Saturday, September 8, 2012

Άθως Δανέλλης και Ηλίας Καρελλάς: Ο Καραγκιόζης εκτός από παρελθόν έχει και μέλλον


[Κακουριώτης Σ., Η ΑΥΓΗ: 09/09/2012]. Έξι απρόσμενες συναντήσεις γύρω από μια κεντρική και πασίγνωστη φιγούρα αναμένουν από αύριο το αθηναϊκό κοινό στο θερινό κινηματοθέατρο Τριανόν της οδού Κοδριγκτώνος. Για μία εβδομάδα πίσω από την οθόνη του κινηματογράφου εγκαθίστανται δύο από τους γνωστότερους καραγκιοζοπαίκτες της νεότερης γενιάς, ο Άθως Δανέλλης και ο Ηλίας Καρελλάς, μαζί με τα σύνεργά τους και τις φιγούρες τους, τον Καραγκιόζη, τα Κολλητήρια και όλο τον θίασο της μακρόχρονης αυτής παράδοσης που έφτασε μέχρις εμάς χωρίς να χάσει τον δυναμισμό της. Δίπλα τους, επτά διαφορετικά μουσικά σχήματα που αντλούν την έμπνευσή τους από τη μουσική παράδοση του βαλκανικού και μεσογειακού χώρου αλλά και τον δυναμισμό τους από τις πιο σύγχρονες και νεανικές αναζητήσεις, οι Μάρθα Φριντζήλα και Kubara Trio, The Burger Project, Εncardia, EleΚtroΒalkana, Kompanίa, Γιάλα και Dorόs. Αποτέλεσμα της συνάντησής τους το πρώτο Karagiozis Music Project, έξι παραστάσεις γεμάτες ήχους του χθες και του σήμερα, με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη, με ανατρεπτική διάθεση για μουσική, τραγούδι, σάτιρα, αυτοσχεδιασμό και διακωμώδηση όσων τραγικών συμβαίνουν σε όλους μας...

Με την ευκαιρία της πρωτότυπης αυτής συνάντησης, μιλήσαμε με τους δύο πρωταγωνιστές της που θα πάρουν θέση πίσω από τον μπερντέ, τους δύο καλλιτέχνες στους οποίους οφείλουμε μεγάλο μέρος της ανανέωσης που χαρακτηρίζει σήμερα το θέατρο σκιών, τον Άθω Δανέλλη και τον Ηλία Καρελλά.
  • Karagiozis Music Project

Και πρώτα απ’ όλα ζητήσαμε να μας εξηγήσουν τι είναι το Karagiozis Music Project. «Είναι ακόμη ένα βήμα στον αγώνα που κάνουμε εδώ και πολλά χρόνια για να δείξουμε πως ο Καραγκιόζης, όταν, με γνώση και σεβασμό, λειτουργεί σωστά, είναι σύγχρονος, άμεσος, έχει πολλά πρόσωπα και συνδυάζεται με πολλές άλλες μορφές τέχνης, ιδιαίτερα με τη μουσική, αφού το ελληνικό θέατρο σκιών είναι μουσικό θέατρο», μας λέει ο Άθως Δανέλλης. Από τη μεριά του, ο Ηλίας Καρελλάς λέει: «H ιδέα του όλου project εστιάζει στην αλληλένδετη σχέση μουσικής και πρόζας του ελληνικού Καραγκιόζη, δίνοντας έμφαση στα χαρακτηριστικά τραγούδια των στιλιζαρισμένων τύπων του μπερντέ, στο πώς αυτά μπορούν να ερμηνευθούν από μια μουσική μπάντα σήμερα και πώς καινούργιες και πρωτότυπες μουσικές δημιουργίες μπλέκονται σε μια παράσταση Καραγκιόζη».

