H «Κερένια κούκλα» τον γοήτευε από μικρό. Από την πρώτη στιγμή που ο εικαστικός και σκηνοθέτης Γιάννης Σκουρλέτης διάβασε το αθηναϊκό ηθογράφημα, το κείμενο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου έγινε από τα αγαπημένα του και λειτουργούσε μέσα του σε πολλαπλό επίπεδο: συναισθηματικά και συμβολικά. Ενα έργο που κουβαλάει όλο τον ρομαντισμό του 19ου αιώνα και τον τρόπο που τον αφομοίωσε ο λογοτέχνης και ανανεωτής του ελληνικού θεάτρου στα ταξίδια του στην Ευρώπη.
Εκεί άλλωστε πέρασε το σημαντικότερο μέρος της ζωής του. Στη Βιέννη ολοκλήρωσε τις σπουδές του, αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Iνσμπρουκ, έγινε σύμβουλος της βασίλισσας Ελισάβετ της Βαυαρίας στην οποία δίδαξε ελληνικά. Τα χρόνια κοντά στην πριγκίπισσα Σίσι, όπως ήταν γνωστή, τον επηρέασαν βαθιά. Κι όταν μετά τη δολοφονία της δημοσίευσε τα «Φύλλα ημερολογίου» ενοχλώντας τα Ανάκτορα, χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητος κι αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Το «Αχ!» που παίζεται σήμερα και αύριο στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά -προτού αρχίσει το ταξίδι στην Πάτρα (θέατρο Act), τη Θεσσαλονίκη (στο black box), κάνει μια στάση στο Φεστιβάλ του Ελαιώνα και έπειτα θα εξορμήσει στα νησιά- είναι το έργο της Γλυκερίας Μπασδέκη που βασίζεται στο κείμενο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Μια παραγγελία του Σκουρλέτη για μια νέα ματιά σ’ αυτή την αγαπημένη ιστορία που έτυχε πολλών αναγνώσεων και έγινε και τηλεοπτική σειρά. «Δεν ήταν μόνο δικό μου αγαπημένο βιβλίο αλλά και της Γλυκερίας, η οποία κράτησε την τελευταία λέξη του μυθιστορήματος, το “αχ”», λέει ο σκηνοθέτης που είχε επιχειρήσει ακόμη ένα ανέβασμα σε μια μεταγραφή του Ακη Δήμου το 2007. Λες και τον στοιχειώνει ο τρελός έρωτας του Νίκου για τη Λιόλια, το κορίτσι που πρόσεχε την άρρωστη γυναίκα του Βεργινία. Τώρα, λέει, επιστρέφουν τα σώματα που αγαπήθηκαν, τα μαραμένα αίματα, οι όρκοι στον νέο αιώνα. «Αντιμετωπίζουμε τους ήρωες ως φαντάσματα που επιστρέφουν να μας πουν την ιστορία. Ενα συνεχές και ακατάπαυστο αχ, γιατί για μας ο έρωτας είναι το μοναδικό πεδίο που νιώθουμε ότι μπορούμε να γίνουμε πιο προσωπικοί και υπό αυτή την έννοια πιο δημόσιοι και πιο πολιτικοί. Ολη αυτή η ματαίωση διαμέσου ενός έρωτα έχει να κάνει και με τη ματαίωση μια ολόκληρης ιστορίας και μιας χώρας. Πάνω στα μαραμένα αίματα και τον ματαιωμένο έρωτα βλέπουμε και των “Ψαρών την ολόμαυρη ράχη”, τους “Ελεύθερους Πολιορκημένους”, γιατί η γλώσσα είναι το όχημα και μας φτάνει ώς εκεί. Η ιδέα ήταν να δώσουμε φωνή στην κερένια κούκλα, στο μωρό που γεννήθηκε και πέθανε από τον έρωτα του Νίκου και της Λιόλιας. Σ’ εμάς γίνεται χαρακτήρας κι ας μην είχε ποτέ φωνή».
