«Γύρισα σπίτι μου. Κι αισθάνομαι πολύ καλά». Ο Κώστας Καρράς σε (περίπου) έναν μήνα από σήμερα θα υποκλιθεί μπροστά στο κοινό και θα ξανανιώσει την επαφή, τη ζεστασιά, την ενέργεια ανάμεσα στη σκηνή και την πλατεία. Εννέα χρόνια μακριά από το θέατρο ως ηθοποιός -αλλά πάντοτε συμβαδίζοντας μαζί του (έστω και αν βρισκόταν σε «λανθάνουσα» κατάσταση), γιατί το θέατρο τον «κατοικούσε» και τον «κατοικεί»-, δύο τετραετίες ως βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, φέτος τα αφήνει όλα πίσω και γυρίζει σελίδα.
Φοράει το κοστούμι του «Ερρίκου Δ'» του Λουίτζι Πιραντέλο, «έναν συγκλονιστικό ρόλο που ονειρευόμουν χρόνια», στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Ανδρέας Βουτσινάς, σε ένα θέατρο από τα «ωραιότερα των Βαλκανίων», το Βασιλικό Θέατρο, στην παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Εχει «τρακ», αλλά και όρεξη, δύναμη, κέφι και την πεποίθηση ότι όλα θα πάνε καλά. Τα τελευταία χρόνια η πολιτική του υπόσταση είχε έλθει σε κόντρα με την ευαισθησία του καλλιτέχνη, η ανάγκη του για προσφορά στο κοινωνικό σύνολο «σκάλωσε» στη «μικροπολιτική», οι ιδέες του έγιναν ναυάγια σε ένα σύστημα που «τρώει» τους καλούς και αγαθούς. Γι αυτό... «ας αφήσουμε τους πολιτικούς να ασχοληθούν με την πολιτική. Εγώ θα ασχοληθώ με το θέατρο. Είναι το οξυγόνο της ζωής μου. Δεν θα το αφήσω πια και για τίποτα».
- Από τον θεατρικό στίβο περάσατε στον στίβο της πολιτικής και τώρα επιστρέφετε στο θέατρο. Κλείνει έτσι ένας κύκλος;
Ναι... Επιστρέφω σε έναν χώρο, τον χώρο μου, όπου η αξιοπρέπεια αναγνωρίζεται. Δεν αμφισβητείται. Οταν είσαι πολιτικός, κάπου χάνεις την αξιοπρέπειά σου. Εγώ, άντεξα, ελπίζω... Οι βουλευτές θα πρέπει να εκλέγονται το πολύ δυο τετραετίες. Αν δουν ότι δεν χρησιμοποιούνται, θα πρέπει να αποχωρούν για να μπουν καινούργιοι. Δεν πιστεύω στους επαγγελματίες πολιτικούς. Δεν με αφορά το θέμα. Υπάρχουν πολιτικοί που δεν έχουν καν δελτίο παροχής. Δεν έχουν εργαστεί ποτέ. Δεν μπορώ να δεχτώ στα έδρανα έναν άνθρωπο που δεν έχει περάσει από την τριβή και την ταλαιπωρία της δουλειάς.
- Οριστικό διαζύγιο με την πολιτική, λοιπόν;
Βεβαίως, και με απασχολεί η πολιτική. Δεν θα πάψω να ασχολούμαι με τα κοινά. Δεν θεωρώ ότι πήγαν χαμένα τα χρόνια στην πολιτική. Προσπάθησα, έμαθα.... Δεν εκλέχθηκα την τελευταία φορά. Στο βάθος πιστεύω -ευχαριστώντας τον κόσμο που με ψήφισε- ότι το ήθελα λίγο. Είχα κουραστεί να δίνω υποσχέσεις. Όταν έβλεπα δε να έρχονται νέοι με τα εξαιρετικά βιογραφικά τους υπό μάλης, κι εγώ δεν μπορούσα να κάνω τίποτα γι αυτούς... θλιβόμουν. Αυτά και άλλα πολλά με είχαν απογοητεύσει.