Οι παραστάσεις που θα παρουσιαστούν στο Karagiozis Music Project απευθύνονται σε ενηλίκους ή σε παιδιά, τα οποία έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε με το κοινό του θεάτρου σκιών; «Οι συγκεκριμένες παραστάσεις απευθύνονται σε ενήλικο κοινό, χωρίς όμως να αποκλείουν τους θεατές μικρών ηλικιών», λέει ο Άθως Δανέλλης, για να συνεχίσει: «Οι παραστάσεις για ενηλίκους έχουν συγκεντρώσει και πάλι το δικό τους φανατικό κοινό και αυτό είναι αποτέλεσμα του επίμονου και δύσκολου αγώνα που λέγαμε πριν». Ο Ηλίας Καρελλάς συμπληρώνει: «Στόχος μας είναι κάποιες φορές περιστασιακά και άλλες φορές σε μόνιμη και σταθερή βάση να παρουσιάζουμε παραστάσεις καθαρά για ενήλικο κοινό. Παλιές ‘πιπεράτες’ κωμωδίες, κοινωνικά, ηρωικά και λαογραφικά έργα του χθες βρίσκουν με τον καιρό τους αποδέκτες τους και, με βασική πηγή την επικαιρότητα, δημιουργούμε ένα σταθερό κοινό που μας ακολουθεί».
  • Μουσική και θέατρο σκιών

Μιλώντας για το «πάντρεμα» ζωντανής σύγχρονης μουσικής με παράσταση Καραγκιόζη θυμηθήκαμε τις θρυλικές βραδιές που ο Σαββόπουλος έκανε πρόγραμμα στο «Κύτταρο» φιλοξενώντας στη σκηνή τον Ευγένιο Σπαθάρη. Ο Άθως μάς θυμίζει ότι τα τελευταία χρόνια «στον ίδιο χώρο μάλιστα, στο "Κύτταρο", έπαιξα με μεγάλη επιτυχία δύο σεζόν, το 2007-8 με τους Χαΐνηδες και το 2010-11 με την Ελένη Βιτάλη». Όσο για το «πάντρεμα» που θα επιχειρήσουν «στις παραστάσεις του 1ου Karagiozis Music Project (αφού φιλοδοξούμε να έχει συνέχεια), θα υπάρχει παράλληλη δράση θεάτρου σκιών και μουσικής, δεν θα είναι δύο χωριστά στοιχεία ή απλά μια παράσταση Καραγκιόζη με συνοδεία ορχήστρας», συμπληρώνει. Απ’ τη μεριά του ο Ηλίας διευκρινίζει ότι «επιλέχθηκαν μελωδίες και τραγούδια που συνάδουν με το παραδοσιακό ελληνικό - ανατολίτικο ύφος του Καραγκιόζη, αλλά και αρκετά με σύγχρονο και διαφορετικό ήχο, κόντρα σε ό,τι θα ακούγαμε συνήθως σε μια παράσταση θεάτρου σκιών. Επί σκηνής θα δούμε και θα ακούσουμε ένα ανορθόδοξο πάντρεμα ήχου και εικόνας, που όμως έχοντας τις ρίζες του στην παράδοση θα αποτελέσει μια παράσταση-πρόταση, γεμάτη χιούμορ και σάτιρα».

Στην παρατήρηση ότι τα μουσικά σχήματα που συμμετέχουν είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, με ήχο που προέρχεται από πολύ διαφορετικές παραδόσεις, και στην ερώτησή μας αν αυτό επηρεάζει την επιλογή του έργου που θα συνοδεύσει κάθε μουσικό ιδίωμα, ο Άθως Δανέλλης απαντά αμέσως ότι «οι επιλογές και οι συνδυασμοί δεν έγιναν τυχαία και ακριβώς αυτό είναι και το ενδιαφέρον στα συγκεκριμένα προγράμματα», κρατώντας για έκπληξη τις συγκεκριμένες επιλογές τους από το ρεπερτόριο του θεάτρου σκιών. «Βασικό κριτήριο ήταν και η διαφορετικότητα του ήχου», συμπληρώνει ο Ηλίας Καρελλάς. «Γι’ αυτό δοκιμάσαμε να συνεργαστούμε και με κάποια σχήματα για πρώτη φορά, ώστε ο Καραγκιόζης να συνυπάρχει και να ταξιδεύει, με αφετηρία την Ελλάδα, στην Κάτω Ιταλία, τη Λατινική Αμερική και τόσα άλλα μέρη, ανακαλύπτοντας τις μουσικές τους».
  • «Μια μικρή επιθεώρηση»

