Τζον Κληζ: «Η σάτιρα κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται»

• O Βρετανός ηθοποιός μιλάει στο Spiegel για το ισλάμ και την βλασφημία

Λίγοι ξέρουν περισσότερα για την κωμωδία και την σάτιρα από τον Τζον Κλιζ. Στα 75 του, ο διάσημος Βρετανός ηθοποιός που δημιούργησε τους Monty Python και ξεκαρδιστικές ταινίες μιλάει στο Spiegel - μεταξύ άλλων - για το ισλάμ και την βλασφημία.

Το «Ενας προφήτης μα τι προφήτης» («Life of Brian») των Monty Python, η ιστορία ενός νεαρού άνδρα στην Ιουδαία, που δεν είναι ο Ιησούς Χριστός, αλλά παρ 'όλα αυτά τον ακολουθούν σαν σωτήρα και στη συνέχεια τον σταυρώνουν, θεωρήθηκε ως βλασφημία, όταν είχε κυκλοφορήσει το 1979.

Spiegel: Αυτές τις μέρες οι μουσουλμάνοι και το Ισλάμ είναι επικίνδυνα θέματα. Πιστεύετε ότι είναι καλό υλικό για σάτιρα;

«Σίγουρα. Το 1982, ο Γκράχαμ Τσάπμαν και εγώ γράψαμε μια σειρά από σκηνές για την ταινία «Το νόημα της ζωής» που είχε ανάμεσα σε άλλους και έναν Αγιατολάχ. Αυτός ο Αγιατολάχ μαινόταν εναντίον όλων των κακών εφευρέσεων της Δύσης, ξέρετε, όπως το χαρτί υγείας. Αυτές οι σκηνές δεν συμπεριληφθήκαν στην ταινία, αν και νόμιζα ότι ήταν πολύ καλύτερες από ό,τι πολλές άλλες που συμπεριλήφθηκαν. Αλλά δεν θα είχα σατιρίσει τον Προφήτη.»

Spiegel: Γιατί όχι;

«Πώς θα μπορούσα; Πώς θα μπορούσε κανείς να σατιρίσει τον Ιησού ή τον Αγιο Φραγκίσκο της Ασίζης; Ηταν υπέροχα ανθρώπινα όντα. Οι άνθρωποι είναι αστείοι μόνο όταν συμπεριφέρονται ανάρμοστα, όταν έχουν καταληφθεί από κάποιο εγωιστικό συναίσθημα που δεν μπορούν να το ελέγξουν και γίνονται λιγότερο ανθρώπινοι.»

Spiegel: Οπως το θέσατε πριν από καιρό: Φυσικά μπορείς να σατιρίσεις τους μουσουλμάνους.

«Απλώς θα σε σκοτώσουν μετά, αλλά ναι. Για να είμαστε σοβαροί όμως: Νομίζω ότι αν άνθρωποι, ιδίως οι μουσουλμάνοι, οι οποίοι έχουν ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα αξιών, έρχονται στη Δύση, τότε θα πρέπει να αποδεχθούν ότι υπάρχουν ορισμένες βασικές αξίες στη Δύση συνυφασμένες με τον πολιτισμό μας.

Ακριβώς όπως δεν θα πρότεινα σε κάποιον δυτικό να περπατήσει στους δρόμους της Σαουδικής Αραβίας με μπικίνι. Σεβαστείτε την τοπική κουλτούρα. Και φυσικά υπάρχουν πολλοί ευγενείς και αξιοπρεπείς, αξιοθαύμαστοι μουσουλμάνοι και υπάρχουν και οι άλλοι. Και έχουμε πάρα πολλούς από τους άλλους.

Οι δικοί μας φονταμενταλιστές ανατινάζουν κτίρια, σκοτώνουν ανθρώπους σε κλινικές αμβλώσεων. Δεν νομίζω ότι είναι τόσο τρελοί ή τόσο πολλοί όσο στο Ισλάμ αυτή τη στιγμή, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί μουσουλμάνοι ζουν σε άθλιες συνθήκες, τις περισσότερες φορές. Αλλά υπάρχουν και εκείνοι που είναι μέρος μας, μέρος της κοινωνίας μας.

Σατιρίζουμε τον Χριστιανισμό, έτσι ποιός λέει ότι δεν μπορούμε να σατιρίζουμε άλλες θρησκείες και τους οπαδούς τους; Η σάτιρα κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται.»

 

ΤΟ ΒΗΜΑ, 31 Μαρτίου 2015