Αστυνομία της τέχνης
Λίγο χώμα, ελάχιστα λουλούδια και ένα μεγάλο μαύρο τούλι είναι όλο κι όλο το σκηνικό. Στην ανοιξιάτικη εκδοχή του, ο Γιάννης Σκουρλέτης (τον χειμώνα ανέβηκε στο Ιδρυμα Κακογιάννη) άλλαξε δύο από τα τέσσερα πρόσωπα της διανομής. Η Λένα Δροσάκη (για την οποία καμαρώνει που κέρδισε πρόσφατα το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη») παραμένει, όπως και η Κατερίνα Μισιχρόνη. Τα πρόσωπα που προστέθηκαν στην ομάδα είναι ο Δημήτρης Μοθωναίος και η Μαίρη Συνατσάκη. Ειδικά η επιλογή της τελευταίας άναψε φωτιές στους φαν της ομάδας στο Διαδίκτυο. «Μου αρέσει να μπλέκω τα πεδία. Το θέατρο είναι ζωντανή υπόθεση που πρέπει να έρχεται σε άμεση επαφή με μια πραγματικότητα. Δεν μου αρέσει το ασφαλές καλτ. Θέλησα να βουτήξω κατευθείαν σε ένα τίποτα και να συνομιλήσω μαζί του». Η γνωστή τηλεπερσόνα έχει ασχοληθεί πολύ με τον χορό και τα τελευταία δύο χρόνια παρακολουθεί θεατρικά σεμινάρια, σπεύδει να εξηγήσει ο σκηνοθέτης. Οχι μόνο τα δικά του αλλά και της Ελένης Σκότη. «Την ενδιαφέρει το θέατρο, βέβαια δεν γνωρίζω πού θα την οδηγήσει. Ακούει, δουλεύει και μάλιστα σε υποκριτικές που απαιτούν άλλες θυσίες. Με κατηγόρησαν ότι παίρνει τη δουλειά από έναν άνεργο ηθοποιό όπως ότι δεν πήγε σε σχολή. Γιατί, πόσοι σκηνοθέτες σπούδασαν σκηνοθεσία; Ούτε εγώ. Ολα αυτά μου φαίνονται πολύ παλιακά».
Το βασικό επιχείρημά του είναι ότι θέλει να συνομιλήσει «με αυτό που βλέπω να εκπροσωπεί η παρουσιάστρια». Ανάλογα είχε ακούσει κι όταν συνεργάστηκε με τον Στράτο Τζώρτζογλου στην παράσταση «Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσοπανόσκυλα» (βασισμένη στο έργο Γιώργου Ιωάννου). «“Θα διαλύσεις ό,τι πέτυχες”, μου έλεγαν οι φίλοι μου. Η αστυνομία της τέχνης και του συνδικαλισμού δεν με αφορά. Ούτε όσοι κουνούν το δάχτυλο».
Με μια βαλίτσα
Τώρα θα ξανοιχτεί στην περιφέρεια. Τα σκηνικά του «“Αχ!” (ξανα)διαβάζοντας την “Κερένια κούκλα”» χωρούν σε μια βαλίτσα και όλοι τους σε ένα αυτοκίνητο για να ταξιδέψουν την παράσταση. Μη φανταστεί κανείς πως έχουν κέρδη. Οσοι εργάζονται στους bijoux de kant, την ομάδα με τη λοξή ματιά, περιμένουν τα εισιτήρια. «Δεν αντιστεκόμαστε στην κρίση, απλώς όλοι εργαζόμαστε εθελοντικά. Μοιραζόμαστε τα ποσοστά αφού τακτοποιήσουμε τις φορολογικές μας υποχρεώσεις. Ολοι ασχολούμαστε με κάτι ακόμη. Η Λένα με διαφημίσεις, ο Μοθωναίος παίζει στον Κακλέα, εγώ κάνω μαθήματα. Το πρόβλημα στο θέατρο αρχίζει από την εκπαίδευση. Αν δεν ιδρυθεί Ακαδημία για να θέσει ένα πλαίσιο, καθένας θα φτιάχνει από μια δραματική σχολή αντιμετωπίζοντας τα παιδιά ως κεφάλια που φέρνουν έσοδα».
