Ο Φον Δημητράκης «βούλιαξε» την Επίδαυρο με Λυσιστράτη

Από την πρώτη του εμφάνιση, σπουδαστής ακόμη, στους «Ορνιθες» του «Τέχνης» έως την τελευταία, πέρυσι το καλοκαίρι, στην αριστοφανική κωμωδία, ο Θύμιος Καρακατσάνης υπηρέτησε το θέατρο για περισσότερο από μισό αιώνα

Υπήρξε ηθοποιός που μπορούσε να «συνομιλεί» με τον Αριστοφάνη; Εάν δεν είχαμε δει τον Θύμιο Καρακατσάνη να υποδύεται τους αριστοφανικούς ήρωες, ίσως ένα τέτοιο ερώτημα θα μας φαινόταν το λιγότερο παράδοξο. Oμως τώρα η απάντηση είναι: «Ναι, υπήρξε».

Ο Θύμιος Καρακατσάνης, από την πρώτη του εμφάνιση στον θεατρικό στίβο, από την πρώτη εκείνη στιγμή που είπε μια ατάκα («το λαδικό, το λαδικό... «) στους ιστορικούς αριστοφανικούς «Ορνιθες» του «Θεάτρου Τέχνης», σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, μαθητής ακόμα στη σχολή, ήταν σαν να έθεσε γερά θεμέλια στη σχέση του με το αριστοφανικό κείμενο. Ισως να μην είναι τυχαίο ότι ο τελευταίος του ρόλος ήταν αριστοφανικός, η «Λυσιστράτη», σε καλοκαιρινή περιοδεία, στο τελευταίο καλοκαίρι της ζωής του, το 2011. Είχε υποδυθεί πολλούς αριστοφανικούς ήρωες με πρώτη και καλύτερη τη «Λυσιστράτη», της οποίας το κοστούμι φόρεσε τρεις (!) φορές. Ως Πεισθαίτερος στους «Ορνιθες», σε μία από τις τελευταίες αναβιώσεις της ιστορικής παράστασης από το «Θέατρο Τέχνης» (προ 15ετίας), ως Μνησίλοχος στις «Θεσμοφοριάζουσες», αλλά και οι «Βάτραχοι», η «Ειρήνη», οι «Νεφέλες» υπήρξαν κωμωδίες στις οποίες είχε επιστρέψει αρκετές φορές, ενώ είχε πρωταγωνιστήσει και στον «Πλούτο».

Μισό αιώνα (και πλέον) χρόνια για την ακρίβεια, από το 1959 έως το 2011, ο Θύμιος Καρακατσάνης υπηρέτησε το θέατρο. Με πάθος και αφοσίωση. Με ήθος, συνέπεια και αγωνία. Με αυθεντικότητα και προσήλωση.

Με τον Γιώργο Παπαζήση και τον Θόδωρο Συριώτη στην παράσταση «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ» και από τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, 2009

Γεννημένος στις 8 Δεκεμβρίου 1940 στα Ταμπούρια του Πειραιά, σπούδασε στο «Θέατρο Τέχνης» του Καρόλου Κουν, σε εποχές όπου η έννοια της μαθητείας ξεκινούσε από τα παρασκήνια: «Εκανα τα πάντα τότε: κουβαλούσα καρέκλες, έστηνα σκηνικά, έκανα τον ηλεκτρολόγο - έτσι μάθαμε το θέατρο εμείς», θυμόταν σε παλαιότερη συνέντευξή του. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εμφανίστηκε στους «Ορνιθες»(1959), όπου σε επανάληψη (1960) έπαιξε και το ρόλο του Εποπα, αλλά και στα έργα «Η φαλακρή τραγουδίστρια» του Ευ. Ιονέσκο, «Η άνοδος και η πτώση του Αρτούρο Ούι» του Μπ. Μπρεχτ, «Τα νέα παιδιά» του Ζ. Α. Λακούρ κ.ά.

Η πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση πραγματοποιήθηκε το 1963 με το «Θέατρο Τέχνης» στο έργο του Ζ. Ταρντιέ «Η θυρίδα». Στο «Θέατρο Τέχνης» παρέμεινε ως βασικό στέλεχος μέχρι το 1972, παίζοντας σε έργα όπως «Ο επιστάτης», «Ο δράκος», «Η φαλακρή τραγουδίστρια», «Το παιχνίδι της σφαγής», κά. Στη συνέχεια, στο ελεύθερο θέατρο, συνεργάστηκε ως θιασάρχης ή συνθιασάρχης με τους Κ. Καρρά («Φου») και Κ. Χατζηχρήστο, Αν. Φόνσου(«Δύο γάτοι ερωτιάρηδες»). Ως πρωταγωνιστικό στέλεχος του Εθνικού Θεάτρου έπαιξε στα «Παντρολογήματα», «Το φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο», «Δικαίωση», «Αίτηση σε γάμο». Εμφανίστηκε επίσης στα Επιδαύρια («Κύκλωπας», «Ειρήνη», «Βάτραχοι», «Θεσμοφοριάζουσες») και με το ΚΘΒΕ στις «Νεφέλες» και στην «Ειρήνη». Ακολούθησε η μεγάλη θεατρική επιτυχία του «Επιθεωρητή» σε συνεργασία με το θίασο Γ. Φέρτη - Ξ. Καλογεροπούλου.

