- Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γιάννης Χουβαρδάς ανοίγει τα χαρτιά του στην «Ε» και μιλάει για τις επόμενες κινήσεις του
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011
Εποχές κρίσης και πολιτικής αστάθειας, υπό την απειλή της πτώχευσης και της εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ. Το σκηνικό τρόμου μέσα στο οποίο το Εθνικό Θέατρο πρέπει να επιβιώσει. Θα τα καταφέρει; Η τακτική κρατική επιχορήγησή του δεν έχει φτάσει στα ταμεία του από τον Αύγουστο. Ενώ η ένταξή του σε καθεστώς ΔΕΚΟ αυτομάτως το εγκλωβίζει στην εφαρμογή της εφεδρείας. Θα καταφέρει να ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός του μέσα από τις συμπληγάδες της κατάρρευσης του Δημοσίου, της συρρίκνωσης της ιδιωτικής χορηγίας και των κινητοποιήσεων που έχουν εξαγγείλει οι εργαζόμενοι σ' αυτό;
«Η περσινή σεζόν πήγε καλά εισπρακτικά» λέει ο Γιάννης ΧουβαρδάςΟ καλλιτεχνικός διευθυντής του, Γιάννης Χουβαρδάς, παρακολουθεί τις ραγδαίες εξελίξεις την ώρα που βρίσκεται στην τελική ευθεία το ανέβασμα του σεξπιρικού «Περικλή» (πρεμιέρα στις 16 Νοεμβρίου στην κεντρική σκηνή). Η παράσταση τον Απρίλιο θα μας εκπροσωπήσει στη σεξπιρική Ολυμπιάδα του Globe Theatre στο Λονδίνο. Μπροστά στο ενδεχόμενο «να ανατραπεί η υπάρχουσα κατάσταση» δεν θα διστάσει, όπως αποκαλύπτει στην «Ε», να εγκαταλείψει μαζί με τους τελευταίους «ναύτες» και τα... ποντίκια τη θεατρική «ναυαρχίδα» μας.
- Εχετε σκεφτεί σχέδιο διάσωσης, κύριε Χουβαρδά, μπροστά στο ενδεχόμενο των νέων κουρεμάτων και μιας στάσης πληρωμών, περιμένοντας την 6η δόση;
«Εγώ να σκεφτώ σχέδιο διάσωσης του Εθνικού Θεάτρου; Νομίζω ότι πάει πολύ. Αν κι αυτό που κάνω τα δύο τελευταία χρόνια μάλλον ένα σχέδιο διάσωσης είναι».
- Ποια μέτρα πήρατε; Τι κόψατε;
«Υπάρχει σημαντική μείωση του προσωπικού, της τάξης του 30%. Κανένας δεν έφυγε με βίαιο τρόπο».
- Συμφώνησαν οι εργαζόμενοι να απομακρυνθούν;
«Ηταν οικειοθελείς αποχωρήσεις και συνταξιοδοτήσεις. Εφόσον μειώθηκαν οι παραγωγές κατά 50%, μειώθηκε και το προσωπικό. Βέβαια, δεν κόψαμε τις μεγάλες παραγωγές. Εκλεισε και η Πειραματική Σκηνή στο θέατρο Κιμούλη».
- Παρ' όλο που δεν έχετε πάρει την τακτική επιχορήγησή σας, δεν κάνατε στάση πληρωμών. Επιπλέον οι καλοκαιρινές παραστάσεις σας, πλην του «Ηρακλή Μαινόμενου», δεν πήγαν καλά...
«Πήγε καλά εισπρακτικά η περσινή σεζόν και μας βοήθησε να έχουμε αποθέματα. Αν είχαμε στα χέρια μας την επιχορήγηση Αυγούστου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου, δεν θα χρωστούσαμε σε κανένα».
- Περιμένατε να γυρίσετε από την περιοδεία με γεμάτα ταμεία, κυρίως χάρη στους «Σκηνοβάτες» του Στ. Φασουλή, η παράσταση όμως σας διέψευσε. Δεν πήγε καλά ούτε το παιδικό. Τι έφταιξε;
«Και για μένα αποτελεί μυστήριο. Πιθανολογώ ότι έφταιξε το ότι ήταν ασαφές τι θα έβλεπε ο κόσμος, είτε λόγω τίτλου είτε λόγω περιγραφής του περιεχομένου. Σε εποχές που μετράς και το ευρώ, υπήρξε ένα "κράτημα". Για την περιοδεία του παιδικού ήταν εκ των προτέρων γνωστό ότι δεν θα γίνουν εισπράξεις. Ηταν μια προσφορά μας στον παιδικό πληθυσμό της επαρχίας. Μάλλον δεν θα μπορέσουμε να την επαναλάβουμε τα επόμενα χρόνια».
