- Ζούση Μάνια
- Η ΑΥΓΗ, 29.03.2015
Με μια πυρετώδη ερμηνεία που εντυπωσίασε, ο Όμηρος Πουλάκης, ηθοποιός
με σκηνικό εκτόπισμα, από τους πιο ταλαντούχους της γενιάς του,
υποδύθηκε τον χειμαρρώδη και καταιγιστικό Μηνά Ρεΐζη της Μεγάλης χίμαιρας, με τον παράφορο και παράνομο έρωτά του με τη γοητευτική Μαρίνα. «Από τη Χίμαιρα κρατάω
την αγωνιώδη και ατελέσφορη προσπάθεια που κάνουν άνθρωποι 'νεκροί' να
πείσουν ως 'ζωντανοί'. Και ο Μηνάς Ρεΐζης, όπως τον οδήγησε η
σκηνοθεσία, είναι ένας από αυτούς» μας εξηγεί ο ηθοποιός, που
πρωταγωνιστεί ταυτόχρονα και στο Loot - Τα λάφυρα του Τζο Όρτον.
«Πρόκειται για μια κωμωδία 'άνευ όρων και ορίων', από την οποία μου
μένει ο συνδυασμός σκηνικής απελευθέρωσης και ρυθμικής προσήλωσης, καθώς
και η απολαυστική ατμόσφαιρα που βιώνουμε μεταξύ μας» υποστηρίζει.
Τον προσεχή Οκτώβριο θα είναι ο Τσανς Γουέιν στο Γλυκό πουλί της νιότης του Τένεσι Γουίλιαμς, που θα σκηνοθετήσει η Αναστασία Ρεβή, με την Κατερίνα Μαραγκού στον ρόλο της Αλεσάντρα ντε Λάγκο.
Την ίδια ώρα κάνει πρόβες για δύο ταινίες, τον Νοτιά του Τάσου Μπουλμέτη και το Punk του Γιάννη Κορρέ, ενώ συνεργάστηκε και με τον Πάνο Κοκκινόπουλο σε ένα επεισόδιο της 10ης Εντολής.
* Πώς θα χαρακτηρίζατε τη χρονιά από πλευράς παραστάσεων και συνεργασιών;
Το θέατρο στην πόλη μας σφύζει από ζωή, από επιλογές, από εύρος θεμάτων και καλλιτεχνικών ρευμάτων. Παρά τις δύσκολες, αντίξοες συνθήκες, οι άνθρωποι που παλεύουν να κάνουν θέατρο φαίνεται να διακατέχονται από πείσμα αξιοθαύμαστο. Και διαμορφώνουν άτυπες κοινότητες, συνομιλούν, προσπαθούν να υπερβούν τα ζητήματα που προκύπτουν, ανταλλάσσουν σκέψεις, συνεχίζουν χωρίς να τα παρατούν. Ο μεγάλος αριθμός παραστάσεων "πατάει" πρωτίστως στη δημιουργική ορμή ανθρώπων και το θεωρώ πολύ σημαντικό.
* Το τελευταίο διάστημα υπάρχει αναστάτωση στον καλλιτεχνικό χώρο με την υπόθεση Αμπαζή και την προαναγγελθείσα απομάκρυνσή του από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, παρ' ότι θεωρείται επιτυχημένος. Τι λέτε γι' αυτό;
Η δουλειά που κάνει ο Θοδωρής Αμπαζής στην Πάτρα είναι σημαντική. Καταφέρνει να προκαλεί θεατρικό "οργασμό", δίνει τη δυνατότητα σε μια πόλη να κινείται σε ρυθμούς θεάτρου, ενώ παράλληλα αναπτύσσει και σημαντικό εκπαιδευτικό έργο. Είχα, πριν από δύο χρόνια, τη χαρά να με ξεναγήσει στη σχολή που δημιούργησε και οφείλω να περιγράψω την εικόνα: νέοι άνθρωποι που άρχισαν να σπουδάζουν θέατρο δημιουργούσαν μέσα σε αίθουσες γεμάτοι χαρά και αγώνα, εξασκούσαν το σώμα τους και τη φωνή τους, διάβαζαν φιλοσοφία και ιστορία θεάτρου, απολάμβαναν την παιδευτική διαδικασία ουσιωδώς, απελευθερώνοντας την έκφρασή τους. Όταν τα περισσότερα γύρω μας είναι διαλυμένα, δεν υπάρχει λόγος να σταματήσεις κάτι που είναι ανοιχτό, δουλεύει, δίνει χαρά, είναι πολυπρισματικό και καταφέρνει να λειτουργεί έχοντας μετατρέψει τα ερείπια σε ζωή.
