Λούλα Αναγνωστάκη: «Δεν μου λείπει τίποτα, απλώς όλα»

• Η Λούλα Αναγνωστάκη μιλάει για τη «Νίκη» και την «Παρέλαση», που ανεβαίνουν ξανά 
• Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 18/12/2011 

 Μου άνοιξε η ίδια την πόρτα. Η θεατρική συγγραφέας Λούλα Αναγνωστάκη έστεκε στην είσοδο του διαμερίσματός της, μια θαυμάσια μεσοπολεμική πολυκατοικία στο Κολωνάκι, χωρίς να έχει αποχωριστεί τα μαύρα της γυαλιά, αλλά ούτε και την ιδιαίτερη φινέτσα της. Προχωρήσαμε μέχρι το σαλόνι που συνηθίζει να περνά τις ώρες της. Το φως ήταν λιγοστό, οι κουρτίνες τραβηγμένες. Οι τοίχοι του δωματίου είναι γεμάτοι με βιβλία, έργα ζωγραφικής, φωτογραφίες. Κοντά στο παράθυρο υπάρχει μια γυάλα με ψάρια, κι απέναντί της ένας καναπές με φωτογραφίες, σκίτσα και πορτρέτα του Γιώργου Χειμωνά, του γιου της Θανάση Χειμωνά και ένα-δυο δικά της. «Τα έχω βάλει πρόχειρα εκεί για να τα βλέπω», μου λέει. «Ηταν ωραίος ο Γιώργος. Πέρασαν δώδεκα χρόνια από τότε που έφυγε...».
Της ζήτησα να την επισκεφθώ με αφορμή τα δύο έργα της που ξαναπαρουσιάζονται σε αθηναϊκές θεατρικές σκηνές. Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου παίζεται ήδη «Η παρέλαση» και από την ερχόμενη Τετάρτη, 21 Δεκεμβρίου, στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ανεβαίνει η «Νίκη» σε σκηνοθεσία Βίκτωρα Αρδίττη.

Δεν βγαίνει πια από το σπίτι «εδώ και τρία χρόνια», αλλά είδε την «Παρέλαση» στο σαλόνι της, σε μια παράσταση μόνο για κείνη. Με τη μουσική, με το κόκκινο χαλί, με όλα. «Μου άρεσε πάρα πολύ. Ηταν διαφορετική από την παλιά, αλλά το ίδιο μυστηριώδης». Ηταν ένα κείμενο που έγραψε μέσα σε μια νύχτα. «Μου το ζήτησε ο Κουν και μου έδωσε μια εβδομάδα καιρό. Ομως το ίδιο βράδυ το τελείωσα. Ηταν του Μανόλη η παρέλαση», λέει. Η συζήτηση έρχεται στο επόμενο έργο της, τη «Νίκη». «Υπολογίζω πολύ στη “Νίκη”. Μου αρέσει πολύ αυτό το έργο, αλλά ιδίως τώρα είναι πολύ επίκαιρο. Ακουμπάει στη γενική φτώχεια», λέει και θεωρεί τη Ρένη Πιττακή «ιδανική ερμηνεύτρια» των έργων της. «Βρισκόμαστε μπροστά σε παρακμή φοβερή». Είναι πιο δύσκολη σήμερα η κατάσταση από όσα είχε ζήσει η γενιά της; «Ζήσαμε δύσκολες στιγμές, αλλά τότε υπήρχε ένα όραμα. Σήμερα δεν ξέρω αν θα τα καταφέρουμε». Πώς αποτιμά τα έργα της; «Είναι έργα που έχουν μουσική, διασκέδαση, χιούμορ - να το πείτε αυτό. Η θλίψη η αφόρητη έρχεται από μέσα....». Η κάθε μέρα της περνάει με τηλεόραση, ραδιόφωνο, τηλέφωνα από φίλους, με τον γιο της και τη γυναίκα που τη φροντίζει. Τι της λείπει: «Δεν μου λείπει τίποτα. Απλώς μου λείπουν όλα».

• «Μέσα στα έργα της έχει Μπέκετ, έχει Τσέχοφ, τα πάντα...»

Ο 30χρονος ηθοποιός και σκηνοθέτης Ενκε Φεζολάρι είναι ένας νεαρός άνθρωπος που ήρθε στην Ελλάδα από την Αλβανία πριν από 20 χρόνια, σπούδασε στη σχολή του ΚΘΒΕ, μεγάλωσε και ζει πια εδώ. «Η παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη είναι το πρώτο έργο που σκηνοθετεί και παρουσιάζεται Δευτέρα και Τρίτη στον Κάτω Χώρο του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Γιατί διάλεξε αυτό το έργο; Σε ποιο σημείο ακούμπησε τα δικά του βιώματα; «Εζησα πολύ αυτό που λέμε εγκατάλειψη, με την έννοια ότι και η μητέρα μου και ο πατέρας μου, που ήταν στρατιωτικός, δούλευαν πολύ. Η μητέρα μου δίδασκε Ιστορία του Κομμουνισμού. Οταν έπεσε το καθεστώς στην Αλβανία ζήσαμε βία, ταραχές, εξαθλίωση. Αλλαξε ένα καθεστώς... Και αυτό υπάρχει στο έργο. Εξω από το κλειστό δωμάτιο κάτι ανατρέπεται. Ημουν 10 χρόνων, αλλά θυμάμαι ότι όλοι έτρεχαν αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Οι εικόνες που περιγράφει η “Παρέλαση” δεν είναι τελικά και τόσο μακρινές». Η στολή, η τελετουργία της παρέλασης, οι μνήμες της ανατροπής, όλα αυτά μαζί και το καθένα χωριστά έκαναν τον Ενκε να στραφεί το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη. Ενα έργο που γνώρισε ως φοιτητής στη σχολή τη ΚΘΒΕ. «Είχα την τύχη να γνωρίσω το έργο της Αναγνωστάκη στο ΚΘΒΕ με τον Ανδρέα Βουτσινά, που δεν δίδασκε μόνο, μας έλεγε και ιστορίες από τη συναναστροφή του με τη Λούλα. Από τότε μπήκε αυτός ο σπόρος μέσα μου. Η Λούλα Αναγνωστάκη είναι μεγάλη δραματουργός. Νομίζω ότι κανείς δεν την έχει ξεπεράσει. Είναι παγκόσμια. Μέσα στα έργα της έχει Μπέκετ, έχει Τσέχοφ, έχει τα πάντα...».

• Πολλή μουσική

Ο Ενκε Φεζολάρι έβαλε πολλή μουσική στην παράσταση – πολυφωνικά τραγούδια, δημοτικά από τον Πόντο και την Κεντρική Ευρώπη και τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη. Τα περισσότερα ακούγονται με τον αδιαμεσόλαβητο τρόπο της ανθρώπινης φωνής – της Βασιλικής Τρουφάκου. Από την παράσταση του Κουν έχει δει μόνο φωτογραφίες, αλλά έχει ακούσει το ραδιοφωνικό ανέβασμα της «Παρέλασης» με τον Πέτρο Φυσσούν και την Τάνια Σαββοπούλου. «Αισθάνομαι ότι πήραμε μια σκυτάλη και πήγαμε κάπου αλλού».
Τον Ενκε Φεζολάρι τον αφορά και τον απασχολεί πολύ η ελληνική δραματουργία. Αυτή σπούδασε άλλωστε. «Επειδή κάνω θέατρο στην ελληνική γλώσσα, αισθάνομαι μέρος αυτής της χώρας και αυτής της κοινωνίας».