Monday, July 11, 2011

Ιλαροτραγωδία με αιχμές

  • Επτά, Κυριακή 10 Ιουλίου 2011 
  • ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ 
Τρία μπουλούκια θεατρίνων συναντιούνται την Παρασκευή και το Σάββατο στην Επίδαυρο οργανώνοντας τους δικούς τους Θεατρικούς Αγώνες. Με ταπεινά υλικά αλλά πλούσιο ρεπερτόριο, από την τραγωδία μέχρι την ιλαροτραγωδία, θα παίξουν με τον χρόνο, θα διασκεδάσουν τους θεατές, θα μάθουν τα μελλούμενα της τέχνης τους από μια λαλίστατη Κασσάνδρα.
Η Νένα Μεντή, η Τάνια Τρύπη και η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου είναι ανάμεσα στους 30 ηθοποιούς που παίρνουν μέρος στην παράσταση «Σκηνοβάτες».  

Η Νένα Μεντή, η Τάνια Τρύπη και η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου είναι ανάμεσα στους 30 ηθοποιούς που παίρνουν μέρος στην παράσταση «Σκηνοβάτες».  

Το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζει τους «Σκηνοβάτες» σε μετάφραση-δραματουργία-σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Ενας στίχος, «Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ' αισθήματα» από τους «Τρώες» του Κ. Π. Καβάφη, αλλά και μια επίσκεψη στην Κω, πυροδότησαν την ιδέα της παράστασης. Ο Σ. Φασουλής βρέθηκε μπροστά σε μια επιγραφή που αναφερόταν στην Απολλωνία, ομότεχνό του από τη Σικελία, που το 200 μ.Χ. έπαιξε στην Κω και βραβεύθηκε στους Θεατρικούς Αγώνες.


«Ο αρχαιολόγος Δημήτρης Μπουσινάκης μου διηγήθηκε την ιστορία της Απολλωνίας» λέει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός. «Μετά το 190-200 μ.Χ., με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε πτώση, δεν υπήρχαν χρήματα, μαικήνες, χορηγοί. Οι θεατρίνοι γυρνούσαν έρημοι μέχρι που αποφάσισαν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Δημιούργησαν δραματικούς αγώνες και διαγωνιζόντουσαν περιφερόμενοι στις πόλεις-εμπορικά κέντρα της εποχής. Παρουσίαζαν αποσπάσματα από τραγωδίες με αυτοσχεδιαστικές προσθήκες. Χορός δεν υπήρχε, το χορικό το έλεγε μια ηθοποιός σαν τραγούδι, ενώ οι φύλακες είχαν την τιμητική τους: τα περίφημα μιμοδράματα όπου παρουσίαζαν την τραγωδία ως κωμωδία, τη λεγόμενη "ιλαροτραγωδία". Ανάμεσα σε μίμους, τραγούδια, φωτιές, αθλοπαιδιές, παρουσιαζόταν ένα μέρος από τη Μήδεια ή τον Μένανδρο ή τον Αριστοφάνη, δημιουργώντας έτσι μια ετερόκλητη σκηνική σύνθεση».

Ενα τέτοιο μπουλούκι θεατρίνων φτάνει με τα κάρα και τα μπαούλα του στο θέατρο της Επιδαύρου. Είναι γύρω στα 200 μ.Χ. κι όλα βουλιάζουν στην απόλυτη παρακμή και την οικονομική ύφεση. Τρεις θίασοι από τη Μάνα Γκρέτσια, τη Φρυγία και την Αθήνα παρουσιάζουν τη δουλειά τους με εισιτήριο «ό,τι προαιρείσθε». Οι Αθηναίοι, ως πιο εκλεκτικοί, παίζουν Ευριπίδη και Αριστοφάνη. Οι άλλοι από Πλαύτο και Ηρώνδα μέχρι ιλαροτραγωδίες και επιγράμματα. Εντυπωσιακές είναι οι συμβουλές μιας μητέρας προς την κόρη ώστε να γίνει άφθαστη εταίρα.

