«Πιστεύω στα πράγματα που είναι σε μικρή κλίμακα»

• Η ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ «ΟΔΥΣΣΕΒΑΧ»

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Η πόρτα του σπιτιού της είναι ορθάνοιχτη κι εκείνη χαμογελαστή. Μας μιλά για μια Μικρή Πόρτα που άνοιξε πριν από σαράντα χρόνια και μαζί της ανοίχτηκε ένας ολόκληρος νέος κόσμος.

Ο Γιώργος Χρυσοστόμου (κέντρο) και ο Σωκράτης Πατσίκας (δεξιά) μαζί με τον υπόλοιπο νεανικό θίασο επιδίδονται σε αυτοσχεδιασμούς λίγο πριν από την πρεμιέρα του «Οδυσσεβάχ»Για τη στιγμή που η Ξένια Καλογεροπούλου αποφάσισε να στρέψει το βλέμμα της σε κάτι μικρό κι ώς τότε παραγνωρισμένο, στο παιδικό θέατρο. Για τα σαράντα δημιουργικά χρόνια αφοσίωσης στην καλή ψυχαγωγία των λιλιπούτειων θεατών.

Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να ξεχωρίσει τη σημαντικότερη στιγμή αυτής της διαδρομής. «Αισθάνομαι πως το πραγματικό ξεκίνημα της Μικρής Πόρτας δεν ήταν το 1972, αλλά το 1981 με τον Οδυσσεβάχ. Ηταν μία εντελώς άλλου είδους δουλειά» παραδέχεται.

Ηταν πράγματι η πρώτη φορά που έγραφε η ίδια ένα κείμενο από την αρχή, βασισμένη στην Οδύσσεια, στον Σεβάχ τον Θαλασσινό και διάφορα άλλα παραμύθια. Στη σκηνοθεσία ο Σταμάτης Φασουλής, τα τραγούδια της παράστασης συνέθεσε ο Διονύσης Σαββόπουλος, πρωταγωνιστής ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Μιχαήλ Μαρμαρινός.

Σε οκτώ γλώσσες

Εκτοτε το έργο μεταφράστηκε σε οκτώ γλώσσες, παρουσιάστηκε από αρκετούς ξένους θιάσους και από δέκα ελληνικά ΔΗΠΕΘΕ και σε εκατοντάδες σχολικές γιορτές μέχρι σήμερα. «Ο θίασος ενηλικιώνεται, για να μην πω πως γερνάει. Γι' αυτό ήθελα να δω κάτι εντελώς καινούργιο, να γίνει κάτι πολύ φρέσκο». Η ανανέωση ήταν πάντοτε στόχος για τη Μικρή Πόρτα που μεγάλωσε με καλό θέατρο γενιές και γενιές παιδιών. Ενα από αυτά θα μπορούσε να είναι και ο σκηνοθέτης που ανέλαβε να δώσει νέα πνοή στον «Οδυσσεβάχ», μαζί με μια ομάδα ταλαντούχων νέων, ο 24χρονος Δημήτρης Καρατζάς, που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σκηνοθετώντας τον «Ιβάνοφ» του Τσέχοφ πρόπερσι.

Μας περιγράφει με θαυμασμό τα ευρήματα της νέας της παράστασης που είναι πιο απλή από ποτέ. «Παλιά είχε ανέβει με πολλές μάσκες. Ηταν εντυπωσιακές, αλλά δεν μπορούσαν να είναι εκφραστικοί οι ηθοποιοί. Τώρα, λοιπόν, τις καταργήσαμε. Ούτε σκηνικό υπάρχει. Τα κάνουν όλα οι ηθοποιοί με το σώμα τους. Παίζουν μουσική με ένα ποτήρι ή κάνουν το ροχαλητό του κύκλωπα με ένα μπλακ εν ντέκερ. Είναι πολύ όμορφο και για τα παιδιά. Είναι σαν να τους λες "αυτό είναι το θέατρο. Μπορείς να το κάνεις και στο σπίτι σου"».

Της ζητάμε να θυμηθεί τι την έσπρωξε να ασχοληθεί με το παιδικό θέατρο. «Ηταν δικτατορία. Είχαμε έναν θίασο με τον Γιάννη Φέρτη. Κάναμε ωραίες παραστάσεις, αλλά δεν αισθανόμουν καλά. Ηθελα κάτι φρέσκο. Σκέφτηκα να κάνω μια παράσταση για παιδιά. Το είπα στον Φασουλή κι εκείνος έφερε παρέα: τη Λήδα Πρωτοψάλτη, τον Χατζησάββα, τον Αρζόγλου, τον Χρυσομάλλη. Βγήκε κεφάτη κι είπα να συνεχίσω. Για κάποια χρόνια δεν ήξερα τι ακριβώς ήθελα, αλλά και μόνο που έβλεπα τα παιδάκια, μου 'ρχόταν να κλαίω για ώρες».

«Τα πρώτα χρόνια παίζαμε κάτι ...μπρεχτοπαιδικά. Αρχισα τότε να ονειρεύομαι μια παράσταση που θα ήταν λιγότερο ρεαλιστική. Οχι τόσο στεγνή. Με περισσότερη ποίηση, ένα ψάξιμο διαφορετικό».