- Ποιες νέες περικοπές δρομολογείτε;
«Δεν υπάρχουν περιθώρια άλλων περικοπών».
- Το ζήτημα της εφεδρείας πώς το βλέπετε;
«Δεν μπορούμε να μετάσχουμε στην εφεδρεία γιατί δεν μας περισσεύει προσωπικό. Εδώ υπάρχουν οργανικές θέσεις που είναι κενές. Μας λείπει προσωπικό. Εν τω μεταξύ έχουμε έναν προγραμματισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν μπορώ να πετάξω κόσμο στο δρόμο ακυρώνοντας συμβάσεις. Θα με τρέχουν στα δικαστήρια. Είμαι υποχρεωμένος να ολοκληρώσω τον προγραμματισμό αυτής της περιόδου και τις δεσμεύσεις που έχω για την επόμενη, όπως η "Οδύσσεια" του Ρόμπερτ Γουίλσον».
- Σκεφτήκατε να αναβάλλετε μέχρι νεωτέρας την «Οδύσσεια», μια παραγωγή που θα επιβαρύνει με υπέρογκα ποσά το Δημόσιο;
«Η "Οδύσσεια" δεν μπορεί να ακυρωθεί».
- Ακόμη κι αν έρθουν τα πάνω κάτω στην οικονομία της χώρας;
«Αν έρθουν τα πάνω κάτω δεν θα υπάρχει καν Εθνικό Θέατρο! Για ποια "Οδύσσεια", επομένως, μιλάμε; Στην περίπτωση νέων περικοπών θα μειώσουμε τον προϋπολογισμό τής όποιας "Οδύσσειας"».
- Εχετε ζητήσει, λόγω της έκτακτης εθνικής κατάστασης, από τον Γουίλσον και τους συνεργάτες του να λάβουν μικρότερη από τη συνήθη αμοιβή τους;
«Ο Γουίλσον έχει ήδη δεχτεί μικρότερη αμοιβή. Το θέμα, σας διαβεβαιώ, δεν είναι η αμοιβή του Γουίλσον, αλλά η παραγωγή να κινηθεί σε μεγαλειώδη πλαίσια, χωρίς να ξεφύγει ο προγραμματισμός, και να έχει την απήχηση που χρειάζεται για να φέρει έσοδα που θα καλύψουν τον προϋπολογισμό της. Ευελπιστούμε η "Οδύσσεια" να είναι μια παραγωγή που θα καλύψει τα έξοδά της, όπως το "Τρίτο στεφάνι"».
- Συνεχίζονται όμως οι καταγγελίες γιατί μια παραγωγή εμπορικά πετυχημένη, όπως το «Τρίτο στεφάνι» πουλήθηκε ουσιαστικά σε ιδιώτη, την «Ελληνική Θεαμάτων», έναντι ενός πολύ μικρού ποσοστού. Γιατί, συνέφερε το Εθνικό αυτή η απόφαση;
«Υπάρχουν ιδεοληψίες. Υπάρχουν άνθρωποι με τα δικά τους προσωπικά και ευρύτερα πολιτικά συμφέροντα, τα οποία δεν με αφορούν. Αυτοί δεν θέλουν να δουν την πραγματικότητα, ότι το 12% δεν είναι πενιχρό ποσοστό. Ολο το βάρος της παραγωγής ανήκει στην ΕΛΘΕΑ και το Εθνικό εισπράττει ακούραστα και αβίαστα 12%. Στο τέλος υπολογίζω να έχουμε στα ταμεία μας 150.000 ευρώ. Είναι μια πάρα πολύ καλή συμφωνία, γιατί δεν εμπεριέχει κανένα ρίσκο».
- Καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας σας δεν δίνετε στη δημοσιότητα αναλυτικά τους προϋπολογισμούς και τα έσοδα των παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου, κάτι που ισχύει επίσης και για το Ελληνικό Φεστιβάλ, επί Γιώργου Λούκου. Δίνετε μόνο στατιστικές... σούμες. Ο Νίκος Κούρκουλος στο τέλος κάθε σεζόν έδινε ολόκληρο φάκελο με αναλυτικό απολογισμό.
«Είναι πολύ βαρετό να διαβάζει κανείς τέτοιους απολογισμούς!»
- Εχετε κάτι να κρύψετε;
«Προφανώς, όχι. Αλλά είναι κουραστικός ο τρόπος που λειτουργεί στην κάθε λεπτομέρειά του ένας οργανισμός. Το σημαντικό είναι η συνολική υγεία του. Τα υπόλοιπα είναι περιττές λεπτομέρειες».
- Εχει διαρρεύσει ότι μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας προσλάβατε 25 ειδικούς συμβούλους. Ούτε υπουργός δεν έχει τόσους!
«Μπορώ να καταλάβω τι εννοούν. Δεν υπάρχουν 25 ειδικοί σύμβουλοι, αλλά 25 ειδικοί συνεργάτες».
- Στο ενδεχόμενο συγχώνευσής σας με κάποιον άλλο πολιτιστικό φορέα, με ποιον θα το θεωρούσατε πιθανό;
«Με κανέναν. Δεν μπορώ να φανταστώ κανέναν οργανισμό που να έχει ίδιες επιδιώξεις με το Εθνικό Θέατρο. Παρεμφερής ενδεχομένως είναι η Λυρική. Αλλά πώς να συγχωνευτούμε με έναν οργανισμό τριπλάσιο από εμάς, που έχει περισσότερες ιδιότητες εργαζομένων και άλλους στόχους; Αυτού του είδους οι "παντρειές", ακόμη και σε καλές εποχές, δεν μπορούν να περπατήσουν. Εκτός και αν υπάρξει γενική αναδιάρθρωση της οικονομίας και του τρόπου λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών. Υπό τις υπάρχουσες συνθήκες, όχι μόνο δεν το βλέπω πιθανό, αλλά είμαι και εναντίον κάθε συγχώνευσης».
- Τι σκοπεύετε να κάνετε με την αναστήλωση- ανακαίνιση του REX-Κοτοπούλη για να μη γίνει όπως το κτίριο Τσίλερ, το γιοφύρι της Αρτας; Πότε θα ξεκινήσουν οι εργασίες;
«Είμαστε στη διαδικασία να πάρουμε την άδεια για να ξεκινήσουν οι εργασίες και το έργο να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Είναι ζήτημα 2-3 μηνών, αλλά η Πολεοδομία τελεί υπό κατάληψη. Η ελληνική πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Ελπίζω το REX να λειτουργεί τον Οκτώβριο του '12».
- Πέντε χρόνια στο Εθνικό Θέατρο. Τι διαφορετικό θα κάνατε σήμερα;
«Τίποτα. Με την έννοια ότι πάλι λάθη θα έκανα».
- Διαπράχθηκαν σοβαρά λάθη αυτό το διάστημα;
«Δεν μπορώ να φανταστώ τεράστια λάθη που φέρανε βλάβη στον οργανισμό. Αν στα λάθη βάλει κανείς το κλείσιμο της Πειραματικής Σκηνής, υπό τον Στάθη Λιβαθινό, θα ανοίγαμε μια μεγάλη συζήτηση. Δεν νομίζω ότι ήταν ένα μεγάλο λάθος μου. Ευθύνονται και οι δύο πλευρές. Λάθη έγιναν και σε παραστάσεις που σχεδιάσαμε. Ο περίφημος "Εμπορος του Λας Βέγκας", συμπτωματικά η πρώτη παράσταση της θητείας μου, θεωρήθηκε λάθος επιλογή. Δεν ήταν όμως τεράστιο λάθος. Αλλά ασφαλώς δεν είμαι αλάνθαστος».
