ΚΘΒΕ: «Μικρά Διονύσια»

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος συμπληρώνει φέτος μισό αιώνα καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η καλοκαιρινή του παραγωγή «Μικρά Διονύσια», η οποία γίνεται στο πλαίσιο  των πενήντα χρόνων λειτουργίας του Κ.Θ.Β.Ε., είναι μια παράσταση – γιορτή  (φόρος τιμής), σε σύνθεση κειμένων Κ.Χ.Μύρη, που αποτελεί συγχρόνως και ένα ταξίδι μνήμης στο θεατρικό τότε και τώρα, συνδέοντας θραύσματα από παραστάσεις αρχαίου δράματος στους Φιλίππους και στη Θάσο, στο Θέατρο Δάσους και στην Επίδαυρο. «Μικρά Διονύσια», ένα θεατρικό «ψηφιδωτό», σε σκηνοθεσία  Γιάννη Ρήγα- Γρηγόρη Καραντινάκη, που αποτελείται από είκοσι οχτώ (28)  αποσπάσματα έργων αρχαίου δράματος που έχει παρουσιάσει το Κ.Θ.Β.Ε. κατά τη διάρκεια της πενηντάχρονης πορείας του, τα  οποία ενώνονται σε μια ενιαία παράσταση. Μια σύνθεση κειμένων στην οποία έχουν χρησιμοποιηθεί σκηνές από τα εξής έργα: «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, «Οιδίπους Επί Κολωνώ» του Σοφοκλή, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «Προμηθέας Δεσμώτης»  του Αισχύλου, «Τρωάδες»  του Ευριπίδη, «Ορέστης» του Ευριπίδη, «Τραχίνιαι» του Σοφοκλή, «Ηλέκτρα», του Σοφοκλή, «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη, «Ορέστεια» (Χοηφόροι) του Αισχύλου, «Βάκχες», του Ευριπίδη,  «Αίας»,  του Σοφοκλή,  «Εκάβη» του Ευριπίδη,  «Ελένη» του Ευριπίδη, «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη,  «Νεφέλες»  του Αριστοφάνη,  «Πλούτος» του Αριστοφάνη,  «Ιππής» του Αριστοφάνη,  «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη, «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη,  «Κύκλωπας» του Ευριπίδη, «Φοίνισσες» του Ευριπίδη, «Επτά Επί Θήβας» του Αισχύλου.

• Η Υπόθεση του έργου

Ο Οιδίποδας, η Αντιγόνη, ο Προμηθέας, η Κασσάνδρα, η Κλυταιμνήστρα κι ο Αγαμένοντας, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης, ο Ετεοκλής και η Εκάβη, ο Αίαντας, η Ελένη, αγγελιαφόρος και φρουρός, από κοινού με τη Λυσιστράτη, τη Μυρίνη, τον Πλούτο, τις Νεφέλες ή τον Κύκλωπα εμφανίζονται πάνω στη σκηνή ως προσκεκλημένοι της μνήμης, καθώς ένας «αφανής ήρωας» του θεάτρου, ένας τεχνικός ( Γιώργος Αρμένης), που ζυμώθηκε με την ιστορία, συνομιλεί νοερά με τις μορφές, που σφράγισαν την ιστορία του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και τη δική του ζωή αλλά και με τους ρόλους, με τα κείμενα, που έχουν διανύσει πολύ μεγαλύτερη πορεία μέσα στο χρόνο, ανοίγοντας πάντοτε διάλογο με το «τώρα».

Πρόκειται για ένα ταξίδι στην ενδοχώρα έργων που σκηνοθέτησαν σημαντικά και κομβικά πρόσωπα της μεταπολεμικής ιστορίας του θεάτρου στη Θεσσαλονίκη, από το 1961 που ιδρύθηκε το Κ.Θ.Β.Ε.  μέχρι σήμερα. Σταθμοί αυτής της περιπλάνησης, παραστάσεις του Σωκράτη Καραντινού, του  Σπύρου Ευαγγελάτου, του Μίνου Βολανάκη, του Ανδρέα Βουτσινά αλλά και του Βασίλη Παπαβασιλείου, του Γιάννη Χουβαρδά, του Ματία Λάνχοφ, του Αντρέι Σερμπάν. Το αποτέλεσμα δεν στοχεύει στην αναβίωση των παραστάσεων αυτών αλλά σε μια σκηνική επαναδιατύπωσή τους μέσα από τους σημερινούς κώδικες αισθητικής που φέρει όμως και  ίχνη μνήμης, μέσω πολύτιμου αρχειακού υλικού.

• Σημείωμα Προέδρου Διοικητικού Συμβουλίου Κ.Θ.Β.Ε.

Γιορτάζοντας το Κ.Θ.Β.Ε. τα πενήντα του χρόνια με τα «Μικρά Διονύσια» δεν θέλει να ανακαλέσει απλώς στη μνήμη μας κορυφαίες παραστάσεις αρχαίου δράματος, που είχε ανεβάσει στο παρελθόν. Τιμά ταυτόχρονα ό,τι αποτέλεσε ιστορικά απαρχή του θεάτρου. Η αρχαία τραγωδία και κωμωδία, άλλωστε,  μαζί με το φιλοσοφικό στοχασμό και τις πρώτες επιστημονικές ανιχνεύσεις, έθεσαν τα βάθρα πάνω για τη διαμόρφωση αργότερα του παγκόσμιου πολιτισμού.

Αποτιμώντας σήμερα την πορεία του Κ.Θ.Β.Ε. αξίζει να πούμε κατ’ αρχήν ότι τα «Μικρά Διονύσια» είναι η 641η παραγωγή, που σημαίνει κατά μέσο όρο 12 παραγωγές ετησίως. Η ουσία όμως βρίσκεται πίσω από τους αριθμούς και το πρώτο που έχει σημασία είναι η μεγάλη ποικιλία του δραματολογίου, στον αριθμό αυτόν το αρχαίο δράμα συμμετείχε μόνον με 74 παραγωγές. Στην πραγματικότητα το Κ.Θ.Β.Ε. έφερε το κοινό του (στη Θεσσαλονίκη, την Βόρεια Ελλάδα και σε κάποιο βαθμό πέρα από αυτή) σε επαφή με τα έργα των πιο σημαντικών δραματουργών του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου θεάτρου. Ιδιαίτερη σημασία έδωσε στα πλαίσια αυτά στην ανάδειξη νέων ελλήνων θεατρικών συγγραφέων.

Πολύ πιο σημαντική κι από την ποικιλία του δραματολογίου είναι ποικιλία σκηνοθετικών και ερμηνευτικών προσεγγίσεων που παρουσίασε όλα αυτά τα χρόνια το Θέατρό μας. Πίσω από όλα αυτά υπάρχουν βέβαια οι άνθρωποι, πρώτοι απ’ όλους οι καλλιτέχνες δημιουργοί, και το Θέατρο αυτό το τίμησαν με την παρουσία και το έργο τους πολύ σημαντικοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί αλλά και όσοι συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο σε μια συλλογική δημιουργία, όπως είναι κάθε θεατρική παράσταση.

Θωμάς Τρικούκης

• Σημείωμα Καλλιτεχνικού Διευθυντή Κ.Θ.Β.Ε.

Πώς μπορούν  πενήντα μόνο χρόνια ζωής να ορθώσουν έναν τέτοιο μυθικό ορίζοντα; Πώς μπορεί μία απλή κίνηση που εμφορείται από αγωνία πνεύματος κι ανάσα ψυχής, να δημιουργήσει μια εποποιία; Και όμως, με προσάναμμα τις ζωές εκατοντάδων, χιλιάδων ανθρώπων άναψε η μεγάλη φλόγα που θερμαίνει και πυρπολεί την πνευματική μας ενδοχώρα. Γιατί το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος είναι ένα πνευματικό κατόρθωμα των πρωτεργατών του, που μεταλαμπαδεύεται άσβεστο στις καρδιές των Θεσσαλονικέων, των Βορειοελλαδιτών, των πολιτών όλης της χώρας, των απόδημων Ελλήνων.

Και ιδού τα υλικά με τα οποία χτίστηκε ο ναός: οράματα, ιδέες, αγωνίες, ελπίδες, απογοητεύσεις, φιλοδοξίες, όνειρα, ακυρώσεις, ξεκινήματα, πρόβες και πάλι πρόβες και ξανά. Λαμπρές πρεμιέρες, υπέρλαμπρες νίκες και περιφανείς ήττες. Μαλώματα, φιλιώματα, διάττουσες ματαιοδοξίες, γέλια και δάκρυα, πείσμα και ξανά πείσμα, ζωές ταμένες και ζωές καμένες, πρόβες και πάλι πρόβες και ξανά.

Μπροστά σ’ αυτό το θυσιαστήριο στεκόμαστε ευλαβικοί και καταθέτουμε στέφανο δόξας στους νεκρούς και τάματα ευγνωμοσύνης στους ζωντανούς αγίους του θεάτρου μας.  Ένα μυστικό νήμα, μια μαγική συνενοχή, μια ευωδιά μυροφόρου πνεύματος μας ενώνει· εκείνους που έφυγαν, εμάς που συνεχίζουμε με τους άλλους που θά ’ρθουν.

Η ιστορία του ΚΘΒΕ είναι η αυλαία που αποκαλύπτει, στη μεγάλη σκηνή της ζωής, την ιστορία του Έθνους, τη διαχρονία της φυλής, τις άγιες τράπεζες της μνήμης και της γλώσσας. Γιορτάζοντας τα πενήντα χρόνια λειτουργίας του, ταιριάζουμε το μικρό μας πετραδάκι στο μεγάλο Ψηφιδωτό και ευχόμαστε πάντα στους θόλους του να αντηχεί το χαρμόσυνο γέλιο του Διονύσου, τα μελίσματα των παγανών και η αρμονία των χορικών του αρχαίου θιάσου.

Ο χρόνος γνωρίζει τη δημοκρατία του κύκλου.

Κύριε Σωκράτη Καραντινέ, το βήμα και πάλι δικό σας…

         Σωτήρης Χατζάκης

• Απόσπασμα από  κείμενο του Κ.Χ.Μύρη για το πρόγραμμα της παράστασης

…Το ΚΘΒΕ φέτος εορτάζει τα 50 χρόνια από την ίδρυσή του (1961) και 36 από την είσοδό του στην Επίδαυρο. Σημαντικοί μεταφραστές, σκηνοθέτες, συνθέτες, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, χορογράφοι και ηθοποιοί μετέσχαν στη μικρή, αλλά αξιόλογη αυτή ερμηνευτική εποποιία.

Το σκεπτικό της ανθολογίας που θα παρακολουθήσετε είναι μια περιοδεία στους τρεις τραγικούς και στον Αριστοφάνη, με ενιαία μεταφραστική άποψη και μια ευρεία δειγματοληψία χαρακτήρων και μορφών. Διότι άλλο πράγμα είναι η μορφή της αισχυλικής Κλυταιμνήστρας και άλλο ο χαρακτήρας της ευριπιδικής Ελένης και ο τύπος του αριστοφανικού Κινησία. Από αυτές τις μήτρες, τύπους, καλούπια ξεπήδησαν όλοι οι ήρωες και οι αντιήρωες του παγκόσμιου θεάτρου – οι Ληρ, οι Ταρτούφοι και οι Φον Δημητράκηδες.

Η σύνθεση που θα παρακολουθήσετε είναι αφιερωμένη σε όλους τους νεκρούς και ζωντανούς που, για πενήντα χρόνια και τα τριάντα έξι στην Επίδαυρο, διακόνησαν με σεβασμό και άλλοτε με τόλμη και σπάνια με θράσος την ερμηνευτική του αρχαίου δράματος με τους θιάσους του ΚΘΒΕ. Και οι επιτυχίες, αλλά και οι αποτυχίες είναι ιστορία.

Κυρίως οι αποτυχίες, γιατί με αυτές οι καλλιτέχνες ξαναδοκιμάζουν και επανέρχονται. Κανένας δεν πετά στο βασίλειο των πουλιών, αν δεν πέσει. Κανένας δε σηκώνεται στα δυο του πόδια, αν δεν μπουσουλίσεις.

Τιμώντας γενιές και γενιές ερμηνευτών οι σημερινοί τολμητίες τιμούν τα εργαλεία της θεατρικής συντεχνίας, την πείρα μισού αιώνα και το δικαίωμα να διεκδικούν το δικό τους μερίδιο στη μελλοντική ιστορία του θεάτρου που υπηρετούν και στην ιστορία της ερμηνευτικής του αρχαίου δράματος ενός περίπου αιώνα στην Ελλάδα…                                                       