Η αρχή έγινε με τον «Οδυσσεβάχ», ακολούθησαν κι άλλοι σημαντικοί σταθμοί, όπως η «Ελίζα» και φυσικά η συνεργασία με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Ξεχωριστή έχει μείνει στην καρδιά της μια διαφορετική πρεμιέρα ενός παραμυθιού για εφήβους Μάρτη μήνα στην Αμοργό. Ολο το νησί τούς αγκάλιαζε. «Και με τον "Ροβινσώνα Κρούσο" πήγαμε σε νησιά με εκατό κατοίκους.

»Πιστεύω στα πράγματα που είναι σε μικρή κλίμακα. Στις μεγάλες δεν μπορώ. Μου ζήτησαν να κάνω παράσταση στο Ηρώδειο. Το βρήκα πολύ κολακευτικό. Καθίσαμε και σκεφτήκαμε με τον Θωμά (Μοσχόπουλο) και είπαμε "τι να κάνουμε εκεί; Δεν μας ταιριάζει". Μου έχουν επίσης προτείνει επανειλημμένα να αναλάβω το παιδικό του Εθνικού Θεάτρου. Εγώ όμως θέλω παρεούλα, οικογένεια, μεταξύ μας. Και τα πολύ μικρά πράγματα πιστεύω δεν πάνε χαμένα. Κάτι θα γεννήσουν. Είναι ένας σπόρος».

Ο δικός της σπόρος έχει πιάσει για τα καλά. «Την εποχή που ξεκίνησε απαγορευόταν ένας δάσκαλος να πάρει είκοσι παιδιά και να τα πάει στο θέατρο. Τώρα τα πράγματα είναι στρωμένα. Υπάρχει ακόμη όμως μια πολύ μεγάλη αναλογία παραστάσεων χωρίς περιεχόμενο. Εχουν φιγουράτα σκηνικά, αλλά είναι τζούφιες. Δεν έχουν ψυχούλα».

Της ζητάμε τα μυστικά του καλού παιδικού θεάτρου. «Να έχεις να τους πεις κάτι που τα ενδιαφέρει με ξεκάθαρο τρόπο. Επειτα, να υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο που θέλει λίγη προσπάθεια κι από εκεί και μετά πολλά μυστικά. Να ξέρει πως υπάρχουν, να τα αισθάνεται, αλλά να μένουν κρυφά.

»Οταν γράφω, σκέφτομαι τις αντιδράσεις τους. Υπάρχει μια σκηνή στην οποία συνήθως κρατούν την αναπνοή τους. Οταν ο ήρωας αποφασίζει να φάει λωτό για να ξεχάσει τις στενοχώριες του κι έπειτα θέλει να τρώει συνέχεια λωτούς για να μη θυμάται ποτέ τίποτε. Αυτό τα παιδιά τα επηρέασε πάρα πολύ. Καταλαβαίνουν ότι δεν είναι καλό πράγμα να μη θες να θυμάσαι. Αργότερα έμαθα ότι αυτή τη σκηνή τη χρησιμοποιούν σε ομάδες απεξάρτησης».

«Δεν έπαιζα καλά»

Η ίδια πάντως νιώθει πως είναι μια άλλη Ξένια από αυτή του κινηματογράφου. «Δεν μου αρέσω. Δεν έπαιζα καλά». Τον Δεκέμβριο θα πάρει μέρος στον «Μακμπέθ» του Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Θα κρατά το ρόλο της μάγισσας. «Πιστεύω πως τα τελευταία χρόνια έμαθα πραγματικά πώς να παίζω. Οι "Μεταμορφώσεις" στο "Αμόρε" είναι για μένα ό,τι καλύτερο έχω κάνει τα τελευταία χρόνια. Ωραία θα ήταν να τα μάθαινα λίγο νωρίτερα, αλλά άργησα πολύ».

Αποχαιρετώντας μας επέστρεψε στη δουλειά. Γράφει μαζί με τον Μοσχόπουλο ένα νέο έργο που θα ανεβάσει την επόμενη σεζόν, «Πέρα από το δάσος», αλλά και μια παράσταση για βρέφη μαζί με την Αννα Μάσχα. Μόλις ολοκλήρωσε τον «Μίλτο», μια παράσταση που θα παρουσιάζει μέσα στις σχολικές αίθουσες ο Σωκράτης Πατσίκας. Ενώ συνεχίζει να διδάσκει και στο Εργαστήρι της, κάθε εβδομάδα.

Πώς βλέπει η ίδια το μέλλον; «Το καλλιτεχνικό, πάρα πολύ ενδιαφέρον. Αλλά αυτή τη στιγμή δουλεύουν είκοσι άνθρωποι στο θέατρο απλήρωτοι. Δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ. Περιμένουμε να μπει ο κόσμος στο θέατρο την άλλη βδομάδα, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται. Μπορεί να κλείσουν τα σχολεία ή να μην υπάρχουν συγκοινωνίες. Ισως η τεσσαρακοστή χρονιά να είναι και η τελευταία. Μου φαίνεται φοβερό να συμβεί, αλλά δεν μπορώ να το αποκλείσω».

Παίζουν οι: Κωνσταντίνος Βουδούρης, Γιάννης Κλίνης, Θύμιος Κούκιος, Μιχάλης Μαθιουδάκης, Σωκράτης Πατσίκας, Ελίνα Ρίζου και Γιώργος Χρυσοστόμου.

* Πρεμιέρα το Σάββατο. Μικρή Πόρτα: Μεσογείων 59, 210-7711333.