«Έγκλημα» και τιμωρία

ΚΡΙΤΙΚΗ - ΧΟΡΟΣ

«Amen» από τη χοροθεατρική ομάδα Χ-it στο θέατρο Θησείον και «Ραλλού στα βήματά σου...» από το Ελληνικό Χορόδραμα στο θέατρο Κολλεγίου Αθηνών

ΝΑΤΑΣΣΑ ΧΑΣΙΩΤΗ, Το ΒΗΜΑ, 02/11/2008

«Τόσος πόνος, τόσο δάκρυ κι ούτε ένα ευχαριστώ...». Ο λόγος για το νέο έργο του Φώτη Νικολάου, της Ομάδας Χ-it, με τίτλο «Amen» (θέατρο Θησείον, 18/10). Ενα έργο που κάνει τον θεατή να αναρωτιέται αν ποτέ «πέθανε» η τιμωρητική, μετα-ασκητική σχέση του ανθρώπου με το σώμα του, και αν ακόμη επιζούν στον χορό θέσεις και πρακτικές που εμπνέονται από εικόνες μαρτυρίου. Προσωπικά, όποτε η τέχνη απηχεί παλαιοχριστιανικές απόψεις ή δεισιδαίμονες πρακτικές, νιώθω έντονα προβληματισμένη. Αφενός επειδή οι άνθρωποι του χορού εξακολουθούν να αυτοτιμωρούνται εθίζοντας το σώμα τους, δηλαδή το εργαλείο της δουλειάς τους, σε αμφίβολης λογικής πρακτικές και υπακούοντας σε κανόνες οι οποίοι έχουν θέσει τον χορό στο περιθώριο. Αφετέρου διότι, αποδεχόμενοι τη στρατηγική της αμαρτίας χωρίς καμία αμφισβήτηση, έστω και έμμεσα, φθάνουμε να ταυτιζόμαστε με τον επιτιθέμενο: θρησκεία, κράτος, οικογένεια, οτιδήποτε δηλαδή θέτει την υλική μας υπόσταση υπό έλεγχο, αρμονικές καμπύλες, συμμετρίες και γυμναστικά παραγγέλματα.

Αν κάτι άξιζε στον χορό, αυτό ήταν η ανυπακοή στην εξουσία. Αν τη φέρουμε ξανά στο επίκεντρο, εν είδει ανάγκης, καταλήγουμε σε ένα παράδοξο με τρομακτικές διαστάσεις. Η εξουσία υπήρχε και υπάρχει. Σε θεσμικό και σε εκπαιδευτικό επίπεδο. Οταν εκεί δεν αναγνωρίζεται ως τέτοια και δεν πολεμάται, αλλά απεναντίας εισβάλλει στον χώρο της προσωπικής έμπνευσης, γινόμαστε όμοιοι με το κάθε φασίζον υποκείμενο που επιχαίρει λέγοντας «μια δικτατορία θα μας σώσει». Το «Amen» ήταν καλύτερα δομημένο από άλλα έργα του Φώτη Νικολάου, αλλά ήταν υπερβολικό και νοσηρό - παρά τους καλούς συντελεστές. Ηταν και λίγο, γιατί η μίμηση της Πίνα Μπάους και οι επιρροές του χορογράφου από άλλους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκε δεν έχουν καταλαγιάσει και δουλευτεί μέσα του.

---

Στιγμιότυπο από την παράσταση του Φώτη Νικολάου

---

«Ραλλού στα βήματά σου...» ήταν ο τίτλος της παράστασης του Ελληνικού Χοροδράματος στο θέατρο Κολλεγίου Αθηνών (18/10). Περιελάμβανε δύο έργα της Μάνου, τα «Πιθοπρακτά» και «Οιδίποδας Ανθρωπος», και μία νέα χορογραφία της Μπέτυς Δραμισιώτη. Στα «Βήματα της Ραλλούς» έχανε η μάνα το παιδί: χορεύτριες αμήχανες και ασυντόνιστες, που δεν έχουν διδαχθεί επαρκώς και δεν γνωρίζουν το ύφος της Μάνου, χορογραφίες παλιές και άνευρες. Το όλον, επονείδιστον. Δεν συζητείται η κακέκτυπη χορογραφία της κυρίας Δραμισιώτη - ένα μακρύ κολάζ από στιγμές έργων στα οποία έχει χορέψει και των σεμιναρίων που έχει παρακολουθήσει.

Τα έργα της Ραλλούς Μάνου θα μπορούσαν να παρουσιαστούν για λόγους ιστορικούς, και ενδεχομένως να είχαν κάποιο ενδιαφέρον για την πορεία του ελληνικού χορού, αλλά όχι με τη μορφή σχολικών επιδείξεων σε ένα διήμερο. Για να ξαναζήσει το Ελληνικό Χορόδραμα, χρειάζεται άλλου είδους μάνατζμεντ και άλλου είδους αντιμετώπιση. Να γίνει ξεσκαρτάρισμα των έργων, να δημιουργηθεί ένα ρεπερτόριο με ικανό αριθμό έργων επιλεγμένων με θάρρος, να εκπαιδευτούν οι χορεύτριες και οι χορευτές κατάλληλα και να αντιληφθούν χορογραφικά και ιστορικά αν και πόσο μετράει αυτό που ερμηνεύουν. Και ας λείπουν οι εκσυγχρονιστικές παρεμβάσεις, όπως αυτές στον «ξαναχορογραφημένο» Οιδίποδα, που βγήκε κάτι μεταξύ Μάνου και τεχνικής release α λα Γκρεκ. Με την αστεία, δε, μουσική συνοδεία, κατέληξε ένας εφιάλτης. Να γίνουν λοιπόν κάποιες σωστές κινήσεις, με μέτρο και άνευ «επιχορηγικής λαιμαργίας». Και αν επιζήσουν στο σύγχρονο κοινό τα «ολικά έργα τέχνης» της Ραλλούς Μάνου, καλώς. Αλλιώς, σημαίνει ότι τα έκρινε πλέον η ιστορία.