Στη φωτογραφία (αρχείο Κώστα Νίτσου), βλέπουμε τον Βεάκη στο ρόλο του Βασιλιά Λιρ, όταν η σεξπιρική τραγωδία παίχθηκε από το Εθνικό Θέατρο, το 1938. Η "μάσκα" του Βεάκη έκανε τον Λόρε
νς Ολίβιε να πει στην Παξινού: "Αυτός είναι ο Λιρ"!
νς Ολίβιε να πει στην Παξινού: "Αυτός είναι ο Λιρ"! Ήταν 67 χρονώ όταν έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο ο γίγαντας του ελληνικού θεάτρου Αιμίλιος Βεάκης - σαν σήμερα, 29 Ιουνίου 1951. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1884. Ιδού πώς μιλά γι’ αυτόν τον μεγάλο ηθοποιό μας ο Αλέξης Σολομός: «Ο Βεάκης δεν ήτανε μονάχα Οιδίπους, δεν ήτανε μονάχα Τόμπης, δεν ήτανε μονάχα Λιρ. Ήταν ένας μεγάλος πλάτανος, που άπλωνε τα κλαδιά του πάνω μας και κουρνιάζαμε στη σκιά του. Η παρουσία του έδινε στο θέατρο του τόπου μας θαλπωρή, σιγουριά κι ένα αίσθημα ανεξαρτησίας. Δεν ανησυχούσαμε για το μέλλον, γιατί υπήρχε ο Βεάκης κι αυτό μας ήταν αρκετό. Την ημέρα της κηδείας του Βεάκη, ήταν τόσος κόσμος στον Άγιο Κωνσταντίνο και στις σκάλες, που ήμουν αναγκασμένος να σταθώ στη γωνιά του πεζοδρόμιου. Ένας άνθρωπος του λαού πέρασε κοντά μου, κρατώντας ένα δέμα και μερικά εργαλεία. Στάθηκε, βλέποντας το πλήθος και μου είπε: “Τι γίνεται εδωπέρα;”. “Πέθανε ο Βεάκης”, του απάντησα. Άνοιξε διάπλατα τα μάτια, και μια έκφραση βαθιάς θλίψης ζωγραφίστηκε στο πρόσωπό του: “Ο ηθοποιός;”. Ήταν ο τόνος της φωνής του περαστικού;… Ηταν η δική μου συγκίνηση;… Ποτέ η λέξη “ηθοποιός” δεν μου φάνηκε νά ’χει τόσο μεγαλείο, όσο εκείνη τη στιγμή…» (Αλέξης Σολομός, Βίος και παίγνιον / Σκηνή – Προσκήνιο – Παρασκήνια. Δωδώνη, Αθήνα 1980).
Η ερμηνεία του στο ρόλο του Βασιλιά Λιρ του Σέξπιρ υπήρξε συγκλονιστική. Όλες οι μαρτυρίες, ασφαλώς, το επιβεβαιώνουν. Σημειώνει ο Μάριος Πλωρίτης: «Όσοι δεν είχαν την τύχη να δουν το Βεάκη στη σκηνή, ρωτάνε εμάς τους τυχερούς γιατί λέμε πως ο Βεάκης ήταν μεγάλος, τόσο μεγάλος. Πώς να τους εξηγήσεις, όμως; Πώς να περιγράψεις με λόγια τους καταρράχτες του Νιαγάρα λ.