Μάνος Κατράκης

Τον Μάνο Κατράκη τον γνώρισα τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης όταν του ζήτησα πληροφορίες για ένα άρθρο που έγραψα σχετικά με το "λαϊκό θέατρο". Και τον συνάντησα στο γραφείο του, κάπου στην Εμμ. Μπενάκη, αν θυμάμαι καλά. Φυσικά κι ενθουσιάστηκα. Έγραψα το κείμενο, αλλά δεν το έχω πρόχειρο. Πάντως μου έκανε τεράστια εντύπωση σαν προσωπικότητα. Ήταν απλός άνθρωπος και μεγάλος καλλιτέχνης. Είχα δει πολλές από τις ταινίες που είχε πρωταγωνιστήσει, αλλά και θεατρικές παραστάσεις.

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ (1908 στο Καστέλι Κισσάμου Κρήτης – 2 Σεπτεμβρίου 1984 στην Αθήνα). Ηθοποιός και σκηνοθέτης. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1928 με το θίασο «Οι νέοι» στο έργο Για την αγάπη της. Με τον ίδιο θίασο εμφανίστηκε και σε άλλα έργα, μέχρι την επόμενη χρονιά, οπότε εντάχθηκε στο θίασο της Ελευθέρας Σκηνής των Μ. Κοτοπούλη Σ. Μελά Μ. Μυράτ.

Με την Ελευθέρα Σκηνή έπαιξε, μεταξύ άλλων στα έργα Στέλλα Βιολάντη, Η λύρα του γερο-Νικόλα, Οι άθλιοι. Συνεργάστηκε για ένα χρόνο, το 1930, με το Λαϊκό Θέατρο του Β. Ρώτα και το 1932 προσλήφθηκε στο νεοϊδρυόμενο Εθνικό Θέατρο, όπου ερμήνευσε μεταξύ άλλων τον Κορυφαίο στον Αγαμέμνονα και τον Κρητικό στη Βαβυλωνία.

Το 1934 θα συνεργαστεί με τον Β. Αργυρόπουλο και το 1935 ξανά με τη Μ. Κοτοπούλη, για να επιστρέψει, την ίδια χρονιά στο Εθνικό Θέατρο, όπου παρέμεινε ως το 1943. Από τότε και έως το 1972 θα πρωταγωνιστήσει στο ιδιωτικό θέατρο με εξαίρεση τρεις ρόλους στο Εθνικό στο διάστημα 1946-1947.

Μετά την κατοχή διώχτηκε και εξορίστηκε (1948-1952) για να επανέλθει στη Σκηνή το 1952 , με το θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, λίγο αργότερα με τον θίασο του Αδαμάντιου Λεμού και αμέσως μετά με τον Θυμελικό Θίασο του Λίνου Καρζή (Προμηθεύς Δεσμώτης) Στη συνέχεια, και μέχρι το 1955 εμφανίζεται με την Κυβέλη και αμέσως μετά συγκροτεί θίασο με την Ασπασία Παπαθανασίου (Ευγενία Γκραντέ, Βαθιές είναι οι ρίζες, Το κορίτσι με το κορδελάκι, κ.α).

Το 1955 ίδρυσε το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο και εγκαταστάθηκε στον υπαίθριο χώρο του Πεδίου του Άρεως, τον οποίο εγκαινίασε με τον Αγαπητικό της Βοσκοπούλας. Σ' αυτό το θέατρο, με μεγάλη συμμετοχή κοινού και καλλιτεχνική επιτυχία, συνέχισε ως το 1967 υποστηρίζοντας συστηματικά το ελληνικό έργο (Ο μονοσάνδαλος, Το κορίτσι με το κορδελάκι, Η Αντιγόνη της Κατοχής, Ο Πατούχας και διασκευές από έργα του Καζαντζάκη όπως Ο Χριστός ξανασταυρώνεται και Ο Καπετάν Μιχάλης). Σποραδικά ανέβασε και κλασικό ρεπερτόριο (Ιούλιος Καίσαρ, Φουέντε Οβεχούνα).

Τους χειμώνες το ΕΛΘ φιλοξενείτο σε διάφορα θέατρα ή περιόδευε στην επαρχία, την Κύπρο και την Κωνσταντινούπολη. Καθώς του γίνεται έξωση από το Πεδίο του Άρεως (1968), ο Κατράκης συνεχίζει την πρωταγωνιστική του πορεία, πότε με το θίασο του, πότε με άλλους πρωταγωνιστές. Το 1972 ο Μάνος Κατράκης επέστρεψε στο Εθνικό Θέατρο και πρωταγωνίστησε στον Οθέλλο, στον Δον Κιχώτη, και στην Επίδαυρο στον Οιδίποδα τύραννο (1973) και στον Προμηθέα Δεσμώτη (1974).

Αργότερα, συνεργάστηκε με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, το ΚΘΒΕ, για να επανιδρύσει το 1977 το ΕΛΘ, ανεβάζοντας έργα Αρμπούζοφ (Φθινοπωρινή ιστορία με την Έλλη Λαμπέτη), Γκόρκι (Οι Τελευταίοι, Μπρεχτ (Συντροφιά με τον Μπρεχτ, με την Μελίνα Μερκούρη), Λέοναρντ (Ντα) Μασάρι (Ταμπού) και την Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη του Ν. Βρεττάκου. Η τελευταία του εμφάνιση έγινε το 1984 στο Ηρώδειο, με το μουσικό έργο του Θόδωρου Αντωνίου Προμήθεια.

Συνεργάστηκε με τους Δ. Ροντήρη, Π. Κατσέλη, Τ. Μουζενίδη, Μ. Βολανάκη, Σπ. Ευαγγελάτο, Μ. Θεοδωράκη, Σπ. Βασιλείου, Αλ. Κατσέλη, Τζ. Καρούσο, Ελ. Χατζηαργύρη, Αντ. Βαλάκου. Οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παρέμειναν κλασικές.

Ο Κατράκης έπαιξε και σε πολλές ταινίες στον κινηματογράφο: Το λάβαρο το '21 του Κώστα Λελούδα (1928), Το Ταξίδι στα Κύθηρα του Θ. Αγγελόπουλου (1984), Μαρίνος Κοντάρας του Γιώργου Τζαβέλα (1948), Συνοικία το όνειρο του Αλέκου Αλεξανδράκη (1961), Ηλέκτρα, Ένας Ντελικανής του Μανόλη Σκουλούδη (1963). Βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, για την ερμηνεία του στον ρόλο του Κρέοντα στην Αντιγόνη του Γ. Τζαβέλλα, και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη συμμετοχή του στο Συνοικία το όνειρο.