«Δεκανίκια» η ποίηση και η τέχνη

• ΚΙΜΟΥΛΗΣ - ΚΑΡΥΔΗ - ΜΑΡΚΟΥΛΑΚΗΣ 

Ο Γιώργος Κιμούλης, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και η Σμαράγδα Καρύδη κάνουν πρόβες για τον "Οθέλλο", την "τραγωδία της ζήλιας" και σε μια ανάπαυλα στις πρόβες τους, τους ρωτάω για όλα. Για την επιλογή του έργου, τη διαχρονικότητά του, την ποίηση και πόσο μας βοηθά να "δραπετεύουμε", αλλά και για τους "Αγανακτισμένους"... Και τη ζήλια φυσικά. 

Οι Σμαράγδα Καρύδη (Δυσδαιμόνα), Γιώργος Κιμούλης (Οθέλλος) και Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης (Ιάγος) πρωταγωνιστούν στον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ

Ο Γιώργος Κιμούλης, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και η Σμαράγδα Καρύδη κάνουν πρόβες για τον "Οθέλλο", την "τραγωδία της ζήλιας" και σε μια ανάπαυλα στις πρόβες τους, τους ρωτάω για όλα. Για την επιλογή του έργου, τη διαχρονικότητά του, την ποίηση και πόσο μας βοηθά να "δραπετεύουμε", αλλά και για τους "Αγανακτισμένους"... Και τη ζήλια φυσικά. Ο Κιμούλης λέει με χιούμορ: "Αυτοί που με γνωρίζουν καλά, μπορούν να πουν ότι δεν κάνω έργο, κάνω... ντοκιμαντέρ τη ζωή μου". Η Καρύδη δηλώνει "παράφορα ζηλιάρα - έχω ξεφύγει πολλές φορές και έχω περάσει τα όρια! Ελπίζω να μην καταλήξω σαν τον Οθέλλο!". Αλλά και ο Μαρκουλάκης λέει με τη σειρά του ότι το γνωρίζει το συναίσθημα "χωρίς όμως να με έχει κυριεύσει άρρωστα!".


"Ο "Οθέλλος" είναι η τραγωδία της ζήλιας"

Μπορεί να πικράθηκε αλλά και να οργίστηκε που "κόπηκε" για άλλη μία φορά από το Φεστιβάλ Επιδαύρου, αλλά δεν το έβαλε κάτω ο Γιώργος Κιμούλης. Αποφάσισε να ανεβάσει τον "Οθέλλο" με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη μαζί του στο τιμόνι -στη μετάφραση και τη σκηνοθεσία με τον ίδιο να παίζει τον ομώνυμο ρόλο και τον Μαρκουλάκη αυτόν του Ιάγου- και να γυρίσει την Ελλάδα για να παρηγορήσει με τον ακριβό λόγο του Σαίξπηρ όλους όσοι έχουν πληγωθεί στους χαλεπούς κι άγριους καιρούς που ζούμε... Με πείσμα, όρεξη, μεράκι, δόσιμο ψυχής. Τον "ανέκρινα" μαζί με την Δυσδεμόνα του - Σμαράγδα Καρύδη και είπε πολλά για το ταραγμένο σκηνικό που υπάρχει.

• Γιώργο, για άλλη μια χρονιά σε αφήνουν εκτός Επιδαύρου... Υπήρχε μια πρόταση για τον "Φιλοκτήτη" απ' τον Ευαγγελάτο που απορρίφθηκε και που εξόργισε πάρα πολλούς. Και εσένα...

