Ενα βίαιο «μάθημα» του Ιονέσκο για την παραπαιδεία

Ζωή Λιάκα | ΤΑ ΝΕΑ: 2/4/2015|

Λίγο πριν πέσει η αυλαία αυτής της σεζόν ο Χρήστος Σαπουντζής μιλάει για την εμπειρία και τα διδάγματα της παράστασης «Το μάθημα»  του Ευγένιο Ιονέσκο. Ο αγεφύρωτος κόσμος των καθηγητών και των μαθητών δεν είναι το μοναδικό σημείο που διέγειρε το ενδιαφέρον του Χρήστου Σαπουντζή για να μεταφέρει το έργο του Ευγένιου Ιονέσκο στην σκηνή. Μέσα από την πληθώρα των συμβολισμών και των σύγχρονων μηνυμάτων ο ηθοποιός και σκηνοθέτης της παράστασης ανέσυρε από την νέα ανάγνωση που έκανε το στοιχείο της βίας, το οποίο, όπως λέει, είναι περισσότερο
επίκαιρο από ποτέ: «Έχουμε συνηθίζει να  συνδέουμε την βίακυρίως