«Εγκλημα και τιμωρία» στον σύγχρονο κόσμο

Το δίλημμα του Ντοστογιέφσκι στη σημερινή κοινωνία μεταφέρει ο Ματίας Αντερσον στο έργο του που παρουσιάζεται στο θέατρο «Επί Κολωνώ»

Η ομάδα ΝΑΜΑ παρουσιάζει το «Εγκλημα, τιμωρία, λεφτά, δολοφονία συνταξιούχου του Ματίας Άντερσον, σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου «Επί Κολωνώ»

Τι σημαίνει έγκλημα; Μπορεί να υπάρξει δικαιολογημένη βία; Ποιος έχει την ικανότητα, και κυρίως το δικαίωμα, να το κρίνει αυτό; Ο Ματίας Αντερσον κινείται γύρω από τα ερωτήματα που απασχόλησαν και τον Ντοστογιέφσκι πριν από περίπου 150 χρόνια. «Γεννάει τάχα η αρρώστια το έγκλημα ή το ίδιο το έγκλημα από τη φύση του συνοδεύεται πάντα από κάτι που μοιάζει με αρρώστια;», αναρωτιέται ο Ρασκόλνικοφ στο «Εγκλημα και τιμωρία».

Θα μπορούσαμε άραγε να εκλάβουμε την ανθρώπινη εξαθλίωση, τη φτώχεια ή τη νοσούσα κοινωνία εν γένει ως τέτοια αρρώστια; Τα παραπάνω πραγματεύεται το «Εγκλημα, τιμωρία, λεφτά, δολοφονία συνταξιούχου» του Σουηδού συγγραφέα, που σκηνοθετεί η Ελένη Σκότη στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου «Επί Κολωνώ».

Ο κεντρικός ήρωας της νέας παράστασης της ομάδας ΝΑΜΑ είναι ένας επίδοξος συγγραφέας. Εμπνεόμενος από το «Εγκλημα και Τιμωρία», αποπειράται ενώπιον ενός ακροατηρίου να ολοκληρώσει ένα πολλά υποσχόμενο έργο, που φιλοδοξεί να σχολιάσει σημερινές κοινωνικές καταστάσεις. Η απειρία του εν λόγω αφηγητή-συγγραφέα θα οδηγούσε το έργο σε μια επιφανειακή προσέγγιση, αν οι στερεοτυπικοί κοινωνικοί χαρακτήρες του, που ζωντανεύουν μέσα από τις σκέψεις του, δεν αυτονομούνταν φέρνοντάς τον σε αμηχανία και δεν ζωντάνευαν με χιούμορ τη δική τους αληθινή εκδοχή.

Ο Αντερσον με αυτόν τον ευρηματικό τρόπο θέτει ξανά τα παραπάνω ερωτήματα σε ένα σύγχρονο πλαίσιο, για να σχολιάσει με ανατρεπτικό χιούμορ προβλήματα της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας.

• H χρήση βίας

«Στον σύγχρονο κόσμο ο προβληματισμός γύρω από τη χρήση βίας, καθώς και τις προϋποθέσεις που θα τη δικαιολογούσαν δεν έχει μονοσήμαντη απάντηση: ένας αμυντικός πόλεμος ή ένας πόλεμος για την επιβολή διεθνών κανόνων δικαίου, η ποινή του θανάτου και εν γένει η χρήση βίας για τιμωρία, η τρομοκρατική δράση ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα κ.ά. δεν είναι ξεκάθαρο, μέσα στο σύστημα αξιών που επικρατεί, αν είναι θεμιτές ή αθέμιτες δράσεις.

Ενα τέτοιου είδους δίλημμα είναι και το έγκλημα σε βάρος ενός ανθρώπου για το καλό του συνόλου, ένα δίλημμα που διατύπωσε ο Ντοστογιέφσκι στο ?Εγκλημα και Τιμωρία?», σημειώνει η Ελένη Σκότη.

Το έργο του Αντερσον αποτελεί ένα «ευφυές σχόλιο πάνω σε αυτό το δίλημμα εγγεγραμμένο στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες, σχολιάζοντας ταυτόχρονα με χιούμορ τα σύγχρονα προβλήματά τους».

Τη μετάφραση από τα Σουηδικά επιμελήθηκε ο Γιάννης Ράμος, η σκηνοθεσία είναι της Ελένης Σκότη (με βοηθό τη Δάφνη Λαρούνη), το σκηνικό σχεδίασε ο Γιώργος Χατζηνικολάου, για τα κοστούμια συνεργάστηκαν η Δάφνη Λαρούνη, ο Γιώργος Χατζηνικολάου και η Μαρία Αναματερού, τη μουσική επιμελήθηκε η Δάφνη Λαρούνη με τον Φίλιππο Ράσκοβιτς και τους φωτισμούς ο Αντώνης Παναγιωτόπουλος. Παίζουν: Γιάννης Λεάκος, Χρυσή Βιδαλάκη, Κατερίνα Κλειτσιώτη, Σοφία Κορώνη.

• Στοιχεία παρωδίας

Η ομάδα ΝΑΜΑ αγάπησε αυτό το έργο για το περιεχόμενο των νοημάτων του, αλλά και γιατί αποτελεί μια ευρηματική σύνθεση ρεαλισμού με στοιχεία θεάτρου του παράλογου και παρωδίας», λέει η Ελένη Σκότη.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 5/3/2011