Γ. ΚΙΜΟΥΛΗΣ. Δεν εξοργίστηκα που άφησαν εκτός εμένα! Το περίμενα. Δεν περίμενα όμως να "κόψουν" τον Ευαγγελάτο που είναι μορφή σπουδαία για το θέατρό μας. Θεωρώ χυδαίο να μη σέβεσαι την ιστορία του θεάτρου - τους θεμελιωτές της. Θεωρώ χυδαίο να αρνείσαι στον Ευαγγελάτο να σκηνοθετήσει τη μοναδική τραγωδία που δεν έχει ανεβάσει. Θεωρώ χυδαίο να αρνείσαι στον Γεωργουσόπουλο να μεταφράσει τη μοναδική τραγωδία του Σοφοκλή που δεν έχει δουλέψει. Θεωρώ χυδαίο να αρνείσαι στον Μίκη Θεοδωράκη να συνθέσει μια απ' τις τελευταίες του ίσως μουσικές για την τραγωδία. Χυδαίο μα και ασεβές είναι αυτό! Πηγάζει από μια προσωπική αντιπαλότητα, η οποία κοστίζει και στους υπόλοιπους. Δεν θέλουν εμένα και κόβουν τον Ευαγγελάτο, τον Θεοδωράκη, τον Γεωργουσόπουλο Αυτό από μόνο του τα λέει όλα. Δεν πειράζει όμως. Με την έννοια ότι εγώ θα παραμείνω να είμαι ηθοποιός για πολλά χρόνια, ενώ εκείνοι δεν θα παραμείνουν να είναι διευθυντές για όσα χρόνια εγώ θα παραμείνω να είμαι ηθοποιός και σκηνοθέτης. Η χυδαιότητα και η ασέβεια που έδειξαν όμως στους υπόλοιπους σημαντικότατους δημιουργούς σοκάρουν!

• Δεν έμεινες και εκτός θεατρικού καλοκαιριού όμως. Ετοιμάζεις "Οθέλλο"...

Γ. ΚΙΜΟΥΛΗΣ. Ετοιμάζουμε το σαιξπηρικό αριστούργημα με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη - το μεταφράσαμε αλλά και το σκηνοθετήσαμε μαζί και πρωταγωνιστούμε σε αυτό έχοντας εξαιρετικούς συντελεστές μαζί. Φυσικά και δεν θα έμενα εκτός. Θα το ήθελαν πολύ, αλλά δεν τους κάνω τη χάρη. Εγώ θα συνεχίσω να υπάρχω και ας μην το επιθυμούν.

• Ο ποιητικός λόγος του Σαίξπηρ μπορεί να μας παρηγορήσει;

Γ.Κ.: Η ποίηση, όπως και κάθε μορφή τέχνης, έναν στόχο έχει για μένα: να υπενθυμίζει στους ανθρώπους αυτά που έχουν ξεχάσει. Και τρέχοντας τόσο, έχουμε ξεχάσει πολλά.
Σ.Κ.: Και έρχεται η ποίηση, ο Σαίξπηρ να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και να σου πει: μην ξεχνάς τα ουσιώδη!
Γ.Κ.: Τα ουσιώδη που έχουν χαθεί στην κυνικότητα της σύγχρονης αγοράς. Η ποίηση αλλά και η τέχνη γενικότερα έρχονται να υπενθυμίσουν ότι οι αξίες δεν αλλάζουν ανάλογα με τις εποχές, όπως λέει ο ίδιος στον "Κοριολανό"!

• Χρειαζόμαστε "δραπέτευση" μέσα από την ποίηση στην τόσο άσχημη περίοδο που περνάμε οικονομικά μα και κοινωνικά;

Σ.Κ.: Χρειαζόμαστε "δραπέτευση" και ανάσες, γιατί δεν βγαίνει αλλιώς. Οι συνθήκες έγιναν ανυπόφορες - μας πνίγουν.
Γ.Κ.: Μας πνίγουν και θελήσαμε να μιλήσουμε μέσα απ' τον Σαίξπηρ για αυτό. Οι καιροί είναι επικίνδυνοι και δεν σηκώνουν δηλώσεις. Εγιναν επικίνδυνες οι δηλώσεις πια, μια και παρερμηνεύονται για το συμφέρον κάποιων. Προτιμώ λοιπόν να κρατώ το στόμα μου κλειστό και να κάνω πράξεις - όπως αυτή του ανεβάσματος του σαιξπηρικού έργου. Εχω θέση και άποψη για το τι φταίει και τι πρέπει να γίνει και την επόμενη μέρα αλλάζει, γιατί έρχονται νέα στοιχεία στο φως.
Είμαστε όλοι σε αμηχανία. Δεν υπάρχει η μηχανή για να βρεθεί η οποιαδήποτε λύση ώστε να περάσουμε απέναντι. Γι' αυτό κι είμαστε όλοι εν απορία και εν αμηχανία... Αυτό που μπορεί να μας δώσει δεκανίκια να αντέξουμε είναι η ποίηση και η τέχνη!
Σ.Κ.: Η τέχνη πάντα παρηγορεί και δίνει δεκανίκια. Το έχουμε δει σε δύσκολους - και πιο δύσκολους ίσως καιρούς. Ολα γύρω ήταν σκοτεινά και η τέχνη άνοιγε χαραμάδες στο φως.

