Η παράσταση αρχίζει σε ταράτσες κι αυλές

Πέντε ομάδες καταθέτουν τη δική τους εναλλακτική θεατρική ματιά και με αφορμή την κρίση ενεργοποιούν ξεχασμένους χώρους της Αθήνας

• Της Γιωτας Συκκα, Η Καθημερινή, 26/6/2011

Φαντασία, πρωτοτυπία, οικονομία. Φως σε ξεχασμένα τοπία της πόλης. Μη θεατρικοί χώροι, αυλές, και ταράτσες που «ανακάλυψε» η κρίση και η ανάγκη για συνένωση δυνάμεων. Αυτά χαρακτηρίζουν τις «Πολεοδομές», πέντε αλληλοεπηρεαζόμενες αλλά ανεξάρτητες παραστάσεις, οι οποίες ενεργοποιούν ξεχασμένους χώρους που υπάρχουν στη μνήμη μας αλλά λιγότερο στη ζωή μας. Εναλλακτικές θεατρικές ματιές από ερευνητικές ομάδες με διαφορετικό λόγο, που τους μάθαμε όταν συνασπίστηκαν ως «Κίνηση Μαβίλη» ζητώντας πολιτιστική πολιτική και δικαιοσύνη για το πειραματικό θέατρο. Κάνουν περίπου το ίδιο θέατρο, έχουν τις ίδιες ανάγκες και προβλήματα και βιώνουν την ίδια εκμετάλλευση. Δεν απευθύνονται στο μαζικό κοινό, όμως η ιδέα με τις αυλές και τις ταράτσες μας συγκίνησε όλους. Εκεί που κάποτε άπλωναν ρούχα, έβλεπαν την Αθήνα και αντάλλασσαν τα νέα της καθημερινότητας, θα βρεθούμε και πάλι από τις 3 μέχρι τις 20 Ιουλίου για να δούμε «ένα εναλλακτικό ντοκιμαντέρ της πόλης».

• Κώστας Κουτσολέλος 
• Ομάδα Mag

Η «Αυτοβιογραφία» του Τόμας Μπέρνχαρντ είναι από τα δυο τρία αγαπημένα λογοτεχνικά έργα του Κώστα Κουτσολέλου. Στη Σχολή Καλών Τεχνών βρήκε μάλιστα και τον κατάλληλο χώρο για να την ανεβάσει. Κλεισμένο γύρω από τρία κτίρια, θυμίζει στενό διάδρομο γεμάτο γκράφιτι. Ενας χώρος που του «έκλεισε» το μάτι, ίσως γιατί δίνει απόλυτα την αίσθηση εγκλεισμού, ταιριαστή στον Μπέρνχαρντ. Η παράσταση αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια, στις μετακινήσεις του σε ιδρύματα, στη ζωή του που την παρομοιάζει ως εγκλεισμό, σαν μια καταδίκη σε μια υπαρξιακή φυλακή.

Η ομάδα Mag έχει δείξει τη δουλειά της από το 2008 κυρίως στο Βios, με τα μέλη της να τα κάνουν όλα. Οσο για τον Κ. Κουτσολέλο έχει και την εμπειρία του ηθοποιού από το 2000 που τελείωσε τη σχολή. Η πραγματικότητα δεν ήταν εύκολη, αλλά γεμάτη θυσίες. «Κακά τα ψέματα, για να κάνεις θέατρο στην Ελλάδα βοηθάει πολύ να είσαι ήδη πλούσιος. Να μπορείς να χρηματοδοτείς κάποιες παραγωγές». Παραδέχεται ότι ο χώρος έχει πολλούς και όπως υπογραμμίζει: «οι γονείς ανά τους αιώνες βοηθούν πολύ την τέχνη».

Στην «Αυτοβιογραφία» που διαρκεί 60 λεπτά, η ομάδα δεν επικεντρώνεται στα γεγονότα, αλλά στη θέση του Μπέρνχαρντ για την ανθρώπινη φύση. «Πυκνό έργο, ιδιαίτερα εμμονικό με βαθύ θυμό. Δεν επιλέγουμε να αναπαραστήσουμε τα γεγονότα. Στήνουμε ένα ιδιότυπο θέαμα, μια παράσταση δρόμου» που προβάλλει το εσωτερικό τοπίο του Μπέρνχαρντ με άξονα τα σώματα των ηθοποιών.

• Σχολή Καλών Τεχνών, 3-5/7
•  Γκίγκη Αργυροπούλου

Στην οδό Τρώων στο Θησείο, η Γκίγκη Αργυροπούλου θα παρασύρει το κοινό στο μεγάλο σχολικό συγκρότημα που κυριαρχεί στον πεζόδρομο. «Μια εκδρομή» είναι ο τίτλος του θεάματος που διαρκεί μιάμιση ώρα και καταπιάνεται κυρίως με την αρχιτεκτονική της Αθήνας. «Η πόλη σαν προϊόν, χώρος μνήμης, σαν αποτύπωμα και κατασκευή» προϊδεάζει το κοινό. Και εκείνη εξηγεί ότι η ομάδα «ασχολείται κυρίως με την αρχιτεκτονική της Αθήνας. Με ποιο τρόπο ο χώρος γύρω μας δημιουργεί καθημερινές πρακτικές και πώς οι καθημερινές πρακτικές δημιουργούν τον χώρο». Καταγράφουν μια άλλη γεωγραφία της Αθήνας χωρίς να κρύβουν τις αλλαγές της. Ούτε τις αρρώστιες της. Ακόμη και τις καλοκαιρινές της μεταμορφώσεις όταν ενεργοποιούνται τα μπαλκόνια και οι ταράτσες.