* Στο Εθνικό Θέατρο ο υπουργός Πολιτισμού ζήτησε την παραίτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή, ο οποίος την αρνήθηκε. Πώς το κρίνετε;
Είναι αλήθεια ότι έχει ασκηθεί έντονη κριτική στη διεύθυνση του κ. Χατζάκη από τη στιγμή της ανακοίνωσής της, κάτι που δεν με έβρισκε σύμφωνο, καθότι είναι σημαντικό να προσφέρεται ο χρόνος ώστε να κρίνονται τα πράγματα ουσιαστικά και με ψυχραιμία. Είναι επίσης αληθές, ωστόσο, ότι μέσα σε δύο χρόνια έχουν προκύψει σειρά από καταστάσεις οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας και αντιβαίνουν εκείνο που εγώ αντιλαμβάνομαι όταν φέρνω στον νου μου τις λέξεις Εθνικό Θέατρο. Αυτές οι καταστάσεις έχουν οξύνει την κριτική που δέχεται η συγκεκριμένη διεύθυνση και δικαίως. Για το ζήτημα της παραίτησης, έτσι όπως προέκυψε και προβλήθηκε, επίσης δεν συνάδει με εκείνο που εγώ αντιλαμβάνομαι για το Εθνικό Θέατρο. Άνθρωποι του πολιτισμού, όπως ο αρμόδιος υπουργός και ο διευθυντής του Εθνικού, μπορούν να επιλύουν τέτοιες αντιθέσεις πολύ πιο δημιουργικά και συνθετικά, καθώς ο διάλογος κατορθώνει εκείνο που μπορεί να φαίνεται ακατόρθωτο ή συγκρουσιακό.
* Προέρχεστε από πολιτική οικογένεια. Πώς κρίνετε τη μέχρι στιγμής πορεία της νέας κυβέρνησης σε αυτές τις ομολογουμένως δύσκολες συνθήκες;
Για πρώτη φορά μετά το 1975, εδώ και σαράντα χρόνια, ένας συνασπισμός ριζοσπαστικών αριστερών δυνάμεων κέρδισε τις εθνικές εκλογές χωρίς να λάβει την απόλυτη πλειοψηφία. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι σημαντικό πολιτικό συμβάν και επιφέρει ισχυρή κίνηση μετατοπίσεων η οποία σε καμιά περίπτωση δεν έχει ξεδιπλωθεί σε επαρκές εύρος και βάθος ώστε να μπορεί να κριθεί. Άλλωστε, είναι πολλές και ισχυρές οι δυνάμεις που προσπαθούν να αναστείλουν αυτές τις μετατοπίσεις, να τις ακυρώσουν πριν συμβούν, να τις εξομοιώσουν. Η βιασύνη είναι κακός σύμβουλος.
Η συζήτηση επανατοποθετήθηκε σε εντελώς διαφορετικό σημείο. Εκείνο που εγώ θέλω να πω σε σχέση με όλα αυτά είναι να μη θεωρεί αυτονόητους τους αυτοματισμούς που υπήρχαν μέχρι τώρα, να επιθυμεί να δοκιμάσει τα μέχρι πρότινος αναντίρρητα όρια. Δεν είναι απλώς ότι απομακρύνθηκε ο βαθύς αυταρχισμός και το γενικό και τρομακτικό σιωπητήριο που ύψωνε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία. Θέλω να ελπίζω ότι πρόκειται για μια ελάχιστη, όπως συμβαίνει σε κάθε αρχή, πρακτική και στοχαστική ανατοποθέτηση των ανθρώπων μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον. Είναι η πρώτη φορά που ιδέες, οι οποίες είχαν καταδικαστεί ως εξοβελιστέες και που η διατύπωσή τους και μόνο επέφερε τη χλεύη άνευ διαλόγου, ακούγονται και γίνονται δεκτές, ενώ την ίδια στιγμή ιδέες, δικαιολογίες κατ' ουσίαν, όπως το αυτονόητο ενός "κοινωνικού δαρβινισμού", μένουν στην άκρη ως αυτό που εν τέλει ήταν ανέκαθεν: απάνθρωπες και σαθρές. Σαν να βηματίσαμε μισό πόντο πάνω από μια γραμμή. Τα όνειρα εκδικούνται όταν δεν παλεύεις γι' αυτά, όταν δεν μοχθείς να τα κάνεις πραγματικότητα. Αν αγωνίζεσαι, ακόμη κι αν αποτύχεις, σε συγχωρούν. Και ανθίζουν και πάλι.
