Μήνυμα Παγκόσμιας Μέρας Θεάτρου 2008

Robert Lepage

Υπάρχουν πολλές υποθέσεις σχετικά με την καταγωγή του θεάτρου αλλά η πιο ενδιαφέρουσα αφορά σε ένα μύθο:

Ένα βράδυ, στις απαρχές του χρόνου, μια παρέα ανδρών συγκεντρώθηκαν σε μια σπηλιά για να ζεσταθούν γύρω από τη φωτιά και να διηγηθούν ιστορίες. Ξαφνικά, ένας από αυτούς σκέφτηκε να σηκωθεί όρθιος και να χρησιμοποιήσει την σκιά του για να δώσει εικόνα στην ιστορία του. Χρησιμοποιώντας το φως από τις φλόγες έκανε να εμφανιστούν πάνω στους τοίχους της σπηλιάς χαρακτήρες μεγαλύτεροι απ’ το πραγματικό. Κατάπληκτοι οι υπόλοιποι της παρέας αναγνώρισαν με την σειρά τους το δυνατό και τον αδύνατο, τον κατακτητή και τον κατακτημένο, το Θεό και το θνητό.

Στις μέρες μας, το φως των προβολέων αντικατέστησε την αρχική φωτιά και ο μηχανικός εξοπλισμός της σκηνής τους τοίχους της σπηλιάς. Και με όλο το σεβασμό προς κάποιους συντηρητικούς, αυτός ο μύθος μάς υπενθυμίζει ότι η τεχνολογία βρίσκεται στο ξεκίνημα του θεάτρου και ότι δεν πρέπει να θεωρείται ως απειλή αλλά ως συνδετικό στοιχείο.

Η επιβίωση της τέχνης του θεάτρου εξαρτάται από την ικανότητά του να ξαναεφευρίσκει τον εαυτό του αγκαλιάζοντας νέα εργαλεία και νέες γλώσσες. Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε το θέατρο να εξακολουθεί να είναι μάρτυρας των μεγάλων θεμάτων της εποχής του και να προωθεί την κατανόηση ανάμεσα στους ανθρώπους, χωρίς πρώτα από όλα να διαθέτει το ίδιο ένα πνεύμα ανοιχτό; Πώς θα μπορούσε να υπερηφανεύεται ότι προσφέρει λύσεις στα προβλήματα της μισαλλοδοξίας, του αποκλεισμού και του ρατσισμού, αν στην πράξη αντιστεκόταν στη σύνθεση και στην ενσωμάτωση;

Προκειμένου να εκπροσωπήσει τον κόσμο σε όλη του την πολυπλοκότητα, ο καλλιτέχνης πρέπει να παράγει νέες φόρμες και ιδέες, και να εμπιστευτεί την ευφυΐα του θεατή, ο οποίος είναι σε θέση να διακρίνει το σχήμα της ανθρωπότητας μέσα από αυτό το αέναο παιχνίδι φωτός και σκιάς.

Είναι γεγονός ότι παίζοντας πολύ με την φωτιά, διατρέχουμε τον κίνδυνο να καούμε. Και μπορεί να καούμε, θα έχουμε όμως ταυτόχρονα κερδίσει την ευκαιρία της έκπληξης και της διαφώτισης.

Robert Lepage

Κεμπέκ, 17 Φεβρουαρίου 2008

Robert Lepage: Βιογραφικό Σημείωμα

Πολύπλευρος και ικανός σε κάθε μορφή της θεατρικής τέχνης, ο Robert Lepage είναι εξίσου ταλαντούχος ως σκηνοθέτης, σκηνογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ηθοποιός και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Προσεγγίζει δημιουργικά και αυθεντικά το θέατρο, στοιχείο που του χάρισε παγκόσμια αναγνώριση και κλόνισε τα παραδοσιακά σύμβολα της κλασικής σκηνοθεσίας, ειδικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών που εφαρμόζει στο θέατρό του. Η σύγχρονη ιστορία είναι η πηγή έμπνευσής του, ενώ η μοντέρνα και πρωτότυπη δουλειά του ξεπερνά κάθε όριο.

Ο Robert Lepage γεννήθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1957. Από νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τη γεωγραφία και όταν αργότερα ήρθε σε επαφή με όλες τις τέχνες, το θέατρο ήταν αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον του. Σε ηλικία 17 ετών ξεκίνησε τις σπουδές του στο Conservatoire d’art de Québec. Ύστερα από μια περίοδο σπουδών στο Παρίσι το 1978 επέστρεψε στο Κεμπέκ και ασχολήθηκε με πολλά δημιουργικά projects αποκτώντας εμπειρία ως ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης. Δυο χρόνια αργότερα συνεργάστηκε με το Théâtre Repère.

Από το 1989 ως το 1993 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Théâtre français στο Εθνικό Κέντρο Τεχνών στην Οττάβα. Το 1994 σηματοδοτεί στροφή στην καριέρα του με την ίδρυση της εταιρείας παραγωγής Ex Machina. Την ίδια χρονιά κάνει το ντεμπούτο στον κινηματογράφο γράφοντας και σκηνοθετώντας την πρώτη του ταινία Le Confessional.

Η δουλειά του Robert Lepage έχει βραβευτεί πολλές φορές. Το Σεπτέμβριο του 2000 του απονεμήθηκε το βραβείο SORIQ από την Εταιρεία Διεθνών Σχέσεων του Κεμπέκ για την απήχηση της δουλειάς του εκτός συνόρων. Το 2002 η γαλλική κυβέρνηση τον τίμησε με τη διάκριση της Λεγεώνας της Τιμής ενώ το 2005 τιμήθηκε με το βραβείο Στανισλάβσκι για τη συμβολή του στο διεθνές θέατρο και τη διασπορά των παραστάσεών του σε όλο τον κόσμο. Το 2007 τιμήθηκε από το Φεστιβάλ της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης με τη διάκριση «Βραβείο της Ευρώπης», βραβείο με το οποίο έχουν διακριθεί μεταξύ άλλων η Αριάν Μνουσκίν και ο Μπομπ Ουίλσον.

Μετάφραση για το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου:

Βίκυ Μαντέλη & Νεόφυτος Παναγιώτου