Βασίλης Μεσολογγίτης: Ηθοποιός - λογοτέχνης - συνδικαλιστής

Εκλεισαν 23 χρόνια από το θάνατό του

Από τη δίκη του ΣΕΗ (1966), επειδή κήρυξε απεργία, διεκδικώντας την καθιέρωση 9 παραστάσεων τη βδομάδα, αντί των 13 που δίνονταν μέχρι τότε. Στην πρώτη σειρά, από αριστερά: Β. Μεσολογγίτης, Στέφανος Ληναίος (γενικός γραμματέας), Αλέκος Λειβαδίτης και Αγγελος Μαυρόπουλος (μέλη του ΔΣ)

Το 1997, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών ανέθεσε στην καθηγήτρια Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρυσόθεμι Σταματοπούλου - Βασιλάκου να ιστορήσει την ογδοντάχρονη - τότε - αγωνιστική πορεία του, μετά από έρευνα στα αρχεία του σωματείου και του μακροβιότερου προέδρου του, Βασίλη Μεσολογγίτη. Ο τόμος για το ΣΕΗ κυκλοφόρησε το 1999, αλλά η έρευνα της Χρ. Σταματοπούλου - Βασιλάκου στο αρχείο του Βασίλη Μεσολογγίτη απέδωσε και άλλο «καρπό», καθώς αποτέλεσε την «αφετηρία» ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα «Οι Ελληνες ηθοποιοί και το συγγραφικό τους έργο: 19ος - 20ός αιώνας» και κατέληξε στην έκδοση του τόμου «Βασίλης Μεσολογγίτης. Ο λογοτέχνης, ο ηθοποιός, ο συνδικαλιστής. Η ζωή και το έργο του» (εκδόσεις Παπαζήση). Ο τόμος εικονογραφείται με πλήθος φωτογραφιών από την πολύπλευρη ζωή και δημιουργία του και περιλαμβάνει ποιήματα, μικρά πεζά, τα τέσσερα αδημοσίευτα θεατρικά έργα του, κριτικογραφία, βιβλιογραφία και ευρετήρια.Το αρχείο του Β. Μεσολογγίτη περιλαμβάνει: Τέσσερα θεατρικά έργα και ένα μυθιστόρημά του (αδημοσίευτα). Αλληλογραφία με σημαντικούς λογοτέχνες από τη δεκαετία του 1920 και μετά. Αυτοβιογραφικά κείμενα, ομιλίες και συνεντεύξεις του. Κριτικογραφία για βιβλία του. Πολλά κείμενα, έγγραφα και πρακτικά συνεδριάσεων του ΔΣ του ΣΕΗ. Βιβλία για τη δράση και έργα του. Δημοσιεύματα για το καλλιτεχνικό, λογοτεχνικό και συνδικαλιστικό έργο του. Παρτιτούρες τραγουδιών του. Ταυτότητες σωματείων, φωτογραφίες, δίσκους και cd από επιθεωρησιακές παραστάσεις και τραγούδια του, μαγνητοφωνήσεις εκδηλώσεων, εκπομπών, κ.λπ.
Μεγάλο μέρος του αρχείου αφορά στη συνδικαλιστική του δράση μέχρι τον Απρίλη του 1967, οπότε η χούντα καθαίρεσε τη διοίκηση του ΣΕΗ, οπότε ο Βασίλης Μεσολογγίτης ξαναστράφηκε στη λογοτεχνία.