* Ασκείτε κριτική στον πατέρα σας και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Η σχέση με τον πατέρα μου θα έλεγα πως έχει δομηθεί στην κριτική αντιπαράθεση και τη συναισθηματική κατανόηση ταυτόχρονα. Του ασκώ κριτική όταν αισθάνομαι πως δεν επιθυμεί να παρακολουθήσει πιο πειραματικές οδούς σκέψης, να δεχθεί αρκετές υποθέσεις σε έναν υπό διαμόρφωση συλλογισμό. Και εκείνος μου ασκεί κριτική όταν καταλαβαίνει πως συχνά περιπλέκω τους συλλογισμούς αυτούς από συνήθεια και αγωνία. Και έχει δίκιο.
* Τι πιστεύετε πως πρέπει να κάνει άμεσα ο νέος υπουργός γενικά για τον Πολιτισμό και ειδικά για το θέατρο;
Χαρτογράφηση. Ενημέρωση και διαμόρφωση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης "κάτοψης" ολόκληρης της πολιτιστικής δραστηριότητας γύρω μας. Ένα παζλ λύνεται ευκολότερα και πιο ουσιαστικά αν βάλεις όλα τα κομμάτια που το αποτελούν πάνω στο τραπέζι.
Διάλογος. Να διαμορφωθούν ενεργές πλατφόρμες συνομιλίας και δράσης με μοναδικό σκοπό την επίτευξη συνομολογημένων και ευκταίων στόχων, όπως, για παράδειγμα, η Ακαδημία Κινηματογράφου.
Χώρος. Να μπορούν διάφορες καλλιτεχνικές ομάδες και σύνολα να υπάρχουν πειραματικά ως προς τις συνθήκες λειτουργίας τους. Απομάκρυνση των υπερβολικών εμποδίων ώστε να είναι προσιτή, για παράδειγμα, χρήση κτηρίων που ερημώνουν.
Συλλογική σύνθεση. Στις κρατικές σκηνές να μην αποτελεί αυτονόητη επιλογή η προσωποκεντρική διεύθυνση. Δομές λειτουργίας που συνθέτουν το προσωπικό και το συλλογικό, που συναντιούνται πάνω στην τομή τους. Αναγνωρισμένοι άνθρωποι του χώρου, με τις καλλιτεχνικές αντιθέσεις που τους διακρίνουν, διαστρωματωμένοι ηλικιακά, πάρα τις διαφορετικές καταβολές τους ή τις διαφορετικές αισθητικές τους οπτικές, ή, μάλλον, ακριβώς επειδή αυτές είναι υπαρκτές και σηματοδοτούν την αξία της πολλαπλότητας στην τέχνη, σε μια διεύθυνση η οποία δεν θα αποτελεί ένα ακόμη Δ.Σ. με τυπικές, έως μηδενικές αρμοδιότητες, αλλά ένα όργανο με δομή και ευθύνη, το οποίο θα χαράσσει και θα πραγματώνει τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό. Ειδικά το τελευταίο, όπου το αναφέρω, μου ανταπαντούν πως δεν γίνεται και πως ακούγεται ουτοπικό. Εξακολουθώ να μη συμφωνώ.
- "Οι άνθρωποι που παλεύουν να κάνουν θέατρο διακατέχονται από πείσμα αξιοθαύμαστο"
Την ίδια ώρα κάνει πρόβες για δύο ταινίες, τον Νοτιά του Τάσου Μπουλμέτη και το Punk του Γιάννη Κορρέ, ενώ συνεργάστηκε και με τον Πάνο Κοκκινόπουλο σε ένα επεισόδιο της 10ης Εντολής.
* Πώς θα χαρακτηρίζατε τη χρονιά από πλευράς παραστάσεων και συνεργασιών;
Το θέατρο στην πόλη μας σφύζει από ζωή, από επιλογές, από εύρος θεμάτων και καλλιτεχνικών ρευμάτων. Παρά τις δύσκολες, αντίξοες συνθήκες, οι άνθρωποι που παλεύουν να κάνουν θέατρο φαίνεται να διακατέχονται από πείσμα αξιοθαύμαστο. Και διαμορφώνουν άτυπες κοινότητες, συνομιλούν, προσπαθούν να υπερβούν τα ζητήματα που προκύπτουν, ανταλλάσσουν σκέψεις, συνεχίζουν χωρίς να τα παρατούν. Ο μεγάλος αριθμός παραστάσεων "πατάει" πρωτίστως στη δημιουργική ορμή ανθρώπων και το θεωρώ πολύ σημαντικό.
