Το Θεατρικό Μουσείο υπό διωγμόν

• ΓΝΩΜΗ
• ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΜΑΝΩΛΙΚΑΚΗ*Επτά, Κυριακή 22 Μαΐου 2011

ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ το υπουργείο Πολιτισμού να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα ανάλογη με τον τίτλο του και την αποστολή του τα βαθιά προβλήματα του θεάτρου, ένα από τα οποία είναι το κλείσιμο του Θεατρικού Μουσείου. Πρέπει να σταματήσει το κρυφτούλι με τους ανθρώπους του θεάτρου και να πάψει να τους συμπεριφέρεται σαν να είναι ψώνια ή επαίτες. Το θέατρο δεν είναι χόμπι ούτε είδος πολυτελείας. Είναι φορέας πολιτισμού και εκπαίδευσης. Οι θεατρικές παραστάσεις είναι εστίες αισθητικής, ευαισθησίας, ψυχικής και πνευματικής μόρφωσης, γνώσης της ανθρώπινης κατάστασης, υγιούς κοινωνικοποίησης και προβληματισμού. Το Θεατρικό Μουσείο προάγει, διατηρεί και διασώζει τον πολιτιστικό και θεατρικό μας πλούτο. Την ιστορία και το έργο σπουδαίων καλλιτεχνών που μας φώτισαν όσο ζούσαν με το έργο τους αλλά και μετά τον θάνατό τους με αυτά που άφησαν πίσω τους, τα οποία επί δεκαετίες επιμελώς και με θυσίες συνέλεξαν και διέσωσαν οι άνθρωποι του Θεατρικού Μουσείου. Η πρόσβαση σε αυτό το ανεκτίμητο υλικό είναι εφικτή μόνο μέσω του Θεατρικού Μουσείου.

Επρεπε λοιπόν να γνωρίζει ο υπουργός Πολιτισμού πως με το κλείσιμο του Θεατρικού Μουσείου κλείνει συγχρόνως ένα σημαντικότατο Κέντρο Μελέτης, μια Βιβλιοθήκη και ένα σπουδαίο Αρχείο βιντεοσκοπημένων παραστάσεων. Ο εθνικός του χαρακτήρας, το σπάνιο υλικό του, η εκπαιδευτική και ερευνητική του ιδιότητα καθιστούν το Θεατρικό Μουσείο μοναδικό στο είδος του. Αυτό το υλικό αφορά ηθοποιούς, σκηνοθέτες, συγγραφείς, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, θεατρολόγους, κριτικούς, καθηγητές θεάτρου, ιστορικούς, φοιτητές, μαθητές δραματικών σχολών, ερευνητές, μεταφραστές, το θεατρόφιλο κοινό και πολλούς άλλους. Η ιδέα και μόνο του κλεισίματος του Θεατρικού Μουσείου είναι ανατριχιαστική.

Πόσο ξένος με τον πολιτισμό και την εκπαίδευση πρέπει να είναι ένας υπουργός Πολιτισμού ο οποίος αποφασίζει να καταδικάσει με κλείσιμο το μοναδικό μουσείο θεάτρου το οποίο προσφέρει δωρεάν ιστορία και έρευνα σε μια χώρα που μαστίζεται από τον αισθητικό και πνευματικό οχετό της τηλεόρασης, το μίσος και την εγκληματική βία του ποδοσφαίρου, τα σκάνδαλα και τα ψέματα των πολιτικών, το επίπεδο δημοτικού σχολείου και πεζοδρομίου της πολιτικής αντιπαράθεσης, την άθλια εικόνα της πόλης, την πτώση των αξιών και το πετσοκομμένο εισόδημα; Μέσα σε ένα γενικό σκοτάδι δεν σβήνεις τις ελάχιστες εστίες φωτός που συνεχίζουν να υπάρχουν, αντίθετα κάνεις τα πάντα για να τις κρατήσεις ζωντανές.

Επί πολλά χρόνια το θέατρο βρίσκεται υπό διωγμόν. Δεν υπάρχει καμία επαγγελματική κατοχύρωση, οι συμβάσεις εργασίας είναι άθλιες, πολλές φορές χειρότερες και από αυτές των παράνομων μεταναστών. Ενώ τα πολιτικά κόμματα σφάζονται στη Βουλή για μερικές ώρες υπερωρίας άλλων επαγγελμάτων, με τους ηθοποιούς που δουλεύουν απλήρωτοι μήνες ολόκληρους δεν ασχολείται κανείς. Ούτε καν οι βουλευτές ηθοποιοί.

Πέρυσι επιβλήθηκε ΦΠΑ στους μισθούς των ηθοποιών. Δηλαδή σε επαγγελματίες που στο μεγαλύτερό τους ποσοστό δουλεύουν μερικούς μόνο μήνες τον χρόνο, με αμοιβές πείνας και με τους μήνες των δοκιμών απλήρωτους. Τουλάχιστον να ίσχυε ο ΦΠΑ από ένα ύψος εισοδήματος και πάνω. Πριν από έναν μήνα έκλεισε το ιστορικό και σημαντικό θέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου. Τώρα κλείνει και το μοναδικό Θεατρικό μας Μουσείο. Η δικαιολογία πως δεν υπάρχουν χρήματα είναι προκλητική όταν όλοι γνωρίζουμε τα εκατομμύρια που δίνονται στο ποδόσφαιρο.

Πολύ φοβάμαι πως μέχρι να ευαισθητοποιηθεί το υπουργείο Πολιτισμού απέναντι στο θέατρο πρέπει να αναλάβουν οι άνθρωποι του θεάτρου και το θεατρόφιλο κοινό τη σωτηρία του Θεατρικού Μουσείου. Ενα μέρος του προβλήματος ίσως θα μπορούσε να λυθεί με την επιβολή τέλους υπέρ του Θεατρικού Μουσείου στα εισιτήρια όλων των θεατρικών παραστάσεων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του Φεστιβάλ Επιδαύρου. Επιπλέον, θα μπορούσε να καθιερωθεί η εβδομάδα ή ο μήνας του Θεατρικού Μουσείου, περίοδος κατά την οποία, μετά το τέλος της παράστασης, οι ηθοποιοί θα απευθύνονται στο κοινό ζητώντας κατά την έξοδό τους από το θέατρο να δώσουν την όποια οικονομική συνεισφορά τους για τον σημαντικό σκοπό της διατήρησης του Θεατρικού Μουσείου.

Τέτοιες πρακτικές εφαρμόζονται ακόμη και στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης. Εύχομαι το υπουργείο Πολιτισμού να μη φτάσει στο σημείο να περιορίσει τις επιχορηγήσεις μόνο προς οργανισμούς που διοικούνται από φιλικά ή συγγενικά πρόσωπα. Η διοίκηση του Θεατρικού Μουσείου διώκεται για χρέη προς το ΙΚΑ. Ελπίζω ο υπουργός να βρει το ποσό αυτό ώστε να μη σέρνονται στα δικαστήρια άνθρωποι που δουλεύουν χωρίς μισθό για τη διατήρηση του Μουσείου. Αναγνωρίζω τη βαθύτατη οικονομική κρίση που περνάει η χώρα και την τεράστια δυσκολία εξεύρεσης πόρων. Οταν όμως μια χώρα κλείνει τα μουσεία της και τα κέντρα έρευνας και μελέτης έχει ήδη αποδεχθεί τη μελλοντική της ανυπαρξία.

* Πρόεδρος του μεταπτυχιακού προγράμματος Actors Studio Drama School (Master of Fine Arts) στο Pace University της Νέας Υόρκης. Ισόβιο μέλος και μέλος του Board of Directors του Actors Studio.