Σέξπιρ σε 38 γλώσσες

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 19 Μαρτίου 2011 

Το «Ημέρωμα της στρίγκλας» στα ούρντου. Ο «Βασιλιάς Λιρ» στα αμπορίτζιναλ .Ο «Τρωίλος και η Χρυσηίδα» στα μαορί. Η «Τρικυμία» στα αραβικά. Ο «Τίτος Ανδρόνικος» στα καντονέζικα.

 

Το περίφημο Shakespeare's Globe, το θεατρικό «σπίτι» του Σέξπιρ στο Λονδίνο, ετοιμάζεται να γιορτάσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 με ένα μοναδικό στα διεθνή θεατρικά χρονικά project, και σαφώς το πιο φιλόδοξο που υλοποιήθηκε ποτέ σε σχέση με τη δραματουργία του Σέξπιρ.

Με σημείο εκκίνησης την ημέρα γέννησης του βάρδου, τις 23 Απριλίου, και για διάστημα έξι εβδομάδων, το Globe θα φιλοξενήσει, παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, 38 θιάσους από όλο τον κόσμο και ισάριθμες εκδοχές πάνω στο σύνολο των θεατρικών κειμένων του Σέξπιρ. Θα μετάσχει και το Εθνικό μας Θέατρο με ένα «μεσογειακό αριστούργημα», που ακόμη δεν κοινοποιείται.

• Πιστό αντίγραφο

«Εγκέφαλος» πίσω απ' το πολύγλωσσο εγχείρημα είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Globe, Ντόμινικ Ντρόμγκουλ. Θα είναι η πρώτη φορά που η ποίηση του Σέξπιρ θα αντηχήσει σε 38 γλώσσες και διαλέκτους μέσα στο ανοιχτό οκταγωνικό ξύλινο αμφιθέατρο με τις τρεις γαλαρίες και την αρένα των ορθίων. Πιστό αντίγραφο της αυθεντικής πρώτης σκηνής -όπου ο ίδιος ο Σέξπιρ από το 1599 παρουσίαζε τα έργα του- το 1997 ξαναζωντάνεψε ύστερα από 352 χρόνια «σιωπής».

«Εκτός από σπουδαίος δραματουργός, ο Σέξπιρ πλέον είναι διεθνής γλώσσα που καταργεί τα σύνορα», υποστηρίζει ο 47χρονος σκηνοθέτης και δραματουργός Ντόμινικ Ντρόμγκουλ. Απ' το 1990 ώς το 1996 καλλιτεχνικός διευθυντής του Bush Theatre του Λονδίνου, αργότερα υπεύθυνος δραματολογίου στο θίασο του σερ Πίτερ Χολ στο Old Vic, κι εδώ και έξι χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής του Shakespeare's Globe.

Ενώ ετοιμάζει σε φρενήρεις ρυθμούς το σεξπιρικό φεστιβάλ, μάς ανέπτυξε τηλεφωνικά απ' το γραφείο του (που ατενίζει τον Τάμεση και εφάπτεται με το Globe -ακούει απ' τις επευφημίες του κοινού ώς τις «κορόνες» των ηθοποιών) το όραμά του. «Εφαλτήριό μου υπήρξε το καταπληκτικό κτήριο του Globe, που σε αποπλανεί. Είναι δύσκολο να μην το ερωτευτείς», διαπιστώνει.

«Το Globe μέσα σε έξι βδομάδες θα δημιουργήσει μια διεθνή σεξπιρική κοινότητα στην καρδιά του Λονδίνου», τονίζει. «Θα γιορτάσουμε ανοίγοντας "διάλογο" με θιάσους όλης της υφηλίου και, παράλληλα, ανοίγοντας το Globe στις διάφορες φυλετικές κοινότητες της πόλης. Το Λονδίνο είναι μια πολυφυλετική πόλη».

«Δεν είναι μόνο ένα μεγάλο στοίχημα. Είναι τρέλα», παραδέχεται για το εγχείρημα ο Ντόμινικ Ντρόμγκουλ. «Είναι όμως μια δημιουργική τρέλα». Ηταν δύσκολο να επιλέξει το θίασο που θα εκπροσωπήσει κάθε χώρα; «Θέλαμε να είναι ομάδες που με κάποιο τρόπο έχουν ξαναδοκιμαστεί στη σεξπιρική δραματουργία και έχουν εμπειρία στην περιοδεία. Ολοι θα πρέπει να είναι ανοιχτοί στην "ανοιχτή" δομή της κατασκευής που λέγεται Globe», διευκρινίζει. «Η αρχιτεκτονική και τα υλικά του καθορίζουν την παράσταση, ακριβώς όπως την καθορίζει και η Επίδαυρος», τονίζει ο Ντρόμγκουλ.

