Ενα αταίριαστο ζευγάρι του αμερικανικού ονείρου

Οι παράλληλες βιογραφίες του Αρθουρ Μύλλερ και της Μαίριλυν Μονρό

• Του Κωστα Θ. Καλφοπουλου, Η Καθημερινή, 2/7/2011

ΤZEΦΡΙ ΜΕΓΕΡΣ
Ο διανοούμενος και η θεά
Α. Μύλλερ και Μ. Μονρό
μετ.: Σ. Σπυριδογιαννάκη
εκδ. Ψυχογιός

Ηταν από τα ζευγάρια που έλαμψαν στον γαλαξία των αστεριών της βιομηχανίας του πολιτισμού: σαν τροχιοδεικτικό φώτισε το στερέωμα της πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής του δυτικού ημισφαιρίου, τις θεατρικές σκηνές και τα κινηματογραφικά πλατό. Αρθουρ Μύλλερ, Μαίριλυν Μονρό, εκείνος ένας Εβραίος μαχητικός διανοούμενος και αναγνωρισμένος θεατρικός συγγραφέας, εκείνη ένα φτωχοκόριτσο, αμφισβητούμενης πατρότητας, που έγινε κινηματογραφικό είδωλο, μύθος και συλλογική φαντασίωση. Δύο φωτεινά πρόσωπα του «αμερικανικού όνειρου», αλλά και δύο άνθρωποι που τους ένωσαν το πάθος για τη ζωή και η δημιουργία, τα όνειρα, αλλά και ανασφάλειες και ευαισθησίες, σε βίους παράλληλους, με «αίμα, δάκρυα και ιδρώτα».

Ο Τζέφρι Μέγερς, ένας έμπειρος συγγραφέας με σημαντικά πορτρέτα προσωπικοτήτων από τον χώρο της λογοτεχνίας και της τέχνης (Ε. Α. Πόε, Ε. Χέμινγουέι, Τζ. Οργουελ, Γκ. Κούπερ, Α. Μοντιλιάνι, Τζ. Κόνραντ, Φ. Σκ. Φιτζέραλντ κ.ά.) παρουσιάζει ένα σύνθετο εγχείρημα, βασισμένο στην πολύχρονη φιλία του με τον Μύλλερ, αλλά και σε ενδελεχείς έρευνες: τις παράλληλες βιογραφίες και την κοινή πορεία δύο μύθων που συνδέθηκαν, μέσα από τη ζωή και το έργο τους, με την πλέον ίσως δημιουργική, αλλά και αντιφατική ταυτόχρονα περίοδο της αμερικανικής κοινωνίας. μεταπολεμικής κοινωνίας, με φωτεινές εξάρσεις και σκοτεινές κηλίδες, που αντανακλώνται μέχρι τις μέρες μας.
Σε μια φωτογραφία του 1960, ο ευθυτενής Αρθουρ Μύλλερ (δύο μολύβια προβάλλουν αιχμηρά από την τσέπη του πουκάμισού του) κοιτάζει με προσήλωση τον φακό μέσα από τα γυαλιά του, ενώ η Μαίριλυν Μονρό, ακουμπισμένη στην κάσα της πόρτας, αφήνει το βλέμμα της να πλανηθεί κάπου μακριά. Οσο κι αν το στιγμιότυπο μπορεί να εκληφθεί ως ιδιοφυής σκηνοθεσία του φωτογράφου, δεν μπορεί να κρύψει την αμηχανία και την παραίτηση των δύο πρωταγωνιστών, που η μοίρα έπαιξε μαζί τους αλλόκοτα παιχνίδια, ακριβώς όπως και στους ήρωες της εμβληματικής ταινίας «Οι αταίριαστοι» (δύο κεφάλαια-κλειδί στη βιογραφία), στην οποία αμφότεροι έχουν σημαντική συμβολή: ο Μύλλερ δουλεύει πάνω σ’ ένα σενάριο, που αποτυπώνει χαρακτηριστικά τη Μονρό, η Μονρό συμμετέχει στην ταινία του Τζον Χιούστον, στην ουσία όμως πρωταγωνιστεί στο κύκνειο άσμα της.
Ο διανοούμενος (στο πρωτότυπο, «η Ιδιοφυΐα») Αρθουρ Μύλλερ, ένας μαχητικός και ιδιαίτερα ευφυής θεατρικός συγγραφέας ερωτεύεται τη σαγηνευτική και ανασφαλή Μαίριλυν Μονρό («η ντίβα»), ένα φαινομενικά αταίριαστο ζευγάρι, που εμπλουτίζει το χολιγουντιανό άλμπουμ των μύθων του κινηματογράφου (Φρ. Σινάτρα - Α. Γκάρντνερ, Ο. Γουελς - Ρ. Χαίηγουορθ, Χ. Μπόγκαρτ - Λ. Μπακόλ κ.ά.) και ταυτόχρονα, με τα πάθη, τις ενοχές και τις αδυναμίες τους γράφει το δικό τους σενάριο σε ένα μελόδραμα που θυμίζει τις καλύτερες στιγμές του Ντάγκλας Σερκ. Ο Μέγερς αφηγείται τη βιογραφία των «Αταίριαστων» σαν κινηματογραφική ταινία με φλας μπακ, αλλά και εμβόλιμες σκηνές από τα παρασκήνια του Χόλιγουντ και τις σκοτεινές πλευρές πολιτικής ζωής της Αμερικής, από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Υποθέσεων που στοχοποιεί τον Μύλλερ μέχρι τα σκοτεινά σενάρια για τον θάνατο της Μ. Μονρό και την εμπλοκή ή μη του αμερικανικού «παρακράτους» προς όφελος της δυναστείας Κέννεντυ. Η βιογραφία τους διαβάζεται και σαν ψηφιδωτό μιας κοινωνίας που κυριαρχεί στο μεταπολεμικό σκηνικό, μέχρι να τραυματιστεί θανάσιμα από τις σφαίρες στο Ντάλλας, αλλά και να μετατραπεί σε εφιάλτη από τις βόμβες ναπάλμ στον πόλεμο του Βιετνάμ.