Πληθωρική φύση

Ο Βασίλης Μεσολογγίτης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη (1906). Με την κήρυξη του πολέμου, το 1914, η οικογένεια εγκαθίσταται στον Πειραιά και το 1921 στην Αθήνα. Μετά το Γυμνάσιο, σπούδασε στη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά πριν από το πτυχίο την εγκατέλειψε για να βιοποριστεί ως ρεπόρτερ και χρονογράφος (1926 - 1932) σε εφημερίδες και περιοδικά. Και στη δεκαετία του 1950 δημοσίευσε κείμενά του σε περιοδικά, κυρίως στο «Ρομάντζο» (που δημοσίευσε περισσότερα από 2.000 κείμενά του).
Γυμνασιόπαιδο ακόμα δημοσιεύει ποιήματα στη «Διάπλαση των Παίδων». Το 1922 εκδίδεται η πρώτη ποιητική συλλογή του, «Σποραδικά» και το πρώτο του θεατρικό έργο, «Προς το ύψος». Το 1924 εκδίδεται η ποιητική συλλογή «Ο κήπος με τα ηλιοτρόπια», προλογισμένη, μάλιστα, από τους Τέλλο Αγρα και Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο. Το 1926 εκδίδει τη συλλογή «Ο κουρασμένος της ηδονής», όπου παραθέτει μικρά πεζά κείμενα και τη νουβέλα «Ακούμας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, το 1923, παρότι νεοσσός ακόμη της λογοτεχνίας, ο Β. Μεσολογγίτης καλείται και θέτει την υπογραφή του στο «Μανιφέστο υπέρ της Δημοκρατίας» - μια διαμαρτυρία εναντίον του φιλοβασιλικού και μεταξικού κινήματος, την οποία συνέταξαν επιφανείς λογοτέχνες. Στις δεκαετίες 1920 και 1930 ο Μεσολογγίτης δημοσιεύει σε πολλά περιοδικά ποιήματα, πεζά και δοκίμια.
Οντας δημοσιογράφος και γράφοντας νούμερα και στίχους τραγουδιών για επιθεωρήσεις, το 1932, «σαλτάρει ξαφνικά στο παλκοσένικο» του μουσικού θεάτρου. Εξ ανάγκης του θιασάρχη παίζει το νούμερο «Ο ακίνητος», που ο ίδιος είχε γράψει, στην επιθεώρηση «Η πεισματάρα». Αμέσως, καθιερώνεται ως κωμικός ηθοποιός και συνεργάζεται με πολλούς επιθεωρησιακούς και μουσικούς θιάσους, ενώ παράλληλα γράφει νούμερα και στίχους - συχνά με δική του μελοποίηση - για επιθεωρήσεις.
Μια νέα ποιητική συλλογή του (1947) αποσπά πολλούς κριτικούς επαίνους και η συλλογή «Ωδή σ' έναν ατομικό επιστήμονα» (1958) μεταφράζεται στα γαλλικά, ισπανικά και ρωσικά. Η λογοτεχνική δημιουργία του Β. Μεσολογγίτη αριθμεί 106 έργα (πεζογραφικά, θεατρικά, στιχουργικά).

Η συνδικαλιστική του δράση

Μέλος του ΣΕΗ από το 1936, από το 1937 εκλεγόμενος σε διάφορα όργανα του σωματείου και πρόεδρός του επί 15 χρόνια (1952 - Απρίλης 1967), ο Βασίλης Μεσολογγίτης μπήκε επικεφαλής σε πολλούς και δύσκολους αγώνες του κλάδου. Από το 1962, ως πρόεδρος του ΣΕΗ πρωτοστάτησε στο κίνημα των 115 πρωτοβάθμιων σωματείων, γνωστών ως «Συνεργαζόμενες Εργατοϋπαλληλικές Οργανώσεις» (ΣΕΟ) για την απομάκρυνση της αντιδραστικής πλειοψηφίας στο ΔΣ και του προέδρου της ΓΣΕΕ Φώτη Μακρή. Στα χρόνια που ακολουθούν το ΣΕΗ οργανώνει συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις (σε μία ο Β. Μεσολογγίτης τραυματίζεται από αστυνομικούς), διαμαρτυρίες στη Βουλή, πολλές απεργίες, μαχητικούς γιορτασμούς της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Στο διάστημα 1962 - 1967, ο Β. Μεσολογγίτης εκλέγεται και πρόεδρος της Εργατικής Κίνησης Ειρήνης, ενώ το 1956 τιμάται για τη συμβολή του στο έργο της Νομαρχιακής Επιτροπής Καταπολεμήσεως του Αναλφαβητισμού του Νομού Αττικής. Το 1965 πρωτοστατεί στην ίδρυση, από δώδεκα σωματεία, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος - Ακροάματος (ΠΟΘΑ) και εκλέγεται γενικός γραμματέας της. Η χούντα παύει τη διοίκηση της ΠΟΘΑ. Μετά τη μεταπολίτευση, η ΠΟΘΑ ανασυγκροτείται, με τον Β. Μεσολογγίτη ως αντιπρόεδρο στο προσωρινό ΔΣ, και τον επανεκλέγει αντιπρόεδρο στο 5ο και 6ο συνέδριό της.
Ο Β. Μεσολογγίτης και στις δεκαετίες του 1970 και 1980 ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία (ποιήματα, πεζά, δοκίμια, θεατρικά έργα) και «γεύθηκε» διακρίσεις και τιμές σωματείων (ΣΕΗ, Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών, Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά, κ.ά.). Πριν από λίγες μέρες έκλεισαν 23 χρόνια από το θάνατό του (31/4/1988).

Αρ. Ελ.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 22 Μάη 2011