Ενας ναυπηγός στον Καραγκιόζ Μπερντέ

 Είναι μόλις 26 ετών, σπούδασε ναυπηγός αλλά αγάπησε τον Καραγκιόζη και αποφάσισε να συνεχίσει τη μακρόχρονη ελληνική παράδοση

• Ρεπορτάζ: Γ. Πουλιόπουλος Φωτογραφίες: Κ. Λακαφώσης. ΤΟ ΒΗΜΑ: 20/5/2011

«Tα τελευταία χρόνια το θέατρο Σκιών ζει μια καινούρια Άνοιξη», λέει ο 26χρονος καραγκιοζοπαίκτης/ ναυπηγός Κωνσταντίνος Κουτσουμπλής.

Ο κ. Κωνσταντίνος Κουτσουμπλής, 26 ετών, δηλώνει ναυπηγός και καραγκιοζοπαίκτης. Τη μία ιδιότητα την απέκτησε σπουδάζοντας στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η άλλη είναι αποτέλεσμα μιας πορείας που ξεκίνησε όταν ήταν… 2,5 ετών. Ως ναυπηγός εργάζεται περιστασιακά. Ξέρει ότι για να δουλέψει επιτυχημένα στον τομέα του πρέπει να μεταναστεύσει πολύ μακριά, στην… Κορέα. Ως καραγκιοζοπαίκτης όμως έχει γυρίσει όλη την Ελλάδα παίζοντας σε παραστάσεις για παιδιά και ενηλίκους. Σε ηλικία 15 ετών έφθασε ως την Αυστραλία, ανεβάζοντας παραστάσεις για τους έλληνες ομογενείς. Σήμερα μιλάει στο «Βήμα» για την αγαπημένη του δραστηριότητα και την πορεία του ελληνικού Θεάτρου Σκιών, το οποίο απ' ό,τι φαίνεται έχει αρκετά… καρβέλια _ σύμφωνα και με την ορολογία του ήρωα _ ώσπου να σβήσει.

Η πρώτη επαφή του κ. Κουτσουμπλή με το Θέατρο Σκιών έγινε διά της μικρής οθόνης. «Από μικρό παιδί δεν μου άρεσαν καθόλου τα κινούμενα σχέδια. Το μόνο τηλεοπτικό θέαμα που με συγκινούσε ήταν οι παραστάσεις του Καραγκιόζη, που τότε προβάλλονταν συχνά από την κρατική τηλεόραση. Αυτό το παρατήρησε η θεία μου και με πήγε στο θέατρο του Γιώργου Χαρίδημου στην Πλάκα». Το έργο που είδε για πρώτη φορά «ζωντανά» ήταν ο «Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι». «Η παράσταση με ξετρέλανε» θυμάται σήμερα ο κ. Κουτσουμπλής. «Ωστόσο το φίδι, τόσο ως φιγούρα όσο και ως ήχος, με τρόμαζε. Ετσι έφευγα από την παράσταση την ώρα που εμφανιζόταν, αλλά την επόμενη ημέρα ζητούσα από τους δικούς μου να με ξαναπάνε» διηγείται.

Στην περίπτωση του κ. Κουτσουμπλή, η αγάπη προς τον Καραγκιόζη δεν οφείλεται μόνο στα παιδικά βιώματα αλλά και στα... γονίδια. Μπορεί να μην έζησε κάποιον συγγενή του να ασχολείται με το Θέατρο Σκιών, όπως συμβαίνει με άλλους καλλιτέχνες του είδους, όμως, ίσως λόγω... μεταφυσικής, του μεταλαμπαδεύτηκε η αγάπη του παππού του για τον Καραγκιόζη. «Δεν τον γνώρισα καν. Ο παππούς μου πέθανε τέσσερις μήνες προτού γεννηθώ. Δούλευε ως δημόσιος υπάλληλος. Παράλληλα όμως ήταν ερασιτέχνης ναυπηγός και ερασιτέχνης καραγκιοζοπαίκτης, είχε δηλαδή τις δύο δικές μου ιδιότητες...».

Μετράει ήδη 13 χρόνια ως καραγκιοζοπαίκτης και σχεδόν... 20 πίσω από το πανί ως βοηθός. Γνωρίζει πλέον και την παραμικρή λεπτομέρεια για το ελληνικό Θέατρο Σκιών. Βλέποντας μια φιγούρα μπορεί να εξηγήσει αμέσως ποιος την κατασκεύασε και σε ποιες παραστάσεις έχει χρησιμοποιηθεί. Ο κ. Κουτσουμπλής παρατηρεί ότι τον τελευταίο καιρό το κοινό των παραστάσεων αυξάνεται, τόσο από ενηλίκους θεατές όσο και από παιδιά. «Οι ήρωες και οι ιστορίες του Καραγκιόζη ξαναγίνονται γνωστές. Στο να το μάθουν και να το αγαπήσουν τα παιδιά νομίζω σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα CD και DVD που δόθηκαν από περιοδικά και εφημερίδες. Τα παιδιά γνωρίζουν με λεπτομέρεια κάθε χαρακτήρα και διασκεδάζουν ιδιαίτερα. Παρ' όλα αυτά όμως κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ότι τα σημερινά παιδιά έχουν άπειρες άλλες επιλογές και ερεθίσματα, γι' αυτό και προσπαθώ να τους κεντρίσω το ενδιαφέρον προσθέτοντας στις παραστάσεις οπτικά και ηχητικά εφέ».

