«Πλατόνοφ» στο Εθνικό Θέατρο

• THΣ ΟΛΓΑΣ ΜΟΣΧΟΧΩΡΙΤΟΥ
• Ημερησία, 5/3/2011

Στο πρωτόλειο αυτό έργο του ο Τσέχοφ μοιάζει να δοκιμάζει την ατμόσφαιρα, τα μοτίβα και τους χαρακτήρες που θα αναπτύξει στα επόμενα έργα του και που τον κατέταξαν στους κλασικούς του σύγχρονου θεάτρου.Βρέθηκε είκοσι χρόνια μετά το θάνατό του, άτιτλο, κάτι σαν ένα «δοκιμαστικό» που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Ο Ντέιβιντ Χέαρ διασκεύασε και παρουσίασε το έργο στο Λονδίνο το 2001 κόβοντας και ράβοντας, αφαιρώντας πρόσωπα και διάρκεια, διασώζοντας όμως το βασικό του στίγμα. Ο Γιώργος Λάνθιμος αντιμετώπισε το έργο ως «βασικό υλικό» ενός κόσμου σε αποσύνθεση και αναμονή.

Δεν αποδόμησε μόνο το λόγο, δεν διέσπασε μόνο τη σκηνική του δομή, αλλά έσπασε τα ίδια τα σώματα των ηρώων, μάλλον σε μια προσπάθεια «σωματοποίησης» του πόνου των προσώπων.

Ετσι οι ήρωές του (ο οργισμένος δάσκαλος Πλατόνοφ, η αθώα σύζυγος Σάσα, ή χήρα Αννα, η νιόπαντρη Σοφία, η φοιτήτρια Μαρία αλλά και τα άλλα πρόσωπα) κινούνται και μιλούν σαν ανδρείκελα, σαν ξεκάρφωτες ψυχές ή άψυχα σώματα, σ' ένα σύγχρονο αλλά επαρχιακό ballroom, σε μια αίθουσα που έμοιαζε χώρος άσκησης ή εκμάθησης χορού.

Κινούνται αενάως, χορεύοντας σχεδόν χαριτωμένα σαν πετρωμένοι μικροαστοί και εκτοξεύουν τις φράσεις χωρίς συναίσθημα ή συμμετοχή. Διαπληκτίζονται, αγκαλιάζονται ή επιτίθενται ο ένας στον άλλον, χτυπώντας πάνω σε πλαστικά μπαλόνια που κυοφορούν κάτω από τα ρούχα τους. Συνήθως δε, αυτά σπάνε σαν τα ξέπνοα συναισθήματά τους. Ενας χορός θανάτου από ανθρώπους τελειωμένους. Κάπου στο τέλος διασώζονται μάλλον οι γυναίκες, ως πιο απελπισμένες και γι' αυτό πιο ζωντανές.

Οι καταπληκτικοί ηθοποιοί (Μαρία Πρωτόπαππα, Αρης Σερβετάλης, Αγγελική Παπούλια, Ελενα Τοπαλίδου, Μάνος Βακούσης, κ.λπ.), εκτελούν τη χορογραφία κατά γράμμα, μεταφέροντάς μας με το στακάτο λόγο και τις σπασμένες κινήσεις τους αυτή τη θανατερή πλήξη μιας τάξης νεκροζώντανης, σε αναμονή του τέλους της, εφόσον τίποτε δεν ονειρεύεται να παράξει.