαίνει τώρα. Η ηθοποιός δεν «παίζει», αλλά «πέφτει» μέσα στο πρόσωπο που υποδύεται μ' ένα πάθος που είχαμε ξεχάσει ότι υπάρχει - και ιδού η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου αυτοπροσώπως.

3. Το έργο αγγίζει και τη μόνιμη αρρώστια του ελληνικού τραγουδιού: Στίχοι με τον πήχη και παράδοση άνευ όρων στην πραγματικότητα, την οποία πολέμησε η Ευτυχία σαν Ταλιμπάν σε όλη της τη ζωή.

4. Η ερμηνεία της Μεντή ενάντια στον κυρίαρχο χαμαιλεοντισμό του σανιδιού κατορθώνει στις κρίσιμες στιγμές να αποδραματοποιεί τα γεγονότα και έτσι μπορεί να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε αυτό που μας συμβαίνει. Ετσι γίνεται πρότυπο ερμηνείας, ικανή να πλησιάσει κάθε πρόσωπο και να το φωτίσει.

5. Μετά την παράσταση, έσκυψα πάλι πάνω από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, όταν γράφοντας για τη μίμηση, διάλεξε αντί του αριστοτελικού ορισμού, τον πλατωνικό: «Οπως όλες οι τέχνες, η τραγωδία είναι μίμησις δι' ελέου και φόβου περαίνουσα την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν. Η τραγωδία δεν είναι τελικά, σύμφωνα με την εξήγηση αυτή, παρά ένα ψυχικό καθαρτικό (ονομασία παρμένη από την ιατρική), δηλαδή με τη συμπόνια ή με τη σπλάχνιση και το φόβο, στο θέαμα ή στην ανάγνωση. Δι' ελέου και φόβου, η τραγωδία στο τέλος καθαρίζει τη συμπόνια και το φόβο στον θεατή ή τον αναγνώστη (τα συναισθήματα αυτά ή τέτοιας λογής πάθη της ψυχής που υπάρχουν ανάμεσα μας). Περαίνουσα την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν, ήγουν σαν να λέγαμε τα καθαρίζει και τα ξεπλένει ομοιοπαθητικά, τα όμοια με τα όμοια: τη συμπόνια με τη συμπόνια και το φόβο με το φόβο».

6. Το νέο που έκανε την εμφάνισή του στο μικρό υπόγειο θεατράκι των Ιλισίων μάς αφορά άμεσα, θ' αφήσει το σημάδι του είτε έτσι είτε αλλιώς στα θεατρικά δρώμενα. Η Νένα Μεντή κατάφερε να ξυπνήσει τον υπνοβάτη θεατή που κατακλύζει τις σκοτεινές αίθουσες. Μετέτρεψε σε θαυμασμό την πολλές φορές δικαιολογημένη περιφρόνηση για την τέχνη των θεατρίνων. Εύχομαι και προσεύχομαι η προσπάθειά της να πολλαπλασιάζεται.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ
[Ριζοσπάστης, 20/4/2008]