Η Μαρία, βασίλισσα της Σκωτίας, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

«Μαρία Στουάρντα» στο Μέγαρο σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια Πιέρ Λουίτζι Πίτσι (φωτ. Μάρκο Μπρέσκια)   (Φωτογραφία:  Μέγαρο Μουσικής Αθηνών )

---

Ένα από τα αριστουργήματα του Γκαετάνο Ντονιτσέτι, η «Μαρία Στουάρντα» κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του βετεράνου Ιταλού σκηνοθέτη Πιερ Λουίτζι Πίτσι.

Το λυρικό δράμα, σε δύο πράξεις του Ντονιτσέτι, με θέμα τη ζωή της Μαρίας, βασίλισσας της Σκωτίας, και της ισχυρής εξαδέλφης της βασίλισσας, Ελισάβετ Ι, βασίζεται στο ομώνυμο έργο του Φρίντριχ φον Σίλερ (μετάφραση Αντρέα Μαφέι) σε λιμπρέτο του Τζιουζέππε Μπαρντάρι.

Η όπερα, παραγωγή του Λυρικού Θεάτρου της Σκάλας του Μιλάνου του 2008, ανεβαίνει για πέντε παραστάσεις (10, 12, 14, 16 και 18 Μαρτίου) στην Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», στο πλαίσιο της σειράς «Όπερα στο Μέγαρο Μουσικής».

Στο πόντιουμ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών θα βρίσκεται ο γνώριμος στο αθηναϊκό κοινό από την «Τραβιάτα» (2004), Ρίτσαρντ Μπόνινγκ.

Τον ομώνυμο ρόλο στις δύο πρώτες παραστάσεις ερμηνεύει η διεθνούς φήμης Ιταλίδα σοπράνο Πατρίτσια Τσόφι, ενώ στις τρεις επόμενες τη «σκυτάλη» θα πάρει η νεαρή Ιρίνα Λούνγκου.

Συμμετέχει η Χορωδία της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Μπουζάνη.

Όπως δήλωσε στη σημερινή συνέντευξη Τύπου ο Πιερ Λουίτζι Πίτσι, ο οποίος συνεργάζεται για τρίτη φορά με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η επιλογή του έργου έγινε επειδή είχε μία «καταπληκτική εμπειρία» το 1967, «εποχή, που ζούσαμε την αναγέννηση Ντονιτσέτι στο Maggio Musicale Fiorentino, όπου είχε ανέβει η όπερα με πρωταγωνίστριες την Σίρλεΐ Βερέτ και την Λεϊλά Γκενσέρ».

«Η παλιά αυτή εμπειρία με σημάδεψε και με οδήγησε να προτείνω εκ νέου το έργο στη Σκάλα» ανέφερε ο Ιταλός σκηνοθέτης.

Τι μπορεί να κάνει ένας σκηνοθέτης απέναντι σε ένα έργο τόσο αυστηρό και τόσο λιτό, όπως είναι η Μαρία Στουάρντα; Ο Ιταλός σκηνοθέτης θεωρεί πως πρέπει να το αντιμετωπίσει με αυστηρότητα και λιτότητα και ο ίδιος.

Ο Πιερ Λουίτζι Πίτσι θεωρεί πως πρόκειται για ένα έργο στο οποίο «δεν συμβαίνουν πολλά πράγματα. Είναι ένα έργο για τραγουδιστές, στο οποίο η πλοκή και η δραματική εξέλιξη βασίζεται πάνω στο τραγούδι των τριών πρωταγωνιστών -των δύο βασιλισσών και του Λέστερ- και μέσα από το τραγούδι αυτό πραγματώνεται η ιστορία. Η Μαρία Στουάρντα δεν υπήρξε μόνο βασίλισσα της Σκωτίας, αλλά και μία από τις βασίλισσες του Ντονιτσέτι».

Η Μαρία έγινε βασίλισσα της Σκωτίας όταν ήταν εννέα μηνών και από τα 45 χρόνια που έζησε, τα 19 τα πέρασε κρατούμενη της εξαδέλφης της Ελισάβετ Ι σε κάστρα και σε φέουδα στην Αγγλία.

Ο Σίλερ επινόησε την κορυφαία στιγμή, όπου οι πρωταγωνίστριες έρχονται σε αντιπαράθεση στο δάσος του Φάδερινκγκεϋ, αντιπαράθεση που δεν συνέβη ποτέ στην πραγματικότητα, ενώ για να δώσει μεγαλύτερη ένταση στο δράμα του, πρόσθεσε στους πολιτικούς ανταγωνισμούς των δύο βασιλισσών και έναν ερωτικό, τη διεκδίκηση του Ροδόλφου, κόμη του Λέστερ.

«Σε αυτή την σύγκρουση των δύο πρωταγωνιστριών κάθε μία από τις δύο βασίλισσες φέρει την δική της προσωπικότητα με όλα τα ιδιαίτερα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της», τονίζει ο σκηνοθέτης και προσθέτει: «Δεν είναι μόνο βασίλισσες, είναι και γυναίκες με όλα τα πάθη τους, τα οποία θα παρακολουθήσουμε να αναπτύσσονται πάνω στη σκηνή, τα έντονα αυτά συναισθήματα, την επιθυμία και τη φιλοδοξία».

Σε ό,τι αφορά τη χορωδία ενώ στην αρχή -όπως λέει ο Πίτσι- έχει έναν ρόλο «διακοσμητικό», στη συνέχεια καταλήγει να τραγουδά τις πιο συγκινητικές σελίδες του έργου, αναφερόμενος στο τραγούδι του θρήνου στη σκηνή της εκτέλεσης.

Ως σκηνογράφος, ο Πίτσι θεώρησε ότι αποστολή του ήταν να φανταστεί μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Γι αυτό, επέλεξε να αποφύγει την εναλλαγή σκηνικών (παλάτι-φυλακή) και να παρουσιάσει έναν κοινό χώρο (χώρο φυλακής), στον οποίο ζουν οι δύο βασίλισσες. Η ιδέα -όπως λέει- ήταν να παρουσιάσει αφενός την πραγματική φυλακή της Μαρίας Στουάρντα και αφετέρου τη χρυσή φυλακή μέσα στο τυπικό της βασιλικής Αυλής της, στο οποίο ζει η βασίλισσα Ελισάβετ.

Τα κοστούμια έχουν την δική τους ιδιαίτερη σημασία στην όπερα καθώς, ο Πίτσι βασίζει σε αυτά τη διαφορά ανάμεσα στους δύο κόσμους των δύο βασιλισσών.

Έτσι, όπως αναφέρει ο ίδιος, «στις σκηνές της Αυλής της Αγγλίας τα κοστούμια είναι φορτωμένα και γεμάτα ζεστά χρώματα με την ενδυματολογική προσέγγιση να στοχεύει να αναδείξει την πολυτέλεια και ενδεχομένως τη μεγαλομανία της εξουσίας της Ελισάβετ. Αντίθετα, στον κόσμο της Μαρίας τα κοστούμια είναι πολύ απλά και λιτά, σχεδόν αυστηρά, όπου το χρώμα σχεδόν δεν υπάρχει και όπου ήδη από την ενδυματολογική προσέγγιση του κόσμου αυτού έχει κανείς την αίσθηση του επικείμενου θανάτου».

Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία του με τους υπόλοιπες συντελεστές της όπερας, ο Πίτσι αναφέρει πως συμβουλεύει τους τραγουδιστές να δίνουν πάνω στη σκηνή πολύ ενέργεια και μεγάλη εκφραστικότητα για να πετύχει - όπως λέει- αυτή τη «συνενοχή» και το κοινό πνεύμα που δίνει σε μία παράσταση κάτι το μοναδικό.

«Δεν θέλω να καταπιέζω τις προσωπικότητες των τραγουδιστών, αντιθέτως μ’ αρέσει να τους αφήνω να εκφράζονται ελεύθερα, βεβαίως μέσα στο γενικό πλαίσιο, που καθορίζει ο ρόλος τον οποίο έχουν να παρουσιάσουν. Έτσι, η Πατρίτσια Τσόφι και η Ιρίνα Λούνγκου θα παρουσιάσουν δύο διαφορετικές ερμηνείες της Μαρίας Στουάρντα, κάθε μία με τον δικό της προσωπικό τρόπο», καταλήγει.

Ο Ρίτσαρντ Μπόνινγκ με τη σειρά του τόνισε πως πρόκειται για μία απαιτητική όπερα και πως χαίρεται πολύ που υπάρχουν ακόμα κορυφαίοι ερμηνευτές για να την αποδώσουν.

Με τη Μαρία Στιούαρτ της Σκωτίας και την Ελισάβετ Ι της Αγγλίας επί σκηνής εγκαινιάζεται και η πολιτιστική συνεργασία, που υπέγραψε πρόσφατα το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με το ιστορικό λυρικό θέατρο, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπονται μετακλήσεις πρόσφατων παραγωγών της Σκάλας στην Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», συμμετοχή του Μεγάρου σε διεθνείς συμπαραγωγές αλλά και υποστήριξη νέων Ελλήνων λυρικών καλλιτεχνών στα πρώτα διεθνή τους βήματα.

Τέλος, σημειώνεται ότι οι παραστάσεις της όπερας τελούν υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ιταλικής Δημοκρατίας κι εντάσσονται στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 150 χρόνια από τη γέννηση της Ιταλικής Δημοκρατίας.