χ. ή την έκρηξη του ηφαίστειου της Σαντορίνης; Γιατί έτσι ήταν ο Βεάκης πάνω στη σκηνή – καταρράχτης κι ηφαίστειο μαζί. [...] Στην κορυφαία ώρα της πάμπλουτης σταδιοδρομίας του, όταν ερμήνευσε στα 1938 τον Βασιλιά Λιρ, σκηνοθετημένο από το Δημ. Ροντήρη, ο Βεάκης διάψευσε πανηγυρικά τους σεξπιρολόγους εκείνους που διατείνονται πως η τραγωδία τούτη “δεν μπορεί να παιχτεί” – τόση είναι, λένε, η οξύτητα κι η ένταση των συναισθημάτων του ήρωα. Ο Βεάκης δεν τον έπαιξε μόνο, δεν τα έζησε μόνο, δεν τα μετάδωσε μόνο σ’ όλους μας. Τα εκτίναξε ώς την κορφή του σκηνικού ορίζοντα. Στην τρομερή σκηνή της θύελλας, όπου ο αποδιωγμένος γερο-βασιλιάς παλεύει με τα στοιχεία της φύσης και με τα στοιχειά της φαρμακωμένης ψυχής του, ο Βεάκης ήταν στοιχείο της φύσης ο ίδιος, ήταν θύελλα μέσα στη θύελλα, τυφώνας απέναντι στον τυφώνα – και ο ανεμοστρόβιλος της οδύνης του άρπαζε σύγκορμο το θεατή, παρασύροντάς τον στην ιλιγγιώδη δίνη της παράκρουσης, της οργής και της αυτογνωσίας του....» (Μάριος Πλωρίτης: «Ο ανεπανάληπτος. Μνήμη Αιμίλιου Βεάκη». Το Βήμα της Κυριακής, 31/5/1981
Η ερμηνεία του στο ρόλο του Βασιλιά Λιρ του Σέξπιρ υπήρξε συγκλονιστική. Όλες οι μαρτυρίες, ασφαλώς, το επιβεβαιώνουν. Σημειώνει ο Μάριος Πλωρίτης: «Όσοι δεν είχαν την τύχη να δουν το Βεάκη στη σκηνή, ρωτάνε εμάς τους τυχερούς γιατί λέμε πως ο Βεάκης ήταν μεγάλος, τόσο μεγάλος. Πώς να τους εξηγήσεις, όμως; Πώς να περιγράψεις με λόγια τους καταρράχτες του Νιαγάρα λ.χ. ή την έκρηξη του ηφαίστειου της Σαντορίνης; Γιατί έτσι ήταν ο Βεάκης πάνω στη σκηνή – καταρράχτης κι ηφαίστειο μαζί. [...] Στην κορυφαία ώρα της πάμπλουτης σταδιοδρομίας του, όταν ερμήνευσε στα 1938 τον Βασιλιά Λιρ, σκηνοθετημένο από το Δημ. Ροντήρη, ο Βεάκης διάψευσε πανηγυρικά τους σεξπιρολόγους εκείνους που διατείνονται πως η τραγωδία τούτη “δεν μπορεί να παιχτεί” – τόση είναι, λένε, η οξύτητα κι η ένταση των συναισθημάτων του ήρωα. Ο Βεάκης δεν τον έπαιξε μόνο, δεν τα έζησε μόνο, δεν τα μετάδωσε μόνο σ’ όλους μας. Τα εκτίναξε ώς την κορφή του σκηνικού ορίζοντα. Στην τρομερή σκηνή της θύελλας, όπου ο αποδιωγμένος γερο-βασιλιάς παλεύει με τα στοιχεία της φύσης και με τα στοιχειά της φαρμακωμένης ψυχής του, ο Βεάκης ήταν στοιχείο της φύσης ο ίδιος, ήταν θύελλα μέσα στη θύελλα, τυφώνας απέναντι στον τυφώνα – και ο ανεμοστρόβιλος της οδύνης του άρπαζε σύγκορμο το θεατή, παρασύροντάς τον στην ιλιγγιώδη δίνη της παράκρουσης, της οργής και της αυτογνωσίας του....» (Μάριος Πλωρίτης: «Ο ανεπανάληπτος. Μνήμη Αιμίλιου Βεάκη». Το Βήμα της Κυριακής, 31/5/1981
No comments:
Post a Comment