* Το τελευταίο διάστημα υπάρχει αναστάτωση στον καλλιτεχνικό χώρο με την υπόθεση Αμπαζή και την προαναγγελθείσα απομάκρυνσή του από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, παρ' ότι θεωρείται επιτυχημένος. Τι λέτε γι' αυτό;
Η δουλειά που κάνει ο Θοδωρής Αμπαζής στην Πάτρα είναι σημαντική. Καταφέρνει να προκαλεί θεατρικό "οργασμό", δίνει τη δυνατότητα σε μια πόλη να κινείται σε ρυθμούς θεάτρου, ενώ παράλληλα αναπτύσσει και σημαντικό εκπαιδευτικό έργο. Είχα, πριν από δύο χρόνια, τη χαρά να με ξεναγήσει στη σχολή που δημιούργησε και οφείλω να περιγράψω την εικόνα: νέοι άνθρωποι που άρχισαν να σπουδάζουν θέατρο δημιουργούσαν μέσα σε αίθουσες γεμάτοι χαρά και αγώνα, εξασκούσαν το σώμα τους και τη φωνή τους, διάβαζαν φιλοσοφία και ιστορία θεάτρου, απολάμβαναν την παιδευτική διαδικασία ουσιωδώς, απελευθερώνοντας την έκφρασή τους. Όταν τα περισσότερα γύρω μας είναι διαλυμένα, δεν υπάρχει λόγος να σταματήσεις κάτι που είναι ανοιχτό, δουλεύει, δίνει χαρά, είναι πολυπρισματικό και καταφέρνει να λειτουργεί έχοντας μετατρέψει τα ερείπια σε ζωή.
* Στο Εθνικό Θέατρο ο υπουργός Πολιτισμού ζήτησε την παραίτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή, ο οποίος την αρνήθηκε. Πώς το κρίνετε;
Είναι αλήθεια ότι έχει ασκηθεί έντονη κριτική στη διεύθυνση του κ. Χατζάκη από τη στιγμή της ανακοίνωσής της, κάτι που δεν με έβρισκε σύμφωνο, καθότι είναι σημαντικό να προσφέρεται ο χρόνος ώστε να κρίνονται τα πράγματα ουσιαστικά και με ψυχραιμία. Είναι επίσης αληθές, ωστόσο, ότι μέσα σε δύο χρόνια έχουν προκύψει σειρά από καταστάσεις οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας και αντιβαίνουν εκείνο που εγώ αντιλαμβάνομαι όταν φέρνω στον νου μου τις λέξεις Εθνικό Θέατρο. Αυτές οι καταστάσεις έχουν οξύνει την κριτική που δέχεται η συγκεκριμένη διεύθυνση και δικαίως. Για το ζήτημα της παραίτησης, έτσι όπως προέκυψε και προβλήθηκε, επίσης δεν συνάδει με εκείνο που εγώ αντιλαμβάνομαι για το Εθνικό Θέατρο. Άνθρωποι του πολιτισμού, όπως ο αρμόδιος υπουργός και ο διευθυντής του Εθνικού, μπορούν να επιλύουν τέτοιες αντιθέσεις πολύ πιο δημιουργικά και συνθετικά, καθώς ο διάλογος κατορθώνει εκείνο που μπορεί να φαίνεται ακατόρθωτο ή συγκρουσιακό.
* Προέρχεστε από πολιτική οικογένεια. Πώς κρίνετε τη μέχρι στιγμής πορεία της νέας κυβέρνησης σε αυτές τις ομολογουμένως δύσκολες συνθήκες;
Για πρώτη φορά μετά το 1975, εδώ και σαράντα χρόνια, ένας συνασπισμός ριζοσπαστικών αριστερών δυνάμεων κέρδισε τις εθνικές εκλογές χωρίς να λάβει την απόλυτη πλειοψηφία. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι σημαντικό πολιτικό συμβάν και επιφέρει ισχυρή κίνηση μετατοπίσεων η οποία σε καμιά περίπτωση δεν έχει ξεδιπλωθεί σε επαρκές εύρος και βάθος ώστε να μπορεί να κριθεί. Άλλωστε, είναι πολλές και ισχυρές οι δυνάμεις που προσπαθούν να αναστείλουν αυτές τις μετατοπίσεις, να τις ακυρώσουν πριν συμβούν, να τις εξομοιώσουν. Η βιασύνη είναι κακός σύμβουλος.
