Μια γεωγραφία τόπων και ψυχών

Μαρια Κατσουνακη, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 3 Mαρτίου 2011

Λογοτεχνία και τεχνολογία, στην παράσταση του Γκι Κασίερς «Κάτω από το ηφαίστειο», λειτουργούν συμπληρωματικά η μία στην άλλη. Δεν αλληλοϋπονομεύονται, δεν αλληλοακυρώνονται. Το ένα φωτίζει το άλλο. Ο Βέλγος σκηνοθέτης παρουσίασε το μυθιστόρημα του Μάλκολμ Λόουρι, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, συνθέτοντας μια γεωγραφία τόπων και ψυχών. Μπροστά στη σκηνή, σε μετωπική σχεδόν σχέση με το κοινό, τα πρόσωπα, πίσω οι τόποι.

Δεν υπάρχουν ρόλοι, χαρακτήρες. Ολα συμβαίνουν μέσα στον πρωταγωνιστή, στον μεθυσμένο Βρετανό πρόξενο Τζέφρι Φέρμιν. Οι εσωτερικές συγκρούσεις παγώνουν σε διαδοχικές φωτογραφίες.

Οι ηθοποιοί αφηγούνται, τα τοπία κινούνται. Ο χώρος έχει καταλυτική σημασία στην παράσταση αλλά και στο μυθιστόρημα του Λόουρι. Ο Κασίερς δημιουργεί ένα κατακερματισμένο ψηφιακό βιτρό για σκηνικό. Κινηματογραφημένα τοπία του Μεξικού όπου διαδραματίζεται το έργο. Οι εικόνες «πειραγμένες», δεν προβάλλονται όπως καταγράφηκαν. Το ζητούμενο ήταν να καταδυθεί ο θεατής σ’ ένα παράξενο κόσμο, στη «μεθυσμένη Θεία Κωμωδία», όπως χαρακτήριζε το «Κάτω από το ηφαίστειο» ο Λόουρι. Κόλαση, Καθαρτήριο, Παράδεισος, στη συνθήκη διαρκούς αυτοεξορίας του Τζέφρι Φέρμιν.

Η μεξικάνικη πόλη Κουαουναουάκ βρίσκεται στη σκιά δύο ηφαιστείων. Ο ήρωας αλκοολικός, μια ζωή λεηλατημένη, συνείδηση βασανισμένη και ένας έρωτας σκιασμένος από την απελπισία, κυριευμένος από παραισθήσεις, αδιέξοδος. Η πλοκή εκτυλίσσεται την Ημέρα των Νεκρών στο Μεξικό. Εποχή, η καταστροφική δεκαετία του ’30, του Ισπανικού Εμφυλίου, του φασισμού στο Μεξικό, της απειλής του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου.

Ο Κασίερς, ένας από τους πρωτοπόρους θεατράνθρωπους της Ευρώπης, ανάπλασε σκηνικά, υποστηριγμένος από υποδειγματικές ερμηνείες, το απεγνωσμένο ψυχικό ταξίδι του Βρετανού προξένου, καθώς ακροβατεί για τελευταία φορά ανάμεσα στο «τρέμουλο της έλλειψης και στην άβυσσο της υπερβολής». Σε μια παράσταση που βρίσκει θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα στην εικόνα, στον ήχο και στο λόγο.