Με όχημα το μιμόδραμα, που συχνά γινόταν στην «πλάτη» τραγικών ρόλων, η παράσταση (μουσική Θοδωρή Οικονόμου, κίνηση Φωκά Ευαγγελινού) επιχειρεί ένα άλμα που, «μαντική αδεία», μάς μεταφέρει στο σήμερα. Βγαίνει η Κασσάνδρα και αφηγείται την ιστορία της, πώς ο Απόλλων, επειδή εναντιώθηκε στις ορέξεις του, την καταράστηκε να μαντεύει αλλά να μην την πιστεύει κανείς. Κάποιος ηθοποιός του θιάσου της ζητάει να προφητεύσει το μέλλον του θεάτρου. Και κείνη οραματίζεται τον θάνατο και την αναγέννησή του στην Αγγλία, αλλά και τη συνέχειά του στην Επίδαυρο.

Ερμηνεύουν 30 ηθοποιοί (ανάμεσά τους οι Ν. Μεντή Σ. Φιλιππίδου, Ν. Κουρής, Τ. Τρύπη, Ε. Κοκκίδου, Μ. Παπαδημητρίου, Λ. Μαλκότσης, Ε. Μουμούρη, Θ. Αλευράς, Σ. Πατσίκας), ντυμένοι με ό,τι έχουν στο μπαούλο τους (κοστούμια Ντ. Βαχλιώτη), ενώ τεχνηέντως παρελαύνουν στιγμιαία όλες οι παραστάσεις στην Επίδαυρο από το 1953 μέχρι σήμερα. Στο σκηνικό (Μ. Παντελιδάκης), κυριαρχεί μια σκηνούλα που μεταφέρουν οι θίασοι μαζί με τα υπάρχοντά τους. Πίσω από την αρχαία ορχήστρα ξεχωρίζουν τα κάρα των θιάσων. Το ΚΑΣ απαγόρευσε την παρουσία ενός αλόγου, κάπου απόμακρα, καθώς και αληθινές φωτιές.

«Η Επίδαυρος μου θυμίζει τα καλύτερά μου χρόνια» λέει ο σκηνοθέτης. «Τα χρόνια της Δραματικής Σχολής, που κατεβαίναμε κομπάρσοι ή σε μικρούς ρόλους. Ολα τα θεόπνευστα και τα τρισκατάρατα εκεί τα έζησα. Μ' όλη την ορμή, την επαναστατικότητα, την ποίηση και το θάρρος της νιότης. Τότε σκεφτόμουν "και τώρα να πεθάνω θα είμαι ευτυχής"... Παραστάσεις -τις βλέπαμε όλες- μπουάτ και έρωτες. Με 1,20 δραχμές έτρωγες μια μακαρονάδα απέναντι από τη Μενάνδρου, με πέντε δραχμές έπινες ένα μαρτίνι στην μπουάτ και κρατούσες και 3,80 δρχ. για το ταξί της επιστροφής...»
Και πώς νιώθει ο Σ. Φασουλής στη σημερινή εποχή με όσα συμβαίνουν στην πλατεία και στο Κοινοβούλιο για την επιβολή των απάνθρωπων οικονομικών μέτρων;

«Αισθάνομαι αμήχανος, ανίκανος να σκεφτώ και να δράσω. Αλλά φαντάζομαι ότι αυτό είναι το δράμα όλων: να νιώθουν μόνοι και ανυπεράσπιστοι. Τι να ελπίζεις όταν ο τόπος καίγεται και μέσα στη Βουλή ο Σαμαράς διαγκωνίζεται με τον Παπανδρέου στην εξυπνότερη ατάκα και ο Καρατζαφέρης με ανέκδοτα... Εφυγε σύσσωμη η Ν.Δ. από την αίθουσα γιατί ο Πάγκαλος είπε κάτι για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή του 1981. Απίστευτα πράγματα! Δεν θέλω να πάρω καμιά θέση. Τα βουνά θέλω να πάρω».

Οι άνθρωποι της τέχνης απουσιάζουν από την πλατεία. Η Αριάν Μνουσκίν όμως κατέβηκε με τον θίασό της.

«Η Μνουσκίν είναι Γαλλίδα και όταν διαδηλώνει ξέρει καλά γιατί το κάνει. Εδώ τους ανθρώπους της τέχνης, χρόνια τώρα, τους έχουν γραμμένους. Να πάνε λοιπόν γιατί; Για να πουν αυτά που θέλει η πλατεία; Εχει ριζώσει στη συνείδησή μας η νοοτροπία του ευτελισμού της ίδιας της ζωής. Παλέψαμε για να διεκδικήσουμε το δικαίωμα στο ρουσφέτι, την αμορφωσιά, τον εύκολο και αντιαισθητικό πλουτισμό. Ας τα λουστούμε!»

No comments: