Τα 'μαθες Αρετούσα μου...

• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 26 Μαΐου 2011
• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

Οι περισσότεροι από τους 10.012 στίχους του αριστουργήματος της Κρητικής Αναγέννησης «Ο Ερωτόκριτος», το «μεδούλι» της έμμετρης ερωτικής μυθιστορίας του Βιτσέντζου Κορνάρου, «τραγουδιούται» αυτόν τον καιρό στο «Θέατρον» του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Οχι με τον ορθόδοξο τρόπο -παρ' όλο που υπάρχει επί σκηνής ο ικανός και στην κρητική διάλεκτο και στον ιαμβικό ομοιοκατάληκτο 15σύλλαβο στίχο τροβαδούρος-αφηγητής Λουδοβίκος των Ανωγείων. Στο «Ερωτόκριτος Α/V. Ο συναισθηματικός χώρος του δύο», που σκηνοθέτησε ο Γρηγόρης Χατζάκης, στοχεύοντας το παρελθόν να συνομιλεί με το παρόν, ο ερωτευμένος Ερωτόκριτος και η αγαπημένη του Αρετούσα, ενώ ζουν τις περιπέτειές τους ώς το αίσιο γαμήλιο τέλος, συνομιλούν διαρκώς με ένα ακόμη ζευγάρι που ζει στην Αθήνα του Μνημονίου. «Δεν ξεκίνησα από την πρόθεση να κάνω κάτι τολμηρό. Απλώς θεώρησα ότι αυτός θα ήταν ο τρόπος που μπορεί να επικοινωνηθεί το έργο σήμερα», εξηγεί ο 28χρονος σκηνοθέτης.

Ενας νέος καλλιτέχνης τι μπορεί να θέλει να πει σήμερα μέσω ενός ποιητικού έργου του 17ου αιώνα; Τι τον ενέπνευσε στο έργο του Κορνάρου; «Δύο στοιχεία με γοητεύουν περισσότερο», λέει. «Και τα δύο έχουν να κάνουν με την εποχή μας. Αφ' ενός ο υπέροχος λόγος, ο οποίος, με τους λυρικούς ιδιωματισμούς, έχει μια ομορφιά που απουσιάζει σήμερα με το μειωμένο λεξιλόγιό μας. Αφ' ετέρου, το "θράσος" του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, που με απλότητα και συνέπεια παραμερίζουν όλα τα εμπόδια προκειμένου να επιτύχουν το στόχο να είναι μαζί. Σήμερα νιώθω ότι δυσκολευόμαστε να βρούμε ουσιαστικούς στόχους ή δεν παλεύουμε αρκετά για να τους επιτύχουμε», τονίζει.

Η ιστορία της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου θεωρεί ότι «μας θυμίζει χαμένες αξίες» και μας δίνει «σπίθα για να παλέψουμε για αυτά που πραγματικά αξίζουν». Αγάπες αντίστοιχες υπάρχουν, απλώς «αλλάζουν οι προτεραιότητες. Καίγονται στα κρεβάτια και δεν αφήνονται να ευδοκιμήσουν».

Δεν συνιστά παραξενιά για το αυτί του σημερινού θεατή η κρητική έμμετρη διάλεκτος του πρωτοτύπου; «Κάναμε μια επιλογή από κομμάτια του πρωτότυπου κειμένου, έτσι ώστε, παράλληλα με την κλασική ιστορία, να παρακολουθούμε και τη σχέση του σύγχρονου ζευγαριού», διευκρινίζει ο σκηνοθέτης. «Πιστεύω όμως πως αν κατορθώσει ο θεατής να βρει το κλειδί για να παρακολουθήσει την ιστορία, δεν θα αντιμετωπίσει δυσκολία».

Δύο ζευγάρια, ένα στην αρχαία Αθήνα και ένα στη σημερινή, είναι η αναγκαία συνθήκη προκειμένου να γίνουν αντιστικτικά οι αναφορές στο σήμερα. Κυρίως, για να διαγραφεί ο εκφυλισμός των αισθημάτων και του έρωτα. Στην παράσταση του Χατζάκη η ιστορία ξεκινάει στη σημερινή εποχή και μας φέρνει αρκετά χρόνια μετά το γάμο ενός σύγχρονου ζευγαριού. «Στόχος μας είναι η αναζήτηση των στοιχείων εκείνων που αποξένωσαν κι απομάκρυναν το ζευγάρι του σήμερα από το ιδανικό του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας», εξηγεί.

Ολα αυτά συντελούνται σε ένα υπερρεαλιστικό τοπίο, που παραπέμπει σε δάσος, με τα δέντρα ανεπτυγμένα σε διάταξη αντίστοιχη των περιστυλίων του Παρθενώνα. «Ο χώρος είναι, όπως λέει ο υπότιτλος, "ο συναισθηματικός χώρος" του σύγχρονου ζευγαριού. Είναι το επαγρυπνισμένο συναίσθημα του ζευγαριού, με τη χλωρίδα και την πανίδα του», σύμφωνα με τον Γρ. Χατζάκη.

info: Μελοποίηση στίχων-ζωντανή εκτέλεση: Λουδοβίκος των Ανωγείων. Πρωτότυπη ορχηστρική μουσική: Χρίστος Θεοδώρου. Παίζουν οι Γιωργής Τσαμπουράκης, Βέρα Λάρδη, Κλεοπάτρα Τολόγκου, Νάνσυ Μπούκλη, Γιώργος Αβραμίδης, Μιχάλης Μουλακάκης και Γιάννης Κουμούνδρος. Παραστάσεις μέχρι 5 Ιουνίου.