Γκέρχαρτ Χάουπτμαν: επιφανής εκπρόσωπος της σύγχρονης δραματουργίας

https://www.timesnews.gr

Ο Γερμανός δραματουργός Γκέρχαρτ Γιόχαν Ρόμπερτ Χάουπτμαν [Gerhart Johann Robert Hauptmann, 15 Νοεμβρίου 1862 – 6 Ιουνίου 1946] τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912. Ο Χάουπτμαν γεννήθηκε στο Ομπερσάλτσμπρουν, μικρή πόλη στη Σιλεσία, σήμερα μέρος της Πολωνίας γνωστό ως Szczawno-Zdrój.

Ήταν γιος Πρώσου ιδιοκτήτη ξενοδοχείου. Από το χωριάτικο σχολείο της περιοχής του πέρασε στο Realschule στο Μπρέσλαου και έπειτα εστάλη να μάθει γεωργία στην φάρμα του θείου του στο Γιάουερ (πολωνικό Jawor). Επέστρεψε ωστόσο σύντομα στο Μπρέσλαου, καθώς δεν είχε καμία κλίση στην αγροτική ζωή και μπήκε σε μια σχολή τέχνης, με στόχο να γίνει γλύπτης. Εδώ γνωρίστηκε με τον διά βίου φίλο του Γιόζεφ Μπλοκ. Έπειτα σπούδασε στην Ιένα και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των ετών 1883 και 1884 στην Ιταλία. Τον Μάιο του 1885 ο Χάουπτμαν παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, αφιερώνοντας τον χρόνο του πλέον στη λογοτεχνική δουλειά. Σύντομα κέρδισε μεγάλη φήμη ως ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της σύγχρονης δραματουργίας.

Το 1891 αποσύρθηκε στο Σράιμπερχαου στη Σιλεσία. Το πρώτο του θεατρικό έργο, Vor Sonnenaufgang (1889), εγκαινίασε το νατουραλιστικό κίνημα στη μοντέρνα Γερμανική λογοτεχνία. Ακολουθήθηκε από το Das Friedensfest (1890), το Einsame Menschen (1891) και το Die Weber(1892), δυναμικό έργο που απεικονίζει την εξέγερση των Σιλεσιανών υφαντουργών το 1844.

Από τα επακόλουθα έργα του Χάουπτμαν οφείλει να γίνει αναφορά στις κωμωδίες Kollege Crampton(1892), Der Biberpelz (1893) και Der rote Hahn (1901), ένα «ονειρικό ποίημα», Hannele (1893), και το ιστορικό έργο Florian Geyer (1895). Έγραψε επίσης δύο τραγωδίες για τη Σιλεσιανή αγροτική ζωή, τις Fuhrmann Henschel (1898) και Rose Bernd (1903), καθώς και τα δραματικά παραμύθια Die versunkene Glocke (1897) και Und Pippa tanzt (1905). Το ζενίθ ήρθε το 1911 όταν έγραψε το Die Ratten, για το οποίο έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912 «κυρίως σε αναγνώριση της καρποφόρας, ποικίλης και εξέχουσας παραγωγής του στο βασίλειο της δραματικής τέχνης.»

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Χάουπτμαν υπήρξε Ειρηνιστής. Σ’ αυτή την περίοδο της καριέρας του έγραψε διάφορα πεσιμιστικά και ιστορικά-αλληγορικά έργα, όπως τα Der Bogen des Odysseus (1914), Der weisse Heiland (1912–17), Winterballade (1917). Μετά τον πόλεμο η ικανότητά του άρχισε φανερά να εξασθενεί.

Επιλεγμένη εργογραφία

• 1885– Promethidenloos
• 1888– Bahnwärter Thiel
• 1889– Vor Sonnenaufgang (Πριν από το ηλιοβασίλεμα)
• 1890– Das Friedensfest
• 1891– De Waber
• 1892– Die Weber (Οι υφαντές)
• 1893– Der Biberpelz
• 1893– Hanneles Himmelfahrt (Η Αννέλα πάει στον παράδεισο)
• 1897– Die versunkene Glocke
• 1898– Fuhrmann Henschel
• 1900– Michael Kramer
• 1901– Der rote Hahn
• 1902– Der arme Heinrich
• 1903– Rose Bernd (Ρόζα Μπερντ)
• 1909– Griselda
• 1910– Der Narr in Christo Emanuel Quint
• 1911– Die Ratten
• 1912– Atlantis
• 1912– Gabriel Schillings Flucht
• 1917– Winterballade
• 1918– Der Ketzer von Soana (Ο αιρετικός από την Σοάνα)
• 1921– Anna
• 1925– Die Insel der großen Mutter oder Das Wunder von Île des Dames
• 1928– Des großen Kampffliegers, Landfahrers, Gauklers und Magiers Till Eulenspiegel Abenteuer
• 1928– Wanda
• 1939– Ährenlese
• 1932– Vor Sonnenuntergang
• 1937– Die Abenteuer meiner Jugend (αυτοβιογραφία)
• 1941– Die Atriden-Tetralogie
• 1941– Das Märchen
• 1946– Neue Gedichte

Ελληνικές μεταφράσεις

• Οι υφαντές, δράμα : Γ.Μουστρής («Δωδώνη»)
• Η Αννέλα πάει στον παράδεισο, δράμα : Βασίλης Ρώτας («Γ.Παπαδημητρίου»)
• Ρόζα Μπερντ, δράμα : Βασίλης Ρώτας («Γ.Παπαδημητρίου»)
• Ο αιρετικός από την Σοάνα, νουβέλα : Δ.Θεοδωρίδης («Παρατηρητής»)
• Πριν από το ηλιοβασίλεμα, δράμα: Νίκος Καζαντζάκης (προβλήθηκε στις 11/6/1979 στο θέατρο της Δευτέρας)