Στους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο, 2002

«Νέα Ελληνική Σκηνή»

Το 1978 δημιούργησε τη «Νέα Ελληνική Σκηνή» και παρουσίασε το έργο του Δ. Ψαθά «Φον Δημητράκης» και στη συνέχεια τις παραστάσεις: «Ενας ήρως με παντούφλες», «Ο χαρτοπαίχτης», «Ο θάνατος του εμποράκου», «Βασικά με λέν' Θανάση», «Ο επιστάτης», «Εχω στόχο, κύριε πρόεδρε», «Βίδα», «Στέλιος» και «Αίσχος». Στις ενδιάμεσες θερινές περιόδους συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το «Αμφι-Θέατρο» του Σπ. Α. Ευαγγελάτου και το «Ανοιχτό Θέατρο» του Γ. Μιχαηλίδη, στις φεστιβαλικές παραστάσεις του Αριστοφάνη: «Θεσμοφοριάζουσες», «Βάτραχοι», «Ειρήνη» και «Νεφέλες» (Επίδαυρος). Εμφανίστηκε στις «Νεφέλες» και με τον Οργανισμό Εταιρικών Θιάσων του ΣΕΗ (Παναθηναϊκό Στάδιο και περιοδεία).

Με τη Δήμητρα Χατούπη στην ταινία «Καραβάν Σαράι»

Η πορεία της «Νέας Ελληνικής Σκηνής» συνεχίζεται με το «Ξανά μαζί», τη «Λυσιστράτη» (εκείνη που «βούλιαξε» την Επίδαυρο...), το ατομικό ρεσιτάλ του Θύμιου Καρακατσάνη «Οι ηλικίες του γελοίου» στο «Μέγαρο Μουσικής», το «Καραγκιόζ-ντριμ» στο «Δελφινάριο» (1996) και την «Ούρσουλα». Συνεργάστηκε με το «Θέατρο Τέχνης» στους «Όρνιθες» (1997). Ακολούθησαν οι παραστάσεις: «Η βασίλισσα της ομορφιάς»(1998-'99), «Θεσμοφοριάζουσες» (1999), «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ», «Το ημερολόγιο ενός τρελού» κ.ά.

Από τις τελευταίες μεγάλες του επιτυχίες υπήρξε «Ο θάνατος του εμποράκου» του Αρθουρ Μίλερ, στον ρόλο του Γουίλι Λόμαν (2008-2010), και οι «Νταντάδες» του Γιώργου Σκούρτη (2010-2011), και οι δύο στο θέατρο «Ζίνα». Πραγματοποίησε την τελευταία του εμφάνιση στο θέατρο με τη «Λυσιστράτη», σε καλοκαιρινή περιοδεία ανά την Ελλάδα (2011).

Στον «Πλούτο» του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο

• ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Συμμετείχε σε περιοδείες του «Θεάτρου Τέχνης» στο εξωτερικό και εμφανίστηκε σε διεθνή θεατρικά φεστιβάλ.


• ΛΙΓΟ ΣΙΝΕΜΑ, ΠΟΛΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
• Πήρε Βραβείο Κουν για τον Εμποράκο το 1987

Με τον κινηματογράφο δεν «έπαθε» έρωτα. Απ' ό,τι φαίνεται ούτε και ο κινηματογράφος μαζί του. Μετρημένες στα δάχτυλα των χεριών υπήρξαν οι εμφανίσεις του στη μεγάλη οθόνη: «Το πιο λαμπρό αστέρι» (1967), «Η χαρτορίχτρα» (1967), «Μπουμ Ταρατατζούμ» (1972), «Η γυναικοκρατία» (1973), «La faille» (1975), «Οι νταντάδες» (1979), «Ιδού η Μήλος, ιδού και το πήδημα» (1979).

Ο τελευταίος του κινηματογραφικός ρόλος ήταν ο Μαργαρίτης στο «Καραβάν Σαράι» (1986) του Τάσου Ψαρρά. Η τηλεοπτική παρουσία του περιλαμβάνει παλαιότερες σειρές αλλά και ψυχαγωγικές εκπομπές: «Μπολσόι Ιβάν και Μπιγκ Τζον», «Γραφείον συνοικεσίων», «Χαρούμενη Κυριακή - Κυριακή χωρίς σύννεφα»(ψυχαγωγική εκπομπή επιθεώρησης), «Ο κύριος Γενικός», «Τα παιδιά του Ζεβεδαίου», «Κλειδαρότρυπα», «Οδός Ιπποκράτους», «Ενας φιλήσυχος άνθρωπος».

Η σχέση του με το ραδιόφωνο υπήρξε στενότερη. Τo υποκριτικό του ταλέντο, η αυτοσχεδιαστική του δεινότητα σε συνδυασμό με την κωμική και λεκτική ευστροφία του βρήκαν εκεί πρόσφορο έδαφος. Είχε λάβει μέρος σε πολλές εκπομπές (θεατρικές κ.ά.) και συνεργάστηκε με το «Τρίτο Πρόγραμμα» της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ερμηνεύοντας δικά του αυτοσχέδια κείμενα («χάπενινγκ»).

Παρουσίαζε προσωπική καθημερινή εκπομπή στον «Σκάι», καθώς και στον «ΑΝΤ1» την εκπομπή «The voice of the Greek» πάνω σε δικά του κείμενα.

Ως σκηνοθέτης είχε υπογράψει τις σκηνοθεσίες σε πολλές παραστάσεις, ανάμεσά τους: «Ενας ήρως με παντούφλες», «Εχω στόχο, κύριε πρόεδρε», «Η βίδα», «Ο Στέλιος», «Αίσχος», «Μικροί Φαρισαίοι», «Oύρσουλα», «Ο Τελευταίος να κλείσει την πόρτα», «Νεφέλες», «Ταρτούφος», «Πλούτος», «Ορνιθες», «Λυσιστράτη», «Θεσμοφοριάζουσες».

Είχε τιμηθεί με το Βραβείο Καρόλου Κουν από τον Δήμο Αθηναίων (1987) για την ερμηνεία του στο έργο του Αρ. Μίλερ «Ο θάνατος του εμποράκου», ενώ είχε λάβει πολλές άλλες τιμητικές διακρίσεις.

• «Δαιμονικό ταλέντο»
• «Στο πάνθεον των αθανάτων της υποκριτικής»

Θλίψη για τον θάνατο του Θύμιου Καρακατσάνη εξέφρασαν τα πολιτικά κόμματα. «Σεμνός και ακούραστος υπηρέτης του θεάτρου... ο Θύμιος Καρακατσάνης υπήρξε από τους πρώτους μεταπολεμικούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες που έφεραν σε επαφή το ευρύ κοινό με την αρχαία κωμωδία», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κων. Αρβανιτόπουλος.

«Υπηρέτησε το ελληνικό θέατρο πάνω από 50 χρόνια με ήθος, συνέπεια και απόλυτη προσήλωση στα πιστεύω του. Ηταν ένας καλλιτέχνης μεστός, λαϊκός, σκορπούσε το γέλιο αβίαστα... Από σήμερα συγκαταλέγεται στο πάνθεον των αθανάτων της υποκριτικής», σημειώνει ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κων. Τζαβάρας.

«Ο Θύμιος Καρακατσάνης υπήρξε ένας άοκνος εργάτης της θεατρικής σκηνής, ένας ηθοποιός μέγιστος με την πραγματική έννοια του όρου. Ταλέντο δαιμονικό, ερμήνευσε άπειρους ρόλους με τον δικό του προσωπικό και μοναδικό σκηνικό τρόπο. Ζωντάνεψε χαρακτήρες και έδωσε αξία ακόμα και στον πιο μικρό ρόλο. Φώτισε τους ρόλους από γωνίες θεατρικά ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες», υπογραμμίζει στην ανακοίνωσή του ο ΣΥΝ.

Με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του το ΠΑΣΟΚ εκφράζει «τη λύπη του για τον θάνατο του Θύμιου Καρακατσάνη, ενός ηθοποιού που με το ιδιαίτερο ύφος του έγραψε ωραίες σελίδες στη θεατρική ιστορία του τόπου μας». «Ο Θύμιος Καρακατσάνης ήταν ο σύγχρονος Αριστοφάνης», τονίζουν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες.

«Ο θάνατος του Θύμιου Καρακατσάνη είναι μεγάλη απώλεια για το ελληνικό θέατρο», δήλωσε η γ.γ. του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 2/7/2012