Εξι ηθοποιοί αποτελούν τον βασικό κορμό του σχήματος αλλά συμμετέχουν και εθελοντές, άνθρωποι της πόλης. Η ιδέα είναι της ομάδας Mkultra, θέατρο της επινόησης, που στέκεται ιδιαίτερα στον ξένο επισκέπτη της πόλης. «Θέλουμε το κοινό να αισθανθεί το στάδιο της εξερεύνησης του χώρου όταν είμαστε άγνωστοι σε μια πόλη, της συνάντησης με άλλους μέχρι να γίνει μέρος μιας γειτονιάς».
Οι θεατές ξεκινούν ακούγοντας κάποιες ιστορίες, περιηγούνται σε σχολικές αίθουσες και ύστερα συναντιούνται γύρω από ένα τραπέζι. «Η ιδέα έχει να κάνει με τους κοινωνικούς και δημοκρατικούς χώρους που σε μεγάλες πόλεις όπως στο Λονδίνο, σχεδόν εξαφανίζονται. Στην Αθήνα ευτυχώς υπάρχουν».

Η 13η παραγωγή της Mkultra δραστηριοποιείται εδώ και εννέα χρόνια κάνοντας συνεργασίες και με πολλές ομάδες του εξωτερικού (Αγγλία, Ιταλία κ.ά.), με την επιλογή του χώρου να καθορίζει πάντα την ιδέα και το αποτέλεσμα. Με σπουδές θεάτρου και οπτικών μέσων και το διδακτορικό της σε εξέλιξη αυτό τον καιρό, η Γκίγκη Αργυροπούλου πέρασε από πολλά στάδια αυτή τη δεκαετία και είδε τις αλλαγές του κοινού και το πώς αντιμετωπίζει τις νέες τάσεις. «Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι υποδομές. Χώροι με ταυτότητα αλλά και οργανωμένη πολιτιστική πολιτική που να δίνει κίνητρα στους νέους. Υπάρχει ένα χαοτικό σύστημα και η πρώτη ερώτηση που μας κάνουν στο εξωτερικό είναι «γιατί δεν έρχεται κάτι από την Ελλάδα;».

• Σχολικό Συγκρότημα, Τρώων 2 (Θησείο), 7-9/7
• Βασίλης Νούλας
• Ομάδα Nova Melancholia

Επιμένοντας πέντε χρόνια στις αρχές του σωματικού θεάτρου, η ομάδα Nova Melancholia συστήνει στο κοινό το θέαμα «Πρώτος Στοχασμός: Περί όσων μπορούν να τεθούν εν αμφιβόλω» που σκηνοθετεί ο Βασίλης Νούλας. Χωρισμένη σε τρία μέρη, η παράσταση ξεκινάει με τον πίνακα του Ντύρερ «Μελαγχολία», συνεχίζει με τον Στοχασμό του Ρενέ Ντεκάρτ και κλείνει με μια σειρά από μουσικοχορευτικά δρώμενα, «τον επίλογο της έκθεσης που άφησε η δύναμη του Στοχασμού», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Η ταράτσα του Γαλλικού Ινστιτούτου με θέα την Ακρόπολη και όλη την πόλη είναι ταιριαστή επιλογή. «Για μένα ο Στοχασμός του Ρενέ Ντεκάρτ είναι αιρετικός και τολμηρός όπως στην εποχή του» λέει ο Β. Νούλας, που εκμεταλλεύεται αυτό το ψηλό σημείο της πόλης, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο «την αίσθηση να βλέπεις τα πράγματα με μια απόσταση αλλά και την τόλμη του ύψους».
Αριστούχος του τμήματος Θεατρικών Σπουδών στο Καποδιστριακό, με μεταπτυχιακές σπουδές θεάτρου στο Παρίσι, αλλά και ζωγραφικής στην Καλών Τεχνών όπου ξεκίνησε και το διδακτορικό του στο θεωρητικό τμήμα, πιστεύει όπως υπογραμμίζει: «στο σύνολο των τεχνών και όχι στον διαχωρισμό τους. Αλλωστε και το θέατρο είναι συνένωση των τεχνών».

• Γεωργία Μαυραγάνη
  Γαλλικό Ινστιτούτο, 10-12/7 
  Ομάδα Χάπι Εντ

Δασκάλα εδώ και επτά χρόνια και μάλιστα σε δύσκολες γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, η Γεωργία Μαυραγάνη με σπουδές θεατρολογίας αλλά και εμπειρία βοηθού σκηνοθέτη δίπλα στον Γιάννη Χουβαρδά και τον Μιχαήλ Μαρμαρινό έχει από το 2005 φτιάξει την ομάδα «Χάπι Εντ». Ενα σχήμα που εμπλουτίζεται με νέο δυναμικό και τώρα θα μας δείξει στην ταράτσα του Γαλλικού Ινστιτούτου τι άλλο μπορεί να συμβεί στην πόλη.

Με την Υβόννη Μαλτέζου, επαγγελματία ηθοποιό με εμπειρία χρόνων, προτείνουν την «Ταράτσα του αυτόχειρα». Αφορμή η πτώση της Κοραλίας Θεοτοκά (δεύτερης γυναίκα του συγγραφέα Γιώργου Θεοτοκά), το 1976 από την ταράτσα του σπιτιού της. Η συγκεκριμένη παράσταση βέβαια παρουσιάζει μια γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με το παράλογο κομμάτι της ζωής και απευθύνει τον λόγο της προς το πλήθος, σαν έναν απολογισμό ζωής. «Δεν θα δούμε μια γυναικεία αναπαράσταση της αυτοκτονίας, αλλά μια σκηνική αναπαράσταση μιας βαθιά υπαρξιακής στιγμής» αποσαφηνίζει η σκηνοθέτις, τονίζοντας ότι η μουσική του Νίκου Βελιώτη παίζει τον ρόλο ενός ακόμη ηθοποιού. «Δημιουργεί την ατμόσφαιρα του υπαρξιακού ιλίγγου». Εν ενεργεία δασκάλα, σε ένα δημοτικό σχολείο στα Κάτω Πατήσια, η Γ. Μαυραγάνη σημειώνει πως η μια ιδιότητα συμπληρώνει την άλλη. Με παραστάσεις αυτά τα έξι χρόνια όπως: «Οταν είδα το 100% τέλειο κορίτσι», το «Εύθραυστο» κ.ά., δίνει έμφαση στην έρευνα, τονίζει πως θέλει να κάνει πιο ερευνητικές δουλειές και παραδέχεται ότι με την «Κίνηση Μαβίλη», «παρέχει ο ένας στον άλλον ασφάλεια».

• Ανέστης Αζάς
  Γαλλικό Ινστιτούτο, 16-17/7 
  Ομάδα Projector

«Ταξίδι με τρένο» και μάλιστα στο μέγαρο του ΟΣΕ κάτω από την Ομόνοια, συστήνει η ομάδα Projector. Ενα πορτρέτο του ελληνικού σιδηρόδρομου, της ιστορίας του, των πρωταγωνιστών του και του μέλλοντός του. Αφηγήσεις από εργαζόμενους του ΟΣΕ, αναμνήσεις, επικρίσεις. Μια περίπλοκη υπόθεση που θα αναπτυχθεί παρουσιάζοντας τις συνέπειες χωρίς να κρύβει την ευθύνη. Ολα αυτά που ακούμε μήνες τώρα για τον Οργανισμό θα τα ακούσουμε και από την πλευρά κάποιων εθελοντών. «Οι περισσότεροι ρίχνουν την ευθύνη στις ηγεσίες και στα συμφέροντα. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που λένε φταίξαμε και μεις. Αλλά αυτό δεν το βλέπεις μόνο στον συγκεκριμένο οργανισμό» λέει ο Ανέστης Αζάς. «Η βασική ιδέα είναι το βλέμμα μέσα στον μικρόκοσμο για να αναπτυχθεί το σχόλιο για τον μακρόκοσμο που είναι η ίδια η χώρα. Η πόλη στην ουσία λειτουργεί ως σκηνογραφία. Γιατί το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης που εφαρμόστηκε στον ΟΣΕ παρακολουθούμε να εφαρμόζεται και γύρω μας». Οσο για το ίδιο το μέγαρο: «είναι σαν μια περιήγηση στα άδυτα του ελληνικού δημοσίου».
Η ομάδα Projector είναι περισσότερο ένα όχημα για τη δημιουργία παραστάσεων, λέει ο Ανέστης Αζάς που από το 2007, όταν είχε παρουσιάσει δουλειά του στο Ε.Φ., ακροβατεί. Να μείνει ή να επιστρέψει στη Γερμανία. «Η κατάσταση είναι παντού δύσκολη. Ακούω ορισμένους ότι θα φύγουν πιστεύοντας ότι έξω είναι εύκολα. Στο θέατρο οι δυσκολίες είναι περίπου ίδιες, κι εδώ κι εκεί».
Την προηγούμενη φορά μας είχε πει ότι στην Ελλάδα «το θέατρο από πολιτική άποψη είναι περισσότερο διασκέδαση και εμπόριο παρά πολιτιστικό αγαθό και τέχνη που πρέπει να επιχορηγείται από το κράτος». Τώρα παραδέχεται πως υπάρχει ένα άνοιγμα αλλά και πλούσιο υλικό από την ένταση των συγκρούσεων.
Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος Α.Ε. (ταράτσα), Καρόλου 1-3, 18-20/7