• Προτιμάς σιωπή, μα πολλοί λένε ότι οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να πάρουν θέσεις και να μιλήσουν σε τέτοιες εποχές...

Γ.Κ.: Ποιοι είναι όμως οι πνευματικοί άνθρωποι και ποιοι οι διανοούμενοι; Οι πάντες δηλώνουν τέτοιοι πλέον. Κι από την άλλη οι αληθινοί διανοούμενοι πότε έκαναν δηλώσεις; "Μιλάνε" με τη στάση τους, με το έργο τους, με τη δουλειά τους. Κι αν κάποια στιγμή αποφασίσουν να μιλήσουν, ο λόγος τους πνίγεται απ' τις αερολογίες των δήθεν διανοούμενων!

• Οι "Αγανακτισμένοι" γέμισαν το Σύνταγμα. Θα έχει, λέτε, κάποιο αποτέλεσμα όλη αυτή η κινητοποίηση ή όχι; Τι πιστεύετε εσείς;

Σ.Κ.: Εχει σίγουρα νόημα να αντιτίθεσαι σε οτιδήποτε σε "καπελώνει" , σε "πονάει" , σε τρομάζει και σε αγχώνει πολύ.
Γ.Κ.: Εμένα πάντα με συγκινεί, όταν ο ατομικισμός ξεπερνάει τα σύνορα του ατόμου και "ακουμπάει" ένα κοινό συναίσθημα. Από κει και πέρα δεν μπορείς να λειτουργήσεις ως σύγχρονη Κασσάνδρα για το τι θα συμβεί μετά από αυτό.

• Από την άλλη υπάρχει μια έξαρση της εγκληματικότητας.

Σ.Κ.: Τρομερή έξαρση, φοβάσαι να κυκλοφορήσεις πια. Βάζω πάντα ασφάλειες στο αυτοκίνητό μου και έχω ανεβασμένα τα παράθυρα. Είμαι τρομοκρατημένη όπως όλοι!
Γ.Κ.: Οπως όλοι μας. Το βασικό συναίσθημα του σύγχρονου ανθρώπου είναι πλέον ο φόβος, ο απόλυτος φόβος! Και δυστυχώς χρόνο με τον χρόνο όλα τα άλλα συναισθήματα μπαίνουν σε μια σκιά. Αυτό δεν μπορεί να μην το ξέρει ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα. Κατ' επέκταση δεν μπορεί να μην ξέρει το εν λόγω πολιτικό σύστημα ότι αν επενδύσει σ' αυτό το συναίσθημα, πάνω απ' όλα έχει να κερδίσει τη μονιμότητά του
Σ.Κ.: Το σύστημα λοιπόν αυτό συντηρεί τον φόβο, έτσι;
Γ.Κ.: Φυσικά! Τον συντηρεί για να τον εκμεταλλεύεται.

• Μίλησέ μου Γιώργο για τον "Οθέλλο" που σε θέλει και πάλι με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, με τη Σμαράγδα πλάι σας...