Οι καινούργιοι οπαδοί του Θεάτρου Σκιών δεν περιορίζονται όμως στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. «Το ενήλικο κοινό είναι συνήθως μεταξύ 20 και 40 ετών. Πολλοί από αυτούς δεν έβλεπαν παραστάσεις ως παιδιά» παρατηρεί ο κ. Κουτσουμπλής. «Πλέον το Θέατρο Σκιών περνάει ως “εναλλακτικός” τρόπος ψυχαγωγίας. Γι' αυτό και δείχνουν ενδιαφέρον άνθρωποι που προέρχονται από άλλες μορφές τέχνης, όπως το θέατρο και η ζωγραφική».

Καραγκιόζης στα αγγλικά

Ισως, όπως συμβαίνει με τόσα και τόσα πράγματα, για να ανακαλύψουμε ξανά και να εκτιμήσουμε τον Καραγκιόζη πρέπει πρώτα να μας... το πουν οι ξένοι. «Του χρόνου σκοπεύω να πάω στην Ολλανδία για μεταπτυχιακά στο επιστημονικό μου αντικείμενο, τη ναυπηγική. Εκεί ο Καραγκιόζης είναι και γνωστός και δημοφιλής. Κατά καιρούς διοργανώνονται παραστάσεις με μεγάλη επιτυχία, ακόμη και από πανεπιστήμια. Πέρα από τους έλληνες μετανάστες, οι οποίοι στην Ολλανδία δεν είναι και πάρα πολλοί, τις παραστάσεις παρακολουθούν θεατρολόγοι και γενικά άνθρωποι της τέχνης» λέει ο κ. Κουτσουμπλής, ο οποίος κάποια στιγμή θέλει να πραγματοποιήσει ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο. «Θέλω να μεταφράσω στα αγγλικά ένα έργο ή τουλάχιστον ένα απόσπασμα και να το παρουσιάσω σε ξένο κοινό».

Ποιος παγίδεψε τον Καραγκιόζη

Η ταινία «Ποιος παγίδεψε τον Ρότζερ Ράμπιτ» είναι ίσως η γνωστότερη περίπτωση όπου τα κινούμενα σχέδια και οι «ζωντανοί» ηθοποιοί συνδυάστηκαν επί της κινηματογραφικής οθόνης. O Κωνσταντίνος Κουτσουμπλής μαζί με τη θεατρική ομάδα Gingo Biloba επιχειρήσαν κάτι ανάλογο παρουσιάζοντας το έργο «Η Βεζυροπούλα και οι Μνηστήρες». «Πρόκειται για παράσταση που συνδυάζει το Θέατρο Σκιών με το σωματικό θέατρο» εξηγεί ο κ. Κουτσουμπλής. «Εγώ κινώ και δίνω φωνή στις φιγούρες, ενώ γυναίκες ηθοποιοί παίζουν τους υπόλοιπους ρόλους». Το έργο παίχτηκε ήδη στην Αθήνα και αναμένεται να παρουσιαστεί σε περιοδεία τους καλοκαιρινούς μήνες και στην περιφέρεια.

Η Μέρκελ δίπλα στον Χατζηαβάτη

Διαχρονικά τα έργα του Καραγκιόζη συνδυάζουν τα παραδοσιακά στοιχεία με τη σάτιρα της επικαιρότητας. Πώς θα μπορούσαν λοιπόν σήμερα να ξεφύγουν από τις παραστάσεις του κ. Κουτσουμπλή, πλάι στις κλασικές φιγούρες του Χατζηαβάτη, του Μπαρμπα-Γιώργου και των άλλων ηρώων του ελληνικού Θεάτρου Σκιών, πολιτικά πρόσωπα, όπως ο κ. Γιώργος Παπανδρέου, ο κ. Κώστας Καραμανλής αλλά και πιο πρόσφατα η κυρία Ανγκελα Μέρκελ... «Για λόγους τακτ η φιγούρα της Μέρκελ αποδόθηκε με αρκετά κιλά λιγότερα» λέει γελώντας ο κ. Κουτσουμπλής, ο οποίος, πέρα από το να παίζει, κατασκευάζει ο ίδιος τις φιγούρες και τα σκηνικά των παραστάσεών του. «Οι καλύτερες φιγούρες γίνονται από δέρμα αγελάδας, με μια διαδικασία που κρατάει αρκετούς μήνες» εξηγεί. «Υπάρχει βέβαια και η επιλογή του χαρτονιού και του πλαστικού. Θεωρώ ότι κάθε κομμάτι της παράστασης, σκηνικά, φιγούρες, κίνηση, φωνή, έχει το δικό του κομμάτι στην επιτυχία της».

Μπαίνουν νέοι άνθρωποι στον χώρο

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Ευγένιου Σπαθάρη, περίπου 300 μαθητές επισκέπτονται κάθε εβδομάδα το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών στο Μαρούσι. «Δεχόμαστε και εκατοντάδες επισκέψεις από θεατρολόγους, καλλιτέχνες και άλλους ανθρώπους που έχουν ειδικό ενδιαφέρον για το θέμα» λέει η κυρία Μένη Σπαθάρη, κόρη του μεγάλου έλληνα καραγκιοζοπαίκτη.

Παρόμοια εικόνα μεταφέρει και ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών κ. Πάνος Καπετανίδης. «Συνέχεια δεχόμαστε κρούσεις από νέους ανθρώπους που δείχνουν ενδιαφέρον για τον Καραγκιόζη. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι συνήθως πρόκειται για ανθρώπους που δεν έχουν καμία οικογενειακή σχέση με το θέμα» τονίζει, αποδίδοντας και εκείνος αυτή την άνοδο «στη γενικότερη στροφή στην παράδοση, που τη βλέπουμε και σε άλλους τομείς».