- Ακούγεται σαν η πορεία σας στην πολιτική να σας άφησε μια πικρία, ένα ανικανοποίητο αίσθημα για πράγματα που θέλατε, αλλά δεν μπορούσατε λόγω συνθηκών να πραγματοποιήσετε. Είναι έτσι;
Ενας άνθρωπος του πολιτισμού, όπως εγώ, ένας ηθοποιός της δικής μου κλάσης, με τα δικά μου χρόνια, τη δική μου αναγνωρισιμότητα, το δικό μου έργο που θα μπορούσα να προσφέρω, και μάλιστα ουσιαστικά -και μπορώ να προσφέρω ακόμα στον πολιτισμό-, έμεινα ανεκμετάλλευτος μέσα στη Βουλή. Δυστυχώς, δεν με χρησιμοποίησαν όπως έπρεπε. Εχανα την προσωπικότητά μου. Κάναμε συνεδριάσεις, λέγαμε θα κάνουμε αυτό, το άλλο, το παράλλο. Και την ώρα της υλοποίησης, πάντα βρισκόταν ένα εμπόδιο. Είχα κάνει πολλές σοβαρές προτάσεις για πολλά θέματα... όλα έμειναν στα χαρτιά.... Τα παντελόνια σου μέσα στην πολιτική γίνονται μπουριά, όταν δεν μπορείς να προσφέρεις. Κάθεσαι και περιμένεις να σηκώνεις το χέρι σου να πεις ένα «ναι»... Ε, δεν το μπορούσα....
- Ο πολιτισμός είναι η αγαπημένη «καραμέλα» των πολιτικών σε περιόδους κρίσης, τέλματος, όταν τα περιθώρια στενεύουν και δεν έχουν πια άλλο χαρτί να παίξουν...
Ο πολιτισμός στην Ελλάδα έχει καταντήσει να είναι μία λέξη, ένα φτηνό τραγουδάκι. Κι αυτό με ανησυχεί και με στενοχωρεί πολύ. Πρέπει κάποια στιγμή να αντιμετωπιστούν τα πράγματα πολύ πιο ουσιαστικά απ ό,τι αντιμετωπίζονται σήμερα. Και ο πολιτισμός μας δεν θα πρέπει να περνάει έτσι, να χάνεται συνέχεια. Είναι τρομακτικό αυτό που συμβαίνει. Και το λέω με πλήρη συνείδηση: δεν πάμε καλά. Ο πολιτισμός είναι το πρόσωπο κάθε χώρας. Δυστυχώς, εδώ έχουμε καταντήσει να έχουμε τέτοια παράδοση, όλοι οι άλλοι να την εκμεταλλεύονται, κι εμείς να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτα.
- Γιατί συμβαίνει αυτό;
Μου θυμίζει λίγο «μαύρη κουρτίνα» που εξαφανίζει ό,τι καλό βγαίνει στο προσκήνιο. Υπάρχει ένα μπλοκάρισμα. Δεν αναλαμβάνει κανείς ουσιαστικά τις ευθύνες του απέναντι σ' αυτό που κάνει. Πιστεύω ότι είναι απλά τα πράγματα. Ο πολιτισμός έχει ένα αλφάβητο που το εξηγείς γρήγορα και προχωρείς σωστά. Μετά, οι καλλιτέχνες έχουν πολλά παράπονα απέναντι στο υπουργείο Πολιτισμού. Αυτό είναι λάθος. Οι καλλιτέχνες, αν τους χτυπήσεις το χέρι στην πλάτη, αν τους δείξεις το πρόσωπό σου, αν μιλήσεις μαζί τους και ζητήσεις τη βοήθειά τους θα στη δώσουν. Ντρέπομαι όταν βγαίνουν ηθοποιοί στην τηλεόραση και ζητάνε βοήθεια. Πρέπει όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Δεν είναι δυνατόν η τέχνη να εξευτελίζεται τόσο πολύ... Οι επιλογές πρέπει να γίνονται βάσει του σκεπτικού «ο σωστός άνθρωπος στη σωστή θέση». Ο υπουργός Πολιτισμού έχει όλη τη δύναμη να εκλέξει ανθρώπους οι οποίοι θα μπορέσουν να δώσουν λύση στα προβλήματα. Πρέπει να αποφασίσουμε τι κινηματογράφο θέλουμε να κάνουμε, τι θέατρο θέλουμε να επιχορηγούμε, τι Εθνικό Θέατρο... Δεν είναι δυνατόν να ψηφίζουμε συνέχεια νόμους οι οποίοι να μένουν σε αδράνεια. Είναι αστείο.
- Από την άλλη, το ταμείον είναι μείον...
Ναι, όλα τα ταμεία είναι μείον. Αλλά κάποτε πρέπει να γίνει «συν» αυτό το «μείον»... Δεν καταλαβαίνω αυτό το μικρό μυαλό. Τους ενδιαφέρει μόνο η καρέκλα, η εξουσία. Ολοι οι πολιτικοί γοητεύονται από το αίσθημα της εξουσίας. Εγώ δεν το αισθάνθηκα ποτέ, γιατί είχα αυτή την καριέρα στην πλάτη μου που μου είχε δώσει πολλά και μια άλλη «εξουσία», την αγάπη του κόσμου, η οποία δεν συγκρίνεται με τίποτα... Βιώνουμε μια εποχή μεγάλης παρακμής και απαξίωσης. Η αξιοπρέπεια μηδενίζεται. Υπάρχει μια κατάσταση του «δεν βαριέσαι», του «εντάξει, βρε αδελφέ». Το «δε βαριέσαι» όμως μας έφτασε εδώ. Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται κανέναν πια. Κι εγώ τα έχω χάσει. Δεν ξέρω πού θα πάει όλο αυτό. Δεν έχει οδό καμία. Τίποτα, τίποτα... Κι ανησυχώ.