Γ.Κ.: Ο "Οθέλλος" είναι η τραγωδία της ζήλιας, της προδομένης εμπιστοσύνης και της εκδίκησης που γεννάει ο φόβος του διαφορετικού... Είναι η ιστορία του Μαυριτανού Οθέλλου, υψηλόβαθμου στρατιωτικού, ο οποίος έχοντας πέσει θύμα της παγίδας του φιλόδοξου υπασπιστή του Ιάγου, φτάνει να σκοτώσει τυφλωμένος από τη ζήλια τη Δυσδεμόνα του... Ο "Σλουθ" μας έφερε κοντά με τον Κωνσταντίνο που νιώθω πια οικογένειά μου και ο "Οθέλλος" φέρνει στην παρέα μας και υποκριτικά μια αγαπημένη φίλη μας και εξαιρετική ηθοποιό...
Σ.Κ.: Ο Γιώργος με είχε σκηνοθετήσει στο θέατρο και με είχε τιμήσει με τη φιλία του, δεν είχα όμως τη χαρά-τιμή να παίξω πλάι του και τώρα που συμβαίνει το απολαμβάνω. Οπως απολαμβάνω ότι βρίσκομαι ξανά στη σκηνή με τον συμμαθητή μου απ' τη δραματική Κωνσταντίνο, που νιώθω να είναι"αδελφός" μου. Πρόκειται για μια πολύ ευτυχισμένη στιγμή.
Σ.Κ.: Δεν βλέπω τους ρόλους σαν "στοιχήματα". Θέλω να συνεργάζομαι με ανθρώπους που πιστεύω και εκτιμώ και να εξελίσσομαι, ενώ αναμετριέμαι με ρόλους όπως αυτός της Δυσδεμόνας. Δεν με αφορά να την προσθέσω στο βιογραφικό μου, αλλά να την "ντυθώ" με όση περισσότερη αλήθεια μπορώ!

Κων. Μαρκουλάκης
Το μεγαλύτερο "κάθαρμα"

• Δεν είναι επίφοβο ότι σε μια τόσο δύσκολη περίοδο που αποφασίσατε να ανεβάσετε τον σαιξπηρικό "Οθέλλο";

Είναι χρέος μας να αντισταθούμε μέσω της τέχνης μας, να παρηγορήσουμε μέσω του ακριβού λόγου του ποιητή... Δεν μπορείς να κάνεις "εκπτώσεις" λόγω δύσκολης εποχής. Και είναι κυρίως οι εποχές αυτές που επιβάλλουν να ανεβάζεις έργα με σπουδαία νοήματα. Εχουμε ανάγκη και ως κοινωνία και ως άτομα απ' την τέχνη να μας... ψηλώνει. Γι' αυτό επιλέξαμε ένα σπουδαίο κείμενο που μπορεί να ακουμπήσει στο σήμερα όπως είναι ο "Οθέλλος". Ηταν ένα κοινό όνειρο ζωής που είχαμε με τον Γιώργο.

• Είσαι κι εσύ παράφορα ζηλιάρης, όπως είναι ο Οθέλλος;

Δεν είμαι φύσει ζηλόφθονος, αλλά όταν γκρεμιστούν οι... κανονικές συνθήκες και η αίσθηση σιγουριάς που έχω και για τον εαυτό μου και για τη σχέση μου, τότε ναι, μπορώ κι έχω υπάρξει ζηλιάρης. "Κεντάει" ο Σαίξπηρ γύρω απ' τη ζήλια - κι όχι μόνο, φυσικά! Μιλά για την ερωτική ζήλια και τη ζήλια που κατατρώγει τον άνθρωπο γενικότερα. Δες τον Ιάγο που παίζω εγώ - το μεγαλύτερο "κάθαρμα" του παγκόσμιου ρεπερτορίου! Ζηλεύει τον Κάσσιο για τη θέση του, την αστική του καταγωγή, τις δυνατότητές του. Ζηλεύει ό,τι δεν είναι. Ο,τι δεν είναι το φθονεί. Και κυρίως τον Οθέλλο.
Λέει κάπου: Η ομορφιά στη ζωή του, ασχήμυνε εμένα. Τέλειο!

• Τι εικόνα θα έχει η παράστασή σας;

Εχει απόλυτα σύγχρονη εικόνα. Εχουμε να κάνουμε με ένα σώμα στρατού, το οποίο εκστρατεύει στην Κύπρο και φορά στολές του πολεμικού ναυτικού της Αμερικής - γνήσιες στολές που φέραμε από εκεί-, ενώ σύγχρονα κοστούμια θα φορούν και οι γυναίκες του θιάσου...

• Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Ο "Οθέλλος" ανεβαίνει απ' την "Culture Factory" σε μετάφραση - σκηνοθεσία Κιμούλη, Μαρκουλάκη, σκηνικά Αθ. Σμαραγδή, κοστούμια Μ. Καραπούλιου, φωτισμούς Ελ. Αλεξανδροπούλου. Παίζουν οι Γιώργος Κιμούλης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Σμαράγδα Καρύδη, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Γωγώ Μπρέμπου.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 11/6/2010