- Ερχόμενος στο Εθνικό στήσατε ένα διευρυμένο «Αμόρε». Σιγά σιγά ανοιχτήκατε ως προς τις αισθητικές, αλλά και σε συνεργάτες που δύσκολα φαντάζεται κανείς πως σας εκφράζουν. Συμβιβαστήκατε;
«Δεν είναι συμβιβασμός, αλλά αποδοχή μιας πραγματικότητας. Ενα Εθνικό Θέατρο δεν μπορεί να απηχεί μόνο προσωπικές απόψεις. Δεν συμμερίζομαι την άποψή σας ότι αλλιώς ξεκίνησα κι αλλιώς κατέληξα. Απλώς, τα δύο τελευταία χρόνια κάποιες παραγωγές με καλλιτεχνική ταυτότητα ευρύτερης αποδοχής απέκτησαν μεγάλη σημασία, όπως το "Τρίτο στεφάνι". Δεν είμαι σκηνοθέτης, αλλά καλλιτεχνικός διευθυντής. Πολλές παραστάσεις που έκαναν επιτυχία στο Εθνικό δεν θα τις προσυπέγραφα εγώ!»
- Στις παραστάσεις του Εθνικού, πλην εξαιρέσεων, επανέρχονται διαρκώς οι ίδιοι και οι ίδιοι ηθοποιοί.
«Ποιοι είναι οι ίδιοι ηθοποιοί; Δεν ξέρω τι εικόνα έχει επικρατήσει στον κόσμο».
- Η εικόνα ενός κλειστού θεάτρου.
«Είναι ψευδαίσθηση, που έχει καλλιεργηθεί από μερίδα του Τύπου. Υπάρχουν 30 ηθοποιοί που παίζουν τακτικά κι ελάχιστοι που συμπτωματικά παίζουν συνέχεια. Αυτή την πενταετία πέρασαν 400-450 ηθοποιοί από το Εθνικό. Είμαστε ανοιχτοί. Και ο Ευαγγελάτος και ο Φασουλής έφεραν τους ηθοποιούς που ήθελαν».
- Πώς επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος ενός Εθνικού Θεάτρου σήμερα, σε μια κοινωνία βαλλόμενη από παντού;
«Παίζει το ρόλο του φάρου, σε μια θάλασσα τρικυμισμένη. Είμαστε εδώ για μαζική ψυχολογική υποστήριξη».
- Η θητεία σας λήγει το 2013. Θα παλέψετε μέχρι τέλους;
«Υπάρχουν καταστάσεις που παλεύονται. Αλλά να μείνω μόνος σε ένα καράβι που βουλιάζει και έχουν φύγει ακόμη και οι ποντικοί; Δεν το βλέπω!»
- Η επιλογή τού σπάνια παρουσιαζόμενου «Περικλή» για τη συμμετοχή του Ε.Θ. στη διοργάνωση του Globe Theatre στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, ήταν μια έκπληξη...
«Υπάρχει το παραμύθι, αλλά υπάρχουν και αναφορές στην πραγματικότητα που ζούμε. Ο βασικός ήρωας έχει πολλές ιδιότητες. Είναι επικεφαλής κράτους, πολίτης αυτού του κράτους, στην πορεία γίνεται πολίτης και άλλων κρατών, είναι πατέρας, σύζυγος και γιος. Μ' αυτές τις πέντε ιδιότητες περνά από πολλές γεωγραφικές περιοχές και κράτη που θυμίζουν τις ταραχώδεις εποχές που ζούμε. Περνά διά πυρός και σιδήρου, από καταστροφές και ναυάγια και στο τέλος ξαναβρίσκει την οικογένεια, τον εαυτό του και την ταυτότητά του. Μηδενίζει το κοντέρ και ξαναρχίζει πάλι. Είναι το καλύτερο μήνυμα για όλους μας στις εποχές που ζούμε».
- Εχετε πει ότι η παράστασή σας είναι άσκηση στην ασκητική...
«Ασκηση στο τίποτα! Και πάλι ορμώμενος από την κατάσταση που ζούμε, εδώ φτάνω στην απόλυτη αφαίρεση. Δεν υπάρχει τίποτα επί σκηνής, μόνο τα σώματα των ηθοποιών. Δεν υπάρχει καν εποχή. Οι ηθοποιοί είναι οι εαυτοί τους. Πριν από την παράσταση θα συνομιλούν με το κοινό για την παράσταση και τα προβλήματα της εποχής μας. Επομένως δεν θα μπορούσε να είναι μια παράσταση σε ιστορικό χρόνο, αλλά μια παράσταση απολύτως σύγχρονη. Και από μόνη της επίκαιρη».*
No comments:
Post a Comment