Θα ανεχθούν οι Βρετανοί θεατές τον Σέξπιρ ανεβασμένο με την παράδοση της Ζιμπάμπουε, για παράδειγμα; «Ελπίζω ότι δεν θα αποδειχτούμε συντηρητικοί και δύσκαμπτοι.

Και θα απολαύσουμε τον Σέξπιρ στα κινέζικα, στα μανδαρίνικα, στα αραβικά, στα χίμπρο, στα σουαχίλι, στα ελληνικά, στα ρωσικά, στα πορτογαλικά. Εξάλλου, το Globe έχει ξαναφέρει "φως", χιούμορ και μουσική, το πνεύμα, δηλαδή, που το διέπνεε στους ελισαβετιανούς χρόνους, παρ' όλο που σήμερα δεν τρώμε, δεν πίνουμε, ούτε επιδιδόμαστε σε σεξουαλικές πράξεις μέσα σ' αυτό. Επειδή είναι ένας δημόσιος χώρος, οι παραστάσεις τελειώνουν με χορό». Πάντως, οι 38 παραστάσεις του φεστιβάλ δεν θα δίνονται στο φως της ημέρας, όπως στην εποχή του Σέξπιρ. Μόνο απογεύματα και βράδια.

Κι ο Ντρόμγκουλ ως σκηνοθέτης έχει δοκιμαστεί στα σεξπιρικά έργα. «Η βασική δυσκολία με τη σεξπιρική δραματουργία», υποστηρίζει, «είναι ότι πρέπει μαζί της να αισθάνεσαι ελεύθερος. Να νιώθεις ότι είναι φτιαγμένη από νερό. Είναι ευέλικτη, προσαρμοστική και γενναία. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τον Σέξπιρ, αλλά να τον αντιμετωπίζουμε με αγάπη σαν τον καλύτερο φίλο μας».

Θα χρηματοδοτηθεί το θέατρο για τη φιλόδοξη διοργάνωση απ' το βρετανικό κράτος; «Δεν θα πάρουμε μισό penny», ξεκαθαρίζει ο Ντρόμγκουλ. «Ενα μικρό ποσό θα μας δώσει η Ολυμπιακή Επιτροπή. Είμαστε ένα θέατρο που επιβιώνει αποκλειστικά από το box office. Δεν έχουμε ούτε χορηγούς. Είμαστε τυχεροί γιατί ο κόσμος λατρεύει το κτήριό μας». Δεν θεωρεί αμελητέα πάντως τα «πάμφθηνα εισιτήρια» του Globe, που ξεκινάνε από 5 πένες για τους ορθίους. Κάτι που γίνεται ακόμη πιο καθοριστικό σήμερα, «με τις σκληρές περικοπές της κυβέρνησης του Κάμερον». «Είναι απαράδεκτο το ότι εμείς θα πληρώσουμε για τις κακές συνήθειες και τη βλακεία των τραπεζιτών μας», υπογραμμίζει. «Θα είναι ένας δύσκολος χρόνος για τους Βρετανούς το 2011. Ισως να είναι και το 2012 των Ολυμπιακών Αγώνων», προβλέπει.*

«Βασιλιάς Λιρ» στα αμπορίτζιναλ, «Ημέρωμα της στρίγκλας» στα ούρντου

Στο Φεστιβάλ Σέξπιρ 2012 στο Globe θα παρουσιαστούν (βάσει όσων μέχρι στιγμής έχουν ανακοινωθεί): Στα ιταλικά ο «Ιούλιος Καίσαρας» (Cometa Off Theatre της Ρώμης). Στα καντονέζικα ο «Τίτος Ανδρόνικος» (σκηνοθεσία: Τανγκ Σου Γουίνγκ). Στα αραβικά η «Τρικυμία» (Sabab Theatre). Στα ούρντου το «Ημέρωμα της στρίγκλας» (με την Πακιστανή σταρ Νάντια Τζαμίλ). Στα αμπορίτζιναλ ο «Βασιλιάς Λιρ» (Malthouse & Bell Shakespeare Company Αυστραλίας). Στα μαορί το «Τρωίλος και Χρυσηίδα» (με τον Νεοζηλανδό σταρ Ραουρί Παρατένε). Στα σόνα (Ζιμπάμπουε) οι «Δυο κύριοι από τη Βερόνα». Στα ισπανικά ο «Ερρίκος VIII» («Rakata» της Μαδρίτης). Στα μανδαρίνικα μια ιστορική σεξπιρική τραγωδία (Εθνικό Θέατρο της Κίνας). Στην αγγλική νοηματική το «Αγάπης Αγώνας Αγονος» (Deafinitely Theatre). Ακόμη δεν ανακοινώθηκαν το έργο που θα ανεβάσει το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, ο Λιθουανός Εϊμούντους Νεκρόσιους, ο θίασος Oyun Atolyesi της Κωνσταντινούπολης και οι Βραζιλιάνοι Grupo Galpao. Εκκρεμούν 24 συμμετοχές.