Εκεί άλλωστε πέρασε το σημαντικότερο μέρος της ζωής του. Στη Βιέννη ολοκλήρωσε τις σπουδές του, αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Iνσμπρουκ, έγινε σύμβουλος της βασίλισσας Ελισάβετ της Βαυαρίας στην οποία δίδαξε ελληνικά. Τα χρόνια κοντά στην πριγκίπισσα Σίσι, όπως ήταν γνωστή, τον επηρέασαν βαθιά. Κι όταν μετά τη δολοφονία της δημοσίευσε τα «Φύλλα ημερολογίου» ενοχλώντας τα Ανάκτορα, χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητος κι αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Το «Αχ!» που παίζεται σήμερα και αύριο στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά -προτού αρχίσει το ταξίδι στην Πάτρα (θέατρο Act), τη Θεσσαλονίκη (στο black box), κάνει μια στάση στο Φεστιβάλ του Ελαιώνα και έπειτα θα εξορμήσει στα νησιά- είναι το έργο της Γλυκερίας Μπασδέκη που βασίζεται στο κείμενο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Μια παραγγελία του Σκουρλέτη για μια νέα ματιά σ’ αυτή την αγαπημένη ιστορία που έτυχε πολλών αναγνώσεων και έγινε και τηλεοπτική σειρά. «Δεν ήταν μόνο δικό μου αγαπημένο βιβλίο αλλά και της Γλυκερίας, η οποία κράτησε την τελευταία λέξη του μυθιστορήματος, το “αχ”», λέει ο σκηνοθέτης που είχε επιχειρήσει ακόμη ένα ανέβασμα σε μια μεταγραφή του Ακη Δήμου το 2007. Λες και τον στοιχειώνει ο τρελός έρωτας του Νίκου για τη Λιόλια, το κορίτσι που πρόσεχε την άρρωστη γυναίκα του Βεργινία. Τώρα, λέει, επιστρέφουν τα σώματα που αγαπήθηκαν, τα μαραμένα αίματα, οι όρκοι στον νέο αιώνα. «Αντιμετωπίζουμε τους ήρωες ως φαντάσματα που επιστρέφουν να μας πουν την ιστορία. Ενα συνεχές και ακατάπαυστο αχ, γιατί για μας ο έρωτας είναι το μοναδικό πεδίο που νιώθουμε ότι μπορούμε να γίνουμε πιο προσωπικοί και υπό αυτή την έννοια πιο δημόσιοι και πιο πολιτικοί. Ολη αυτή η ματαίωση διαμέσου ενός έρωτα έχει να κάνει και με τη ματαίωση μια ολόκληρης ιστορίας και μιας χώρας. Πάνω στα μαραμένα αίματα και τον ματαιωμένο έρωτα βλέπουμε και των “Ψαρών την ολόμαυρη ράχη”, τους “Ελεύθερους Πολιορκημένους”, γιατί η γλώσσα είναι το όχημα και μας φτάνει ώς εκεί. Η ιδέα ήταν να δώσουμε φωνή στην κερένια κούκλα, στο μωρό που γεννήθηκε και πέθανε από τον έρωτα του Νίκου και της Λιόλιας. Σ’ εμάς γίνεται χαρακτήρας κι ας μην είχε ποτέ φωνή».