• Σκηνοθετικό Σημείωμα

...50 χρόνια σήμερα μετρώντας απ’ το 1961 χρόνια γεμάτα από συναντήσεις διαδρομές συμπάθειες κι αντιπάθειες όνειρα κι ανεκπλήρωτους έρωτες  ένας ατέλειωτος «διάλογος» μέσα στον χρόνο τον αιώνιο με στόχο αυτή τη στιγμιαία λάμψη που μας φωτίζει δημιουργώντας ρωγμές στο εσωτερικό μας έρεβος αν η ύπαρξη του «πάνω» και του «κάτω» κόσμου είναι αναμφισβήτητη τότε βρίσκομαι κάπου στο ενδιάμεσο  σύνδεσμος στο πλήρωμα της ψυχής με το σώμα  κείμενα αιώνια  ουράνιες μουσικές  ερωτικά κορμιά που πάλλονται σχήματα μαγικά και χρώματα μεθυστικά πλημμυρίζουν το σώμα μου  αρνούμαι την καθημερινότητα ακροπατώντας στο βασικό συστατικό της  που λέγεται ΖΩΗ  Ναι  Ρημαδιό την κάνω την ζωή  ξεκινώντας πάντα από το μηδέν της  αυτό το μαγικό ΜΗΔΕΝ που εμπεριέχει το ΟΛΟΝ την αναπλάθω ξεσκίζω τις σάρκες μου ματώνω ουρλιάζω πονάω αναζητώντας εκείνο το αιώνια πλασμένο παραμύθι που κάνει τα υλικά συστατικά μου να ίπτανται έστω για λίγο χάνοντας την βαρύτητά τους σε μια μάταιη αναζήτηση με το κοσμικό διηνεκές  λαθεύουν όσοι με βλέπουν σαν μια πλάκα θεμελίωσης ένα σκοτεινό διάδρομο μια αχνοφωτισμένη σκηνή  ένα φθαρμένο κάθισμα ή ένα μικρό παράθυρο που ανοιγοκλείνει τρίζοντας απ’ τον αέρα   είμαι όλες εκείνες οι ψυχές που άφησαν το ίχνος τους και που τα αφήνουν ακόμα είμαι όλες οι γραμμές που γέμισαν τις λευκές σελίδες του χαρτιού με σκέψεις για μένα  είμαι όλα τα δάκρυα  οι σταγόνες του ιδρώτα που πότισαν τη σκηνή μου οι χαρές και οι απογοητεύσεις που κάθε στιγμή μου κλείνουν το μάτι θυμίζοντάς μου την ύπαρξη της επόμενης αφετηρίας  είμαι ο καινούργιος σταθμός του ταξιδιού που ξεκίνησε χιλιάδες χρόνια πριν και βρίσκεται ακόμα στην αρχή του  γιατί εκεί στο αιώνιο σύμπαν όλοι οι μικροί σταθμοί  αποτελούνται από μεγάλα αστέρια...

Υ.Γ  Η παράσταση είναι ένας διάλογος με την 50χρονη πορεία του ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ στο αρχαίο δράμα.

Μια πορεία  γεμάτη  προσωπικές - υποκειμενικές μνήμες. 

Φορτωμένη με την πρόσφατη πολιτική ιστορία της χώρας μας, τόσο κοντινή, 

που το αντικειμενικό και το υποκειμενικό διαχέονται το ένα μέσα στο άλλο. 

Οι αποστάσεις είναι μηδενικές.

Οι σκέψεις γεννούν σκέψεις, που γεννούν άλλες σκέψεις και "...τέλος δεν έχει ετούτη η παρτίδα". 

ο ΧΟΡΟΣ και οι ΡΟΛΟΙ φέρουν στην παράσταση θραύσματα μνήμης – ξετυλίγοντας τον μίτο που συνδέει εμβληματικές σκηνές του αρχαίου δράματος σ’ ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό.

η ΜΟΥΣΙΚΗ άλλοτε ονειρική, άλλοτε λυρική, πότε άγρια και πότε διασκεδαστική ή πανηγυρική συνθέτει το ηχοχρωματικό στερέωμα, όπου μέσα του γεννιούνται αβίαστα ο λόγος τα χορικά και η κίνηση της παράστασης.

το ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ είναι ο αυτόπτης και απόλυτος μάρτυρας της διαδρομής του θεάτρου μέσα στο χρόνο από το 1961 μέχρι σήμερα.

Ο σεβασμός, η αγάπη και η συγκίνηση, απέναντι σ’ όλους αυτούς που πέρασαν και σ’ αυτούς που έρχονται , αυτονόητα.   

