Πρεμιέρα στο Ιντερνετ

• ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ, Επτά, Κυριακή 13 Μαρτίου 2011  

Αν θέλετε να ξεφυλλίσετε το πρόγραμμα της παράστασης της Κατίνας Παξινού με την «Μπερνάρντα Αλμπα» στο Εθνικό Θέατρο ή της Μελίνας Μερκούρη με τη «Μήδεια» στο ΚΘΒΕ, δεν έχετε παρά να πληκτρολογήσετε στον υπολογιστή σας τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.nt-archive.gr και www.ntng.gr.

Το Εθνικό Θέατρο ξεκίνησε την ψηφιοποίηση του ιστορικού του αρχείου το 2004 με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή του Νίκου Κούρκουλου, αυτή συνεχίστηκε υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιάννη Χουβαρδά και ολοκληρώθηκε το 2009. Χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση και εθνικούς πόρους, ενταγμένη στο Γ' ΚΠΣ και συγκεκριμένα στις προσκλήσεις 65 και 172 του μέτρου 1.3 του επιχειρησιακού προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας». Ο συνολικός προϋπολογισμός ανήλθε σε 780.000 ευρώ.

Για να πραγματοποιηθεί η ψηφιοποίηση και κυρίως για να υπάρχει μια εύκολη και πρακτική πρόσβαση του κοινού, δημιουργήθηκε ειδικό λογισμικό διαχείρισης και θεατρολογικής τεκμηρίωσης των ψηφιακών συλλογών. Η υλοποίηση του έργου έγινε από το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» και την spin-off εταιρεία του LibrisTech Α.Ε. υπό το συντονισμό των ερευνητών Αγγελικής Φωτοπούλου, Βασίλη Κατσούρου, Νίκου Χατζηγεωργίου.

Το αρχειακό υλικό έχει ως αφετηρία το 1932 (χρονιά των πρώτων παραστάσεων μετά την ίδρυσή του) και περιλαμβάνει προγράμματα παραστάσεων, αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες, παρτιτούρες, ηχητικά ντοκουμέντα (από το 1960) και μαγνητοσκοπήσεις (από το 1994). Η ειδική επιστημονική, θεατρολογική τεκμηρίωση και αρχειοθέτηση του ψηφιοποιημένου υλικού φτάνει ώς το τέλος του 2005.

Το ψηφιακό αρχείο του Εθνικού Θεάτρου συνδέεται με όλους τους κορυφαίους καλλιτέχνες και δημιουργούς που το υπηρέτησαν από την ίδρυσή του το 1930. Ολοι οι συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, ζωγράφοι, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, μουσικοί και άλλοι συντελεστές των παραστάσεων έχουν καταγραφεί και καταχωριστεί. Το έργο περιλαμβάνει ψηφιακά υποκατάστατα από 1.336 προγράμματα παραστάσεων, 8.550 δημοσιεύματα, 13.139 φωτογραφίες, 263 μουσικές παρτιτούρες, 311 ηχογραφήσεις και 114 βιντεοσκοπήσεις, καθώς και θεατρολογική τεκμηρίωση 861 παραγωγών, 651 θεατρικών έργων, 5.371 συντελεστών και ηθοποιών και 9.869 χαρακτήρων-ρόλων θεατρικών έργων.

Υλοποιήθηκαν τρεις τρίγλωσσες (ελληνικά-αγγλικά-γαλλικά) πολυμεσικές εφαρμογές, «Το Εθνικό Θέατρο στα Επιδαύρια», «Η ιστορία του θεάτρου μέσα από τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου» και «Εθνικό Θέατρο: η σκηνική μουσική 1932-2005», διαθέσιμες στον επισκέπτη του ιστότοπου, προβάλλοντας το αρχείο του Εθνικού Θεάτρου στο ελληνικό και το διεθνές κοινό.

Ο υπεύθυνος του τμήματος Δραματολογίου και Αρχείου, θεατρολόγος Σάββας Κυριακίδης, θέλει να πιστεύει ότι σύντομα θα βρεθεί τρόπος χρηματοδότησης για την ενημέρωση της ψηφιακής βιβλιοθήκης από το 2005 και μετά: «Πρόκειται για τεράστιο όγκο αρχείων. Επτά θεατρολόγοι δούλεψαν αποδελτιώνοντας σε καθημερινή βάση. Η παρουσία τους είναι απαραίτητη για την αξιόπιστη καταχώριση του υλικού. Η επισκεψιμότητα του αρχείου κυμαίνεται από 600 έως 100 "κτυπήματα" ημερησίως. Το αρχείο αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για θεατρολόγους, ιστορικούς, μελετητές και όχι μόνο».