Αστυνομία της τέχνης
Λίγο χώμα, ελάχιστα λουλούδια και ένα μεγάλο μαύρο τούλι είναι όλο κι όλο το σκηνικό. Στην ανοιξιάτικη εκδοχή του, ο Γιάννης Σκουρλέτης (τον χειμώνα ανέβηκε στο Ιδρυμα Κακογιάννη) άλλαξε δύο από τα τέσσερα πρόσωπα της διανομής. Η Λένα Δροσάκη (για την οποία καμαρώνει που κέρδισε πρόσφατα το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη») παραμένει, όπως και η Κατερίνα Μισιχρόνη. Τα πρόσωπα που προστέθηκαν στην ομάδα είναι ο Δημήτρης Μοθωναίος και η Μαίρη Συνατσάκη. Ειδικά η επιλογή της τελευταίας άναψε φωτιές στους φαν της ομάδας στο Διαδίκτυο. «Μου αρέσει να μπλέκω τα πεδία. Το θέατρο είναι ζωντανή υπόθεση που πρέπει να έρχεται σε άμεση επαφή με μια πραγματικότητα. Δεν μου αρέσει το ασφαλές καλτ. Θέλησα να βουτήξω κατευθείαν σε ένα τίποτα και να συνομιλήσω μαζί του». Η γνωστή τηλεπερσόνα έχει ασχοληθεί πολύ με τον χορό και τα τελευταία δύο χρόνια παρακολουθεί θεατρικά σεμινάρια, σπεύδει να εξηγήσει ο σκηνοθέτης. Οχι μόνο τα δικά του αλλά και της Ελένης Σκότη. «Την ενδιαφέρει το θέατρο, βέβαια δεν γνωρίζω πού θα την οδηγήσει. Ακούει, δουλεύει και μάλιστα σε υποκριτικές που απαιτούν άλλες θυσίες. Με κατηγόρησαν ότι παίρνει τη δουλειά από έναν άνεργο ηθοποιό όπως ότι δεν πήγε σε σχολή. Γιατί, πόσοι σκηνοθέτες σπούδασαν σκηνοθεσία; Ούτε εγώ. Ολα αυτά μου φαίνονται πολύ παλιακά».
Το βασικό επιχείρημά του είναι ότι θέλει να συνομιλήσει «με αυτό που βλέπω να εκπροσωπεί η παρουσιάστρια». Ανάλογα είχε ακούσει κι όταν συνεργάστηκε με τον Στράτο Τζώρτζογλου στην παράσταση «Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσοπανόσκυλα» (βασισμένη στο έργο Γιώργου Ιωάννου). «“Θα διαλύσεις ό,τι πέτυχες”, μου έλεγαν οι φίλοι μου. Η αστυνομία της τέχνης και του συνδικαλισμού δεν με αφορά. Ούτε όσοι κουνούν το δάχτυλο».
Με μια βαλίτσα
Τώρα θα ξανοιχτεί στην περιφέρεια. Τα σκηνικά του «“Αχ!” (ξανα)διαβάζοντας την “Κερένια κούκλα”» χωρούν σε μια βαλίτσα και όλοι τους σε ένα αυτοκίνητο για να ταξιδέψουν την παράσταση. Μη φανταστεί κανείς πως έχουν κέρδη. Οσοι εργάζονται στους bijoux de kant, την ομάδα με τη λοξή ματιά, περιμένουν τα εισιτήρια. «Δεν αντιστεκόμαστε στην κρίση, απλώς όλοι εργαζόμαστε εθελοντικά. Μοιραζόμαστε τα ποσοστά αφού τακτοποιήσουμε τις φορολογικές μας υποχρεώσεις. Ολοι ασχολούμαστε με κάτι ακόμη. Η Λένα με διαφημίσεις, ο Μοθωναίος παίζει στον Κακλέα, εγώ κάνω μαθήματα. Το πρόβλημα στο θέατρο αρχίζει από την εκπαίδευση. Αν δεν ιδρυθεί Ακαδημία για να θέσει ένα πλαίσιο, καθένας θα φτιάχνει από μια δραματική σχολή αντιμετωπίζοντας τα παιδιά ως κεφάλια που φέρνουν έσοδα».
No comments:
Post a Comment