"Μαθήματα βίας" και "Αντιγόνη"

Από τα "Μαθήματα βίας"

Του Λέανδρου ΠΟΛΕΝΑΚΗ, H ΑΥΓΗ, Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2008

"Μαθήματα βίας - μόνο την αλήθεια, μέρος ΙΙ", είναι ο τίτλος του έργου που έγραψε, σκηνοθέτησε και παίζει στο "Θέατρο του Νέου Κόσμου, Νέα Σκηνή Τέχνης", ο Βασίλης Μαυρογεωργίου. Το πρώτο μέρος δεν το είχα δει, για να έχω άποψη ολοκληρωμένη και σφαιρική.

Το έργο, που μοιάζει να βρήκε την τελική του φόρμα στη σκηνή, στις πρόβες, διαθέτει την αυθεντικότητα της νέας ηλικίας του συγγραφέα και των πρωταγωνιστών του... και το ελάττωμα να θέλει να τα πει όλα με μιας. Μας μιλά για την περιπέτεια του νέου ανθρώπου, που βγαίνει στον κόσμο τρέφοντας όνειρα κι ελπίδες, για να βρεθεί μέσα σε ένα σύστημα ερμητικά κλειστό, που όμως, ο νέος υποχρεωτικά πρέπει να συμμετάσχει στο "παιχνίδι" του, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η τράπουλα είναι σημαδεμένη. Επειδή αλλιώς, αν δεν καταλάβει μια θέση εργασίας, από εκείνες που το ίδιο το σύστημα μοιράζει στους "υπάκουους", δεν υπάρχει ως τον κοινωνικό. Με αντίτιμο την ισόβια απαλλοτρίωση του βίου του. Αυτό, βέβαια, είναι ένα σοβαρό θέμα, που θα μπορούσε να εμπνεύσει όχι μόνο ένα, αλλά πολλά θεατρικά έργα.

Το κείμενο έχει όντως αρετές, μια έξυπνη γραφή και γρήγορους, άμεσους ρυθμούς, αλλά δεν διαθέτει φοβάμαι, συμπαγή, δραματικό πυρήνα. Περιγράφει αναγνωρίσιμες καταστάσεις και εξαντλείται στη συμπτωματολογία των φαινομένων, με σκιώδη πρόσωπα - σύμβολα, χωρίς να γράφει εντελώς τον δικό του, αυτόνομο, δραματικό μύθο.

Ομόλογη είναι η σκηνοθεσία του Βασίλη Μαυρογεωργίου που δίνει το κείμενο σαν ένα "παίγνιο" θεατρικό, φωτίζοντάς το λοξά, μέσα από τα κενά της γραφής, τις "τρύπες του". Η ομάδα των νέων παιδιών, Μαρία Φιλίνη, Κατερίνα Μαυρογεώργη, Κώστας Γάκης (ωριμότερος υποκριτικά), και ο σκηνοθέτης αποδίδουν τους ημιδιαφανείς ρόλους, ακολουθούν τους ρυθμούς της παράστασης, σαν μια σφιχτά δεμένη παρέα, με τα υπέρ και τα κατά του όρου αυτού. Η επιμέλεια κίνησης της Αγγελικής Στελλάτου είναι επαγγελματική, όπως επίσης τα σκηνικά και τα κοστούμια της Μαργαρίτης Χατζηιωάννου. Η μουσική και τα τραγούδια του Κώστα Γάκη, ακούγονται ωραία.

***

Στο πολυδύναμο "Θέατρο του Νέου Κόσμου" επίσης κοινή παραγωγή του ΘΝΚ και της "Θεατρικής Εταιρείας Αντίλαλοι", δίνεται μια πειραματική παράσταση της "Αντιγόνης" του Σοφοκλή, εν μέρει στο αρχαίο κείμενο κι εν μέρει σε μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη, σε μια προσπάθεια διερεύνησης του ηχορυθμικού πεδίου της προσωδιακής αρχαίας μας γλώσσας. Δεν είναι κάτι καινοφανές, ανάλογες προσπάθειες έχουν προηγηθεί, από τον Σπύρο Βραχωρίτη και τον Λάκη Καραλή, βασισμένες πάνω στις έρευνες του Έλληνα μουσικολόγου Θρασύβουλου Γεωργιάδη, που σταδιοδρόμησε στη Γερμανία. Η θεατρική ανάπτυξη - σκηνοθεσία είναι του Άρη Μπινιάρη, και η "καλλιτεχνική επιμέλεια", του Γιώργου Μπινιάρη.

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της παράστασης είναι η μουσική έρευνα, σύνθεση και διδασκαλία της Σμαρώς Γρηγοριάδου, που εύλογα συνδέει το μέλος με τα δημοτικά μας τραγούδια κι εκτελεί η ίδια ζωντανά στη σκηνή τη μουσική της, μετέχοντας την ίδια στιγμή μπρεχτικά στα δρώμενα ως επισκέπτρια - αφηγήτρια.

Ο Άρης Μπινιάρης που συμπυκνώνει σε ένα όλα τα πρόσωπα της τραγωδίας, θα έπρεπε, νομίζω αν κατάλαβα καλά το σκεπτικό της παράστασης, να είναι πιο αφαιρετικός και περισσότερο σκιώδης. Επιχειρώντας όμως "να παίξει" μιμητικά τους ρόλους, μη αρκούμενος απλώς να τους "δείξει", επιπλέον σκοντάφτει επάνω στο απρόσφορο για το είδος της τραγωδίας "φυσικό" και στην απειρία του ως ηθοποιού, φαλτσάρει, προσφεύγει στην υπερβολή, με αποτέλεσμα να μην μεταδίδει διόλου στον θεατή τις "...αντηχήσεις των ρυθμικών και μετρικών στιχουργικών ποσοτήτων πάνω στο σώμα του ηθοποιού, που τις συσσωρεύει ως μνήμες και τις αναδημιουργεί σαν μια ζωντανή επινόηση, μιαν απ' αρχής αποκάλυψη...", αντιγράφω απ' το σημείωμα της συνθέτριας Σ. Γρηγοριάδου, στο πρόγραμμα της παράστασης.

Η εικαστική επιμέλεια της Μαρίας Χανιωτάκη και οι φωτισμοί του Γιάννη Κανάκη, λειτουργούν θετικά.