Οσον αφορά το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο καλόγουστο φουαγέ του Βασιλικού Θεάτρου λειτουργεί καθημερινά με ελεύθερη είσοδο η ψηφιακή βιβλιοθήκη. Οι επισκέπτες μπορούν να αναζητήσουν στις οθόνες υπολογιστών που υπάρχουν στο χώρο 776 θεατρικές παραγωγές από το 1961 μέχρι σήμερα και 73.388 ψηφιακά αρχεία που σχετίζονται μ' αυτές...

Η διαδραστική εφαρμογή που δημιουργήθηκε για την ιστορία και τη θεατρική παραγωγή του ΚΘΒΕ οδηγεί σε πάμπολλα πολιτιστικά τεκμήρια: 2.302 αρχεία βίντεο, 5.020 αρχεία ήχου (αποσπάσματα από τη μουσική ή την ηχογράφηση παραστάσεων και εκδηλώσεων), 815 αφίσες, 3.184 φωτογραφίες μακετών σκηνικών και κοστουμιών, 424 φωτογραφίες φροντιστηριακών αντικειμένων, 5.185 δημοσιεύματα τύπου, 6.606 σελίδες από 1.789 κείμενα των έργων με τις σημειώσεις συντελεστών (σκηνοθέτη, οδηγού σκηνής, υποβολέα, τεχνικών), 6.951 φωτογραφίες από 2.283 κοστούμια παραστάσεων, 219 πολυσέλιδες παρτιτούρες, 1.208 προγράμματα παραστάσεων και εκδηλώσεων, 1.308 πορτρέτα και 668 βιογραφικά συντελεστών, 20.286 φωτογραφίες παραστάσεων κ.ά. Η ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΚΘΒΕ υλοποιήθηκε και αυτή στο πλαίσιο του Γ' ΚΠΣ.

Τα 73.388 ψηφιακά αρχεία της εμπλουτίζονται καθημερινά με τις σημερινές παραγωγές. Οι μακέτες κοστουμιών και σκηνικών αναρτώνται πριν από κάθε παράσταση, ενώ άμεσα αποδελτιώνονται και αναρτώνται τα σχετικά δημοσιεύματα.

Ολόκληρο το πρόγραμμα των τρεχουσών παραστάσεων, όπως και των παλαιότερων, μπορεί κανείς να το ξεφυλλίσει διαδικτυακά.

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη επιτρέπει επίσης την πρόσβαση στη βιβλιοθήκη της Δραματικής Σχολής και συγκεκριμένα σε 2.028 βιβλία (θεατρικά έργα, προγράμματα παραστάσεων, εκδόσεις για το θέατρο, την τέχνη και την Ιστορία) που έχουν τεκμηριωθεί αναλυτικά ώστε να μπορούν οι επισκέπτες να επιχειρούν οποιαδήποτε βιβλιογραφική αναζήτηση, εντοπίζοντας εύκολα τα βιβλία που τους ενδιαφέρουν.

Μια ακόμα ενδιαφέρουσα συλλογή της ψηφιακής βιβλιοθήκης αποτελείται από 1.789 κείμενα παραστάσεων με σημειώσεις συντελεστών. Σε κάθε ένα από αυτά, παράλληλα με το κείμενο του έργου, υπάρχουν φωτογραφίες από τις δοκιμές των παραστάσεων, σκίτσα και οδηγίες για την κίνηση των ηθοποιών, τη μουσική επένδυση κ.ά. Τα κείμενα έχουν φωτογραφηθεί σελίδα προς σελίδα. Μέχρι αυτή τη στιγμή ο επισκέπτης μπορεί να ξεφυλλίσει 5.881 σελίδες και μόλις τελειώσει η επεξεργασία θα έχει πρόσβαση και στις υπόλοιπες 90.000.

«Παρακινούμε τους χρήστες που δεν μπορούν να δουν κάτι να επικοινωνήσουν με το αρχείο του ΚΘΒΕ έτσι ώστε να αναρτήσουμε τα συγκεκριμένα αρχεία», λέει η υπεύθυνη αρχείου-βιβλιοθήκης-website θεατρολόγος Δήμητρα Βαλεοντή. «Τα αιτήματα που λαμβάνουμε ικανοποιούνται εύκολα, με αποτέλεσμα σταδιακά να προχωράει η ανάρτηση του συνόλου των ψηφιακών αντικειμένων, με γνώμονα τις αναζητήσεις των επισκεπτών».
Για τους επισκέπτες της ψηφιακής βιβλιοθήκης έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί wifi hotspot (ασύρματο δίκτυο ελεύθερης πρόσβασης). Η πρόσβαση στο δίκτυο για λόγους ασφαλείας, λόγω της μεγάλης εμβέλειάς του, γίνεται με χρήση κωδικού, τον οποίο οι ενδιαφερόμενοι παραλαμβάνουν από το προσωπικό του θεάτρου.
www.nt-archive.gr
www.ntng.gr