- Ως άνθρωπος σκεπτόμενος, ως ενεργός πολίτης, ως πολιτικό ον, τι είναι αυτό που θεωρείτε ότι θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση;
Πρέπει να δώσουμε το κουράγιο στον Ελληνα ν αρχίσει να ονειρεύεται και να μπορεί να δημιουργεί. Κι αυτό πρέπει να ξεκινήσει από τους νέους. Αν μπορέσουμε να εμπιστευθούμε τους νέους, να τους δώσουμε τις ευκαιρίες, θα έλθει η αλλαγή. Είναι σημαντικό. Αλλά ουσιαστικά, όχι ψεύτικα... Δυστυχώς, έτσι όπως είναι τα πράγματα ο πολίτης, μ αυτή την ταλαιπωρία της ζωής και την αναζήτηση του μεροκάματου, δεν μπορεί πια να ονειρευτεί. Οταν δεν υπάρχει ουσιαστικό μέλλον, όταν τα πράγματα δεν ρέουν όπως θα έπρεπε, δεν υπάρχει το όνειρο, το τσίγκλισμα να προχωρήσει κανείς. Και βλέπεις στον δρόμο ανθρώπους κατηφείς, συνοφρυωμένους, αγέλαστους... Αισιοδοξώ πάντως κι ελπίζω σε ένα καλύτερο μέλλον, σε μια καλύτερη καθημερινότητα.
- Σας είχε λείψει αυτά τα εννέα χρόνια της πολιτικής το θέατρο ή ήσασταν τόσο πολύ αφοσιωμένος στο κομμάτι της πολιτικής που δεν υπήρχε χρόνος για περαιτέρω σκέψεις;
Ήμουν αφοσιωμένος στο κομμάτι της πολιτικής, αλλά μου είχε λείψει πολύ το θέατρο. Και δεν πήγαινα πολύ στο θέατρο, γιατί φοβόμουν ότι αυτή η μπούκα τη σκηνής θα με γύρναγε πίσω αμέσως. Θα με ρούφαγε... Ναι. Είμαι πολύ ευχαριστημένος που ξαναγυρίζω στο θέατρο. Το θέατρο είναι μια πολύ δημιουργική δουλειά. Από τα χρόνια της πολιτικής το μόνο που μου έμεινε ήταν το διάβασμα. Από κει και πέρα, δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δεν χωράνε. Και να μην υπήρχε το ασυμβίβαστο, είναι τόσες οι υποχρεώσεις του βουλευτή, που δεν προλαβαίνει τίποτα άλλο... Ξαναγυρνώντας στο θέατρο, καλούμαι να προσφέρω ουσιαστική δουλειά στον πολιτισμό. Γιατί... «η τέχνη είναι πολιτική και η πολιτική είναι τέχνη», για να θυμηθούμε και τον Πλάτωνα. Οι ηθοποιοί ποιούν πολύ πιο έντονη πολιτική μέσα από το θέατρο από οπουδήποτε αλλού.
- Ωστόσο, υπάρχει και το «θέατρο» της πολιτικής, αυτή η τεράστια «σκηνή», όπου παίζονται όλοι οι ρόλοι και όλα τα έργα, και μάλιστα, πολλές φορές, από μετριότατους ηθοποιούς...
Υπάρχουν στην πολιτική πολλοί Ρισελιέ και πολλοί Ριχάρδοι. Θα πρέπει να σταματήσουν αυτό το κακό θέατρο. Όλοι. Εμένα με έθιγε όταν άκουγα στη Βουλή «αφήστε το θέατρο». Το θέατρο για μένα είναι ιερό. Είναι πολιτισμός.