Όμως οι παραστάσεις θα προέρχονται από το «κλασικό» ρεπερτόριο του θεάτρου σκιών ή θα είναι προσαρμοσμένες με τρόπο ώστε να συνομιλούν με τη σημερινή εποχή; «Ασφαλώς και η επικαιρότητα είναι καθοριστική στις παραστάσεις μας. Αν ο Καραγκιόζης δεν αντιλαμβάνεται το πνεύμα της εποχής και δεν παρακολουθεί τα γεγονότα για να τα σχολιάσει και να τα καυτηριάσει, δεν κάνει τη δουλειά του και μπαίνει στην κατάψυξη. Αυτή η ικανότητα προσαρμογής είναι άλλωστε και το βασικό στοιχείο της ζωντανής παράδοσης», παρατηρεί ο Άθως Δανέλλης. Ως «μια μικρή καλή επιθεώρηση» χαρακτηρίζει ο Ηλίας Καρελλάς τις παραστάσεις ενηλίκων και συμπληρώνει: «Ο Καραγκιόζης σατιρίζει και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της πολιτικής, βιώνει την κρίση με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο και, μέσα από τον αυτοσαρκασμό και το χιούμορ του, προσπαθεί να επιβιώσει. Είναι ο σύγχρονος μέσος Έλληνας που αντιστέκεται στην εξουσία, δηλαδή στο σεράι του μεγάλου Βεζίρη...»
  • Ο Καραγκιόζης έχει μέλλον

Χάρη σε μια νέα γενιά καραγκιοζοπαικτών, στην οποία ανήκετε κι εσείς, φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια ζούμε μια αναβίωση του είδους, παρατηρούμε. Πιστεύετε πως ο Καραγκιόζης, εκτός από παρελθόν, έχει και μέλλον; Και ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται γι’ αυτό;
«Πανελλαδικά μετράμε αρκετούς καλλιτέχνες του Καραγκιόζη, πολλοί απ’ αυτούς νέοι ερασιτέχνες και κάποιοι επαγγελματίες. Το παρήγορο είναι πως αυτό το είδος θεάτρου συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί, παρά την απουσία μόνιμων θεάτρων και μεγάλων μαστόρων του είδους, όπως ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο Μάνθος Αθηναίος κ.ά. Θέλουμε να είναι ένα κομμάτι του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και αγωνιζόμαστε να μη μείνει στο μουσείο, κόντρα στην αδιαφορία και άγνοια της πολιτείας γι’ αυτό το ξεχωριστό είδος θεάτρου» λέει ο Ηλίας Καρελλάς.
«Επαναλαμβάνω, για να έχουμε την ευθύνη αλλά και να εκτιμούμε τους κόπους μας, χωρίς ντροπές και ψευτοσεμνότητες, πως μια ομάδα ανθρώπων έχουμε εργαστεί σκληρά -κι εξακολουθούμε- για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας του Καραγκιόζη, του μεγάλου και σημαντικού ελληνικού θεάτρου σκιών. Ακολουθεί σήμερα μια ακόμη νεότερη παρέα καραγκιοζανθρώπων, που έχει μεγάλο πάθος και αγάπη. Χρειάζεται μεράκι, φιλότιμο και, ξαναλέω, γνώση και σεβασμός. Για να κρατηθεί κοντά και να αυγατίσει το κοινό, μια και ο Καραγκιόζης δεν λειτουργεί χωρίς την ουσιαστική σύμπραξη του θεατών του, μόνο έτσι παραμένει ζωντανός, δραστήριος και χρήσιμος στην τέχνη και την κοινωνία. Αλλιώς είναι μόνο για το μουσείο, με μηχανική υποστήριξη δεν έχει νόημα να υπάρχει», απαντά ο Άθως Δανέλλης.


Δευτέρα 10.9: Μάρθα Φριντζήλα & Kubara Trio και Α. Δανέλλης
Τρίτη 11.9: EleΚtroΒalkana και Η. Καρελλάς
Τετάρτη 12.9: Γιάλα - Dorόs και Α. Δανέλλης
Πέμπτη 13.9: Encardia και Η. Καρελλάς - Α. Δανέλλης
Παρασκευή 14.9: Kompanίa και Η. Καρελλάς
Σάββατο 15.9: The Burger Project και Η. Καρελλάς

No comments: