Η επιστροφή των "Εμιγκρέδων"

• Το τέταρτο κουδούνι
• Του Γιώργου ∆.Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ: Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011

Το – άκρως επίκαιρο αν και γραµµένο το 1974…– έργο για δυο – «διάλογο» το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας του – του Σλάβοµιρ Μρόζεκ (φωτογραφία) «Εµιγκρέδες» θ’ ανεβάσει η νέα σκηνοθέτρια Μαρία Βαρδάκα για την Σκηνή «Σύγχρονο Θέατρο» του ∆ΗΠΕΘΕ Κοζάνης. Η πρεµιέρα, στις 31 Μαρτίου στην αίθουσα «Θεατροδρόµιο» της Κοζάνης όπου το έργο θα παίζεται ως τις 10 Απριλίου ενώ απ’ τις 2 Μαΐου θα µεταφερθεί στην Αθήνα, στο «Αργώ - Studio», για δέκα παραστάσεις.

Οι «Εµιγκρέδες» ανεβαίνουν σε µετάφραση Βασίλη Πουλάκου, µε σκηνικά και κοστούµια Σοφίας Παντουβάκη, µουσική επιµέλεια Νίκου Ορφανού και φωτισµούς Παναγιώτη Μανούση. Τους δυο ρόλους του έργου που διαδραµατίζεται παραµονή Πρωτοχρονιάς σ’ ένα υπόγειο µε ήρωες δυο µετανάστες – έναν διανοούµενο κι έναν εργάτη – ερµηνεύουν, αντίστοιχα, ο ∆ηµήτρης Παπανικολάου κι ο Βασίλης Πουλάκος.

Η τελευταία φορά που το έργο παρουσιάστηκε επαγγελµατικά στην Ελλάδα ήταν τη σεζόν 2003 / 2004 – µε επανάληψη την επόµενη – στον Κάτω Χώρο του «Θεάτρου του Νέου Κόσµου» και σε σκηνοθεσία Λαέρτη Βασιλείου µε τον Καραφίλ Σένα και τον Νικόλα Λάµπρου – όλοι οι συντελεστές αλβανοί καλλιτέχνες, µετανάστες στην Ελλάδα –, σε µια παράσταση που παιζόταν σε δυο εκδοχές – στα ελληνικά και στα αλβανικά. Εργο του 81χρονου σήµερα πολωνού συγγραφέα έχει να παιχτεί στην Ελλάδα απ’ τη σεζόν 2005 - 2006, όταν ο Σπύρος Ευαγγελάτος ανέβασε το «Τάνγκο» του στο «Αµφι-Θέατρο» – παράσταση µάλιστα στην οποία ο ∆ηµήτρης Παπανικολάου κρατούσε τον κεντρικό ρόλο του Αρθουρ.

Η Ιφιγένεια εν αεροδροµίω και όχι εν Αυλίδι, ο Αγαµέµνων και τα στρατεύµατα µε φόρµες παραλλαγής, ο Αχιλλέας και οι συν αυτώ κοµάντα, Ιφιγένεια και Αχιλλέας να το ψιλοκάνουν δηµοσίως στην αίθουσα αναµονής, κ.λπ., κ.λπ.

Πολύ εντυπωσιακά όλ’ αυτά. Που δοκίµασε ο σκηνοθέτης Πάρις Μέξης στην – µουσικά, µε τον Γιώργο Πέτρου επικεφαλής της Καµεράτας Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής, εξαιρετική – παράσταση της όπερας του Γκλουκ «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» στην Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών του Ιδρύµατος Ωνάση.

Και πρόσφορα για να γίνει ντόρος στον Τύπο. Και θεµιτά – δε λέω. Μια καινούργια, ρηξικέλευθη, «διαφορετική» ανάγνωση για τα παλαιά κείµενα όλοι οι σκηνοθέτες την επιδιώκουν.

Αλλο είναι το θέµα. Στο συγκεκριµένο είδος, την όπερα, τι πράττεις µε τους καλλιτέχνες;

Που οι περισσότεροι κινούνται σαν αγκυλωµένοι; Κι οι επιδόσεις τους στην υποκριτική – και δε µιλώ για καλλιτέχνες όπως η Ειρήνη Καράγιαννη –, δεν ξεπερνούν το ερασιτεχνικό επίπεδο; Και τι πράττεις µε την κίνηση της χορωδίας; Και την «υποκριτική» των µελών της; ∆ιότι αν όλοι αυτοί συµπεριφέρονται στη σκηνή όπως στη συγκεκριµένη παράσταση, εγώ σαν παράσταση του µακαρίτη Σέργιου Βαφειάδη στη Λυρική του ’70 µεταφερµένη σε αίθουσα αναµονής αεροδροµίου τη βλέπω… Εξαιρετική βρήκα τη δουλειά του βέλγου σκηνοθέτη Γκι Κασίερς (φωτογραφία) στο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολµ Λόουρι που είδαµε επίσης στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών. Υπόδειγµα αφηγηµατικού θεάτρου! Ολη αυτή η δουλειά µε το βίντεο που καµιά στιγµή δε φάνταζε περιττό, όλη αυτή η χαµηλόφωνη – τόσο φινετσάτη, τόσο ποιητική! – ατµόσφαιρα… Με αποκορύφωµα τη σκηνή της καταιγίδας. Μιας καταιγίδας τροµερής αλλά µε την – πολύ καλή – Κατελίνε Ντάµεν (Ιβόν) να την αφηγείται ψιθυριστά και το βίντεο να την περιγράφει βουβά: µια αντίστιξη µε συγκλονιστικό αποτέλεσµα.

Μια φορά κι έναν καιρό για να κάνεις αρχαίο δράµα ή Σαίξπηρ ή Τσέχοφ ή Λόρκα ή κάποιο άλλο κλασικό έργο έπρεπε να ’χεις περάσεις από σαράντα – θεατρικά – κύµατα. Τώρα τι Αισχύλους και τι Ευριπίδηδες, τι «Αµλετ» και τι «Μακµπέθ», τι «Γλάρους» και τι «Τρεις αδελφές», τι «Ματωµένους γάµους» και τι «Μπερνάρντες Αλµπες» βλέπω ν’ ανεβάζουν κάτι νεανικές οµάδες τις οποίες ούτε που ’χω ξανακούσει και κάτι σκηνοθέτες – οι οποίοι παίζουν κιόλας στις παραστάσεις τους – τους οποίους ούτε που ’χω ξαναδεί και µε κάποιους ηθοποιούς που ούτε τα ονόµατά τους ήξερα… Πειραµατικές οι παραστάσεις, δε λέω, µη µε πείτε συντηρητικό κι αντιδραστικό που ’χει γεράσει – το οποίο έχει όντως συµβεί, όµως ας µην το ταυτίζουµε πάντα µε τον συντηρητισµό και την αντίδραση – αλλά µια µεγάλη ευκολία βλέπω. Ανησυχητική. Μακάρι να ξεπηδήσουν µέσα απ’ τον απίστευτο αυτό πληθωρισµό και την τόση – επαναλαµβάνω – ευκολία τα τάλαντα του θεατρικού µας µέλ λοντος. Εδώ είµαι να τα καλοδεχτώ.

Ζεν πρεµιέ (εκ του γαλλικού jeune premier) σηµαίνει νέος πρώτος. Και κατά την ορολογία του – κλασικού – θεάτρου σηµαίνει τον νεαρούλη – λίγο παιδί – , ανάλαφρο, χαριτωµένο, καινούργιο συνήθως ηθοποιό που παίζει τους πρωταγωνιστικούς ρόλους νεαρών γιων, ερωτευµένων κ.λπ. Στο σύγχρονο θέατρο, όπου όλοι πια παίζουν τα πάντα κι οι ρόλοι έχουν πάψει να χαρακτηρίζονται, ο όρος έχει αρχίσει να χάνει – όπως κι η ενζενί, ο ρολίστας, η σουµπρέτα, ο καρατερίστας, ο τυπίστας… – τη σηµασία του.

Στη δηµοσιογραφία, όµως, κάτι τους κάνει το «ζεν πρεµιέ» – κάτι σαν πρωτότυπο κι εξωτικό το βρίσκουν µάλλον – και το βλέπω τελευταία χρόνια να χρησιµοποιείται κατά κόρον – επί δικαίους και αδίκους. Αλλά υπάρχουν και όρια. Οχι και «ζεν πρεµιέ» ν’ ανεβάζεις, «ζεν πρεµιέ» να κατεβάζεις τον Απόστολο Γκλέτσο… Ούτε ο Γιώργος Φούντας υπήρξε ποτέ του ζεν πρεµιέ. Ούτε – ναι, το διάβασα και αυτό σε συνέντευξή του…– να χαρακτηρίζεις σήµερα «ζεν πρεµιέ» τον Γιώργο Χωραφά! Ωραίος ως Ελλην, αξιέραστος – ίνα µη τι το τολµηρότερον είπω –, αειθαλής, αλλά όχι και ζεν πρεµιέ στα 59 του! Αφήστε που ’ναι και γαλλοθρεµµένος και θα ’σκασε στα γέλια… Η µονάκριβη – ως έργο θεατρικό – «Τρισεύγενη» του Παλαµά ξαναγυρίζει από µεθαύριο στο Εθνικό – πρώτο ανέβασµα εκεί το 1935 σε σκηνοθεσία ∆ηµήτρη Ροντήρη µε Τρισεύγενη την Κατίνα Παξινού. Λυδία Κονιόρδου – που πολύ αγαπάει το είδος – στη σκηνοθεσία, Στεφανία Γουλιώτη στον επώνυµο ρόλο, Πέτρος Φλώρης ο Νίκος Κουρής, µια καλή, γενικά, διανοµή, υπόσχονται πολλά. Είθε! Να θυµίσω πως το έργο – πρώτη έκδοση το 1903 – πρωτοπαίχτηκε το 1915 στο – τότε – ∆ηµοτικό Θέατρο της Αθήνας σε σκηνοθεσία Θωµά Οικονόµου.

• Προ 50ετίας

Απόψε στο «Ιντεάλ» θα γίνη, από τον θίασο Κατερίνας, η γενική δοκιµή στην κωµωδία του Ουίλλιαµ Ντάγκλας Χιουµ «Το νυφοπάζαρο», που θα ανεβασθή αύριο, σε µετάφρασι Μ. Πλωρίτη, µε σκηνοθεσία της διακεκριµένης πρωταγωνίστριας και σκηνογραφίες Γ. Ανεµογιάννη. Τους βασικούς ρόλους ερµηνεύουν η Κατερίνα, ο Καρούσος και η Χριστίνα Σύλβα.

10 Μαρτίου 1961. Κατ’ ανακοίνωσιν της επιχειρήσεως του «Κεντρικού», η κωµωδία των Αλ. Σακελλάριου και Χρ. Γιαννακόπουλου «Αλλοίµονο στους νέους» που παίζεται µε επιτυχία από τον θίασο του ∆ηµ. Χορν, ήλθε την περασµένη εβδοµάδα επικεφαλής της κινήσεως των θεάτρων πρόζας. Ούτω, η συνολική είσπραξις του «Κεντρικού», κατά την παρελθούσαν εβδοµάδα, ήταν 107.500. Το Σαββατοκύριακο, η είσπραξις ήταν 63.000.

13 Μαρτίου 1961.
Οι αδελφές Ανθίδου, Έρικα και Μαργαρίτα, που επέστρεψαν πριν από λίγο καιρό από πενταετή καλλιτεχνική περιοδεία στην Ευρώπη και Αφρική, εµφανίζονται τώρα µε επιτυχία σε νυκτερινό κέντρο των Αθηνών.

13 Μαρτίου 1961 Ανεχώρησε χθες στο Λονδίνο η Ξένια Καλογεροπούλου, η οποία θα παραµείνη εκεί επί 10ήµερον και θα παρακολουθήση την θεατρική και άλλη καλλιτεχνική κίνησι.

15 Μαρτίου 1961.