Ταξίδι στο μύθο

• Επτά, Κυριακή 26 Ιουνίου 2011 ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ 

Ο Αρης Ρέτσος, ξεχωριστή προσωπικότητα στο χώρο του θεάτρου -για περισσότερα από είκοσι πέντε χρόνια δραστηριοποιείται και διδάσκει στον χώρο της έρευνας πάνω στο αρχαίο δράμα-, παρουσιάζει στις 5 Ιουλίου στο Ηρώδειο την παράσταση «Ο θρόνος των Ατρειδών». Η παράσταση επιχειρεί ένα ταξίδι μνήμης στον τραγικό μύθο των Ατρειδών, αρχίζοντας από τη θυσία της Ιφιγένειας και την πτώση της Τροίας, για να καταλήξει στον κυνηγημένο από τις Ερινύες Ορέστη και την καταφυγή του στους θεούς Απόλλωνα και Αθηνά. Ως τελετουργικό πρόσωπο ο Χορός υποδέχεται, ακολουθεί, οδηγεί και συνοδεύει τους ήρωες στη συνάντησή τους με τη μοίρα, το πεπρωμένο. Η ιδέα της δικαιοσύνης, ως ηθική έννοια και ως τιμωρία, διαπερνά και τα τρία έργα της «Ορέστειας». Μετά το φόνο του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα, η Ηλέκτρα προσδοκά την επιστροφή του αδελφού της Ορέστη για να πάρει εκδίκηση. Κι όταν εκείνος έρχεται και σκοτώνει τη μητέρα τους και τον εραστή της Αίγισθο, παραδίδεται στα χέρια των Ερινύων. Η πράξη του μητροκτόνου θα σημάνει το τέλος μιας εποχής, την αλλαγή του «πολιτειακού» συστήματος. Η απονομή δικαιοσύνης θα περάσει από τους θεούς στους ανθρώπους.

«Η παράσταση είναι μια ελλειπτική αφήγηση του μύθου των Ατρειδών» λέει ο Α. Ρέτσος. «Σαν μισοσβησμένη τοιχογραφία, σαν κάποιος να μη θυμάται καλά πρόσωπα και γεγονότα αλλά κάποια σημεία να φωτίζουν τη μνήμη και η ιστορία να ζωντανεύει. Ως δομή ποιητικού έργου πρόκειται για συρραφή βασικών μονολόγων και κάποιων χορικών. Διάλογοι δεν υπάρχουν. Οι εικόνες ανακατεύονται σαν ονειρική κατάσταση. Περνάμε από τη θυσία της Ιφιγένειας στην επιστροφή του Αγαμέμνονα, από τον κατατρεγμό του Ορέστη από τις Ερινύες στη δίκη του».

Οι ηθοποιοί βρίσκονται όλοι επί σκηνής. Ο Αγαμέμνων, ο Αίγισθος (Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης), η Κλυταιμνήστρα (Κόρα Καρβούνη), η Κασσάνδρα (Στεφανία Γουλιώτη), η Ηλέκτρα (Αλεξία Καλτσίκη), ο Ορέστης (Αντώνης Μυριαγκός), ο Κήρυκας (Χάρης Χαραλάμπους).

«Ολο αυτό θα μπορούσε να είναι ένα υποκειμενικό του Ορέστη» σχολιάζει ο Α. Ρέτσος. «Κάθεται στο παλάτι και περνούν από μπροστά του τα γεγονότα σβησμένα. Εχει νόημα το ειρωνικό σχόλιο του Αισχύλου που προκύπτει από τους τίτλους της τριλογίας: "Αγαμέμνων" αλλά αυτός σκοτώνεται αμέσως στο έργο. "Χοηφόρες" αλλά εκείνες είναι που προτρέπουν τα δυο αδέλφια στη μητροκτονία. "Ευμενίδες" αλλά, αντίθετα, εκείνες που πρωταγωνιστούν είναι οι Ερινύες. Η βασική ιδέα ήταν μια ελλειπτική αφήγηση του κόσμου των Ατρειδών χωρίς να παίρνει κανείς κάποια θέση».

Ενας άδειος θρόνος στο τέλος σχολιάζει την έκβαση του αιματοκυλίσματος του βασιλικού οίκου. Τα κοστούμια φέρουν νύξεις αρχαιότητας και σύγχρονης εποχής, ενώ επίσης χρησιμοποιούνται μάσκες (Νεκτάριος Διονυσάτος). Συμμετέχει 6μελής χορός αντρών και 7μελής χορός γυναικών. Ο Πέτρος Τσαμπαρλής παίζει κρουστά.

Ο Α. Ρέτσος εκτός από τη σκηνοθεσία έχει κάνει την επεξεργασία των κειμένων, τη μουσική διδασκαλία και τη μουσική σύνθεση, τη σκηνογραφία, την κινησιολογία και τη δραματουργία. Ομως, όταν κάνουμε λόγο για τον ξεχωριστό τρόπο που δουλεύει όλα αυτά τα χρόνια πάνω στο αρχαίο δράμα, ενίσταται: «Δεν κάνω καθόλου ιδιαίτερα πράγματα. Αρκετά μ' αυτή την καραμέλα. Αν είναι ιδιαίτερο πράγμα μια παρτιτούρα του Μότσαρτ ή του Μπετόβεν, τότε κι εγώ είμαι ξεχωριστός. Ο άνθρωπος έχει μέτρα, ρυθμούς. Εγώ αυτό κάνω, απλώς. Οσοι έχουν ανάγκη να περιθωριοποιούν, ας το κάνουν».

Τον ρωτάμε αν αισθάνεται ότι συμμετέχει με καθυστέρηση ετών στο Φεστιβάλ Αθηνών. «Ισως θα έπρεπε να είχε συμβεί πριν δεκαπέντε χρόνια, όχι μόνο σε μένα αλλά και σε άλλους. Για ποιο λόγο δεν έγινε θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πολλά πράγματα, αλλά δεν έχει κανένα νόημα».