Η συζήτηση επανατοποθετήθηκε σε εντελώς διαφορετικό σημείο. Εκείνο που εγώ θέλω να πω σε σχέση με όλα αυτά είναι να μη θεωρεί αυτονόητους τους αυτοματισμούς που υπήρχαν μέχρι τώρα, να επιθυμεί να δοκιμάσει τα μέχρι πρότινος αναντίρρητα όρια. Δεν είναι απλώς ότι απομακρύνθηκε ο βαθύς αυταρχισμός και το γενικό και τρομακτικό σιωπητήριο που ύψωνε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία. Θέλω να ελπίζω ότι πρόκειται για μια ελάχιστη, όπως συμβαίνει σε κάθε αρχή, πρακτική και στοχαστική ανατοποθέτηση των ανθρώπων μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον. Είναι η πρώτη φορά που ιδέες, οι οποίες είχαν καταδικαστεί ως εξοβελιστέες και που η διατύπωσή τους και μόνο επέφερε τη χλεύη άνευ διαλόγου, ακούγονται και γίνονται δεκτές, ενώ την ίδια στιγμή ιδέες, δικαιολογίες κατ' ουσίαν, όπως το αυτονόητο ενός "κοινωνικού δαρβινισμού", μένουν στην άκρη ως αυτό που εν τέλει ήταν ανέκαθεν: απάνθρωπες και σαθρές. Σαν να βηματίσαμε μισό πόντο πάνω από μια γραμμή. Τα όνειρα εκδικούνται όταν δεν παλεύεις γι' αυτά, όταν δεν μοχθείς να τα κάνεις πραγματικότητα. Αν αγωνίζεσαι, ακόμη κι αν αποτύχεις, σε συγχωρούν. Και ανθίζουν και πάλι.
* Ασκείτε κριτική στον πατέρα σας και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Η σχέση με τον πατέρα μου θα έλεγα πως έχει δομηθεί στην κριτική αντιπαράθεση και τη συναισθηματική κατανόηση ταυτόχρονα. Του ασκώ κριτική όταν αισθάνομαι πως δεν επιθυμεί να παρακολουθήσει πιο πειραματικές οδούς σκέψης, να δεχθεί αρκετές υποθέσεις σε έναν υπό διαμόρφωση συλλογισμό. Και εκείνος μου ασκεί κριτική όταν καταλαβαίνει πως συχνά περιπλέκω τους συλλογισμούς αυτούς από συνήθεια και αγωνία. Και έχει δίκιο.
* Τι πιστεύετε πως πρέπει να κάνει άμεσα ο νέος υπουργός γενικά για τον Πολιτισμό και ειδικά για το θέατρο;
Χαρτογράφηση. Ενημέρωση και διαμόρφωση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης "κάτοψης" ολόκληρης της πολιτιστικής δραστηριότητας γύρω μας. Ένα παζλ λύνεται ευκολότερα και πιο ουσιαστικά αν βάλεις όλα τα κομμάτια που το αποτελούν πάνω στο τραπέζι.
Διάλογος. Να διαμορφωθούν ενεργές πλατφόρμες συνομιλίας και δράσης με μοναδικό σκοπό την επίτευξη συνομολογημένων και ευκταίων στόχων, όπως, για παράδειγμα, η Ακαδημία Κινηματογράφου.
Χώρος. Να μπορούν διάφορες καλλιτεχνικές ομάδες και σύνολα να υπάρχουν πειραματικά ως προς τις συνθήκες λειτουργίας τους. Απομάκρυνση των υπερβολικών εμποδίων ώστε να είναι προσιτή, για παράδειγμα, χρήση κτηρίων που ερημώνουν.
Συλλογική σύνθεση. Στις κρατικές σκηνές να μην αποτελεί αυτονόητη επιλογή η προσωποκεντρική διεύθυνση. Δομές λειτουργίας που συνθέτουν το προσωπικό και το συλλογικό, που συναντιούνται πάνω στην τομή τους. Αναγνωρισμένοι άνθρωποι του χώρου, με τις καλλιτεχνικές αντιθέσεις που τους διακρίνουν, διαστρωματωμένοι ηλικιακά, πάρα τις διαφορετικές καταβολές τους ή τις διαφορετικές αισθητικές τους οπτικές, ή, μάλλον, ακριβώς επειδή αυτές είναι υπαρκτές και σηματοδοτούν την αξία της πολλαπλότητας στην τέχνη, σε μια διεύθυνση η οποία δεν θα αποτελεί ένα ακόμη Δ.Σ. με τυπικές, έως μηδενικές αρμοδιότητες, αλλά ένα όργανο με δομή και ευθύνη, το οποίο θα χαράσσει και θα πραγματώνει τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό. Ειδικά το τελευταίο, όπου το αναφέρω, μου ανταπαντούν πως δεν γίνεται και πως ακούγεται ουτοπικό. Εξακολουθώ να μη συμφωνώ.
No comments:
Post a Comment