              Γ. Ρήγας

              Γ. Καραντινάκης

Η πρεμιέρα της παράστασης θα δοθεί στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (8-9/07). Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στο Θέατρο Δάσους  Θεσσαλονίκης (14-15/07), στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων (Φεστιβάλ Φιλίππων- Θάσου, 21 -22/07), στην Αρχαίο Θέατρο Κούριου στην Λεμεσό Κύπρου (15^ο Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, 29-30/07).  Η  περιοδεία θα συνεχιστεί τον Αύγουστο στο Αρχαίο Θέατρο Δίου (Φεστιβάλ Ολύμπου, 27/08) και τον Σεπτέμβριο στο  Ωδείο Ηρώδου Αττικού (07/09), ενώ ο κύκλος της καλοκαιρινής περιοδείας θα ολοκληρωθεί το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, με μια σειρά 11 παραστάσεων που θα φιλοξενηθούν στο Βασιλικό Θέατρο του Κ.Θ.Β.Ε. έως τις αρχές Οκτωβρίου (21/09 έως 02/10/11).

Συντελεστές

• Σύνθεση κειμένων: Κ.Χ.Μύρης.
• Σκηνοθεσία: Γιάννης Ρήγας- Γρηγόρης Καραντινάκης
• Σκηνικά: Λίλη Πεζανού
• Κοστούμια: Έρση Δρίνη
• Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
• Χορογραφία: Κώστας Γεράρδος
• Φωτισμοί: Αντρέας Μπέλλης
• Mουσική Διδασκαλία: Νίκος Βουδούρης
• Β.Σκηνοθέτη: Κάρολος Αρμένης
• Β.Ενδυματολόγου: Κλεοπάτρα Αλαγιόγλου
• Βίντεο:  Γιάννης Πειραλής, Άντα Λιάκου
• Οργάνωση Παραγωγής: Ροδή Στεφανίδου

Πρωταγωνιστούν (με αλφαβητική σειρά)

Γιώργος Αρμένης (Φροντιστής, Οιδίπους επί Κολωνώ, Χρεμύλος, Αλλαντοπώλης), Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Προμηθέας, Ορέστης), Γιάννης Καλατζόπουλος (Φύλακας),  Μαρία Καραμήτρη (Ηλέκτρα), Ταμίλλα Κουλίεβα (Ηλέκτρα, Μυρρίνη), Δημήτρης Κολοβός (Αίας), Λίνα Λαμπράκη (Εκάβη), Σοφία Λάππου (Πραξαγόρα), Γιάννης Μαλλούχος (Φρύγας), Φωτεινή Μπαξεβάνη (Ελένη, Λυσιστράτη, Γριά), Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου (Κασσάνδρα, Κλυταιμνήστρα), Κώστας Σαντάς (Κινησίας),  Βασίλης Σπυρόπουλος (‘Αγγελος), Χρίστος Στυλιανού  (Νέος), Νίκος Ψαρράς (Ορέστης, Ετεοκλής).

Χορός (με αλφαβητική σειρά)

Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Πάνος Αργυριάδης, Λουκία Βασιλείου, Δημήτρης Διακοσάββας, Χρύσα Ζαφειριάδου, Μαρία Καραμήτρη, Γιάννης Καραούλης, Δημήτρης Καρτόκης, Γιώργος Κολοβός,΄Ερρικα Μπίγιου, Χρήστος Παπαδημητρίου, Χάρης Παπαδόπουλος, Μαριάννα Παπασάββα, Εύη Σαρμή, Χρίστος Στυλιανού, Αμαλία Ταταρέα, Χρύσα Τουμανίδου, Αντιγόνη Φρυδά.

Η μουσική της παράστασης ηχογραφήθηκε τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2011 στα studio Nickelodeon και Μ studio στη Θεσσαλονίκη με τεχνικό ήχου τον Γιώργο Μάνιο.  ‘Επαιξαν οι μουσικοί:  Φώτης Σιώτας (βιολί, βιόλα), Κυριάκος Γκουβέντας (βιολί), Νίκος Βελιώτης (τσέλο), Βασίλης Μπαχαρίδης (κρουστά), Παντελής Στόικος (τρομπέτα, καβάλι), Γιάννης Ντομπρίδης  (γκάιντα), Κώστας Τσούγκρας (ακκορντεόν), Τραιανός Μόσχος (ζουρνάς), Μάκης Δέλλιος  (ζουρνάς), Γιώργος Χριστιανάκης (πιάνο, πλήκτρα, κρουστά, κιθάρες).