- Από το βήμα Βουλής στο βήμα της σκηνής. Κοινό το ένα, κοινό και το άλλο. Τι αλλάζει;
Είναι άλλο να εμφανίζεσαι στο βήμα της Βουλής κι άλλο να εμφανίζεσαι μπροστά στον κόσμο. Άλλη αίσθηση. Στη Βουλή μπορείς να μιλάς κι άλλοι να σε ακούνε άλλοι όχι, κάποιοι να βγαίνουν, να κάνουν βόλτες. Στο θέατρο τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι πολιτικοί παίρνουν ένα θέμα και το υποστηρίζουν με τη δική τους άποψη, την κομματική, αν θέλεις. Ενώ το θέατρο ψάχνει να βρει και λέει την αλήθεια. Είτε σου αρέσει είτε όχι. Η αλήθεια είναι το μεγαλύτερο όπλο για να μπορέσεις να προχωρήσεις σε οτιδήποτε. Πιστεύω στην αλήθεια. Όταν λες την αλήθεια, ο άλλος σε αντιμετωπίζει διαφορετικά.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΟΥΤΣΙΝΑ
- Να πάρει τη θέση που του αξίζει
«Η μεγάλη μου τύχη ποια είναι; Ότι τον Ερρίκο Δ' σκηνοθετεί ο μεγάλος Βουτσινάς. Με τον οποίο είχα πάντοτε την επιθυμία να δουλέψω. Τον θεωρώ από τους μεγαλύτερους δασκάλους παγκοσμίως. Όταν ανέφερα μια φορά στις Κάνες το όνομά του στον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο Ντε Νίρο τον αποκάλεσε great teacher (μεγάλο δάσκαλο)... Το τρακ μου είναι μεγάλο. Είναι ένας πολύ γλυκός άνθρωπος και μεγάλος καλλιτέχνης», τονίζει ο Κώστας Καρράς. Και προσθέτει: «Ελπίζω ο Βουτσινάς να πάρει τη θέση που του αξίζει. Άνθρωποι που μας καταξιώνουν πολιτιστικά και πολιτισμικά στο εξωτερικό, τους περνάμε ντούκου εδώ στην Ελλάδα. Δεν είναι δυνατόν καλλιτέχνες σαν τον Βουτσινά να μην τους θέλει ο τόπος τους».
- ΔΟΥΛΕΥΕΙ ΚΙ Ο ΘΕΑΤΗΣ...
Το έργο: Κατά τη διάρκεια μιας γιορτής μεταμφιεσμένων, ένας άρχοντας έπεσε από το άλογό του, χτύπησε και έκτοτε έμεινε εγκλωβισμένος στο ιστορικό πρόσωπο το οποίο υποδυόταν κατά τη διάρκεια της γιορτής, τον Ερρίκο Δ, βασιλιά της Γερμανίας.
Είκοσι χρόνια μετά, οι συγγενείς του επιχειρούν να τον θεραπεύσουν, δίνοντάς του με ένα βίαιο τέχνασμα την αίσθηση του χρόνου: μεταμφιέζονται συνειδητά αναπαριστώντας το τραγικό γεγονός που καθόρισε τη μοίρα του τρελού και που τον ανάγκασε να φορά το προσωπείο του τραγικού αυτοκράτορα. Τα γεγονότα, όμως, που θα ακολουθήσουν θα διαψεύσουν τις προθέσεις τους. Ένα τραγικό παιχνίδι μεταμφιέσεων και διαρκών ανατροπών αναγκάζει τους ήρωες να ακροβατούν ανάμεσα στη λογική και την τρέλα, την αλήθεια και το ψέμα, το θέατρο και τη ζωή.
«Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα της δραματουργίας του Πιραντέλο για το δράμα της προσωπικότητας και τη σχέση τού είναι και του φαίνεσθαι» σχολιάζει ο Κώστας Καρράς. «Ο Ερρίκος Δ είναι ένα παιχνίδι που ασχολείται με την τρέλα, τα αισθήματα του ανθρώπου. Είναι υπέροχο, αλλά δύσκολο έργο, θεωρείται από τα ωραιότερα του Πιραντέλο. Οσο και να το αναλύσεις, πάντα θα υπάρχουν πράγματα τα οποία θα αιωρούνται. Αυτός είναι ο Πιραντέλο. Δουλεύει κι ο θεατής για να ανακαλύψει στοιχεία του κειμένου. Χρειάζεται πολλή δουλειά, αλλά πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε».
- Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Ερρίκος Δ» του Λουίτζι Πιραντέλο. Σκηνοθεσία: Ανδρέας Βουτσινάς. Σκηνικά/Κοστούμια: Νίκος Σαριδάκης. Παίζουν: Κώστας Καρράς (Ερρίκος Δ), Χριστίνα Θεοδωροπούλου (Μαρκησία Ματίλντα Ντεσπίνα), Κωνσταντίνα Καστέλλου, Κίμων Ρηγόπουλος, Γιάννης Σαμσιάρης, Κώστας Χαλκιάς, Νίκος Κολοβός, Νίκος Μαγδαληνός, Κωνσταντίνος Καϊκης, Δημήτρης Κολοβός, Τάκης Στάγκος, Γιώργος Κώτσος.
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (Βασιλικό Θέατρο).
Προγραμματισμένη πρεμιέρα 5 Δεκεμβρίου. Παραστάσεις έως 22 Φεβρουαρίου.
Αντιγόνη Κάραλη, ΕΘΝΟΣ, 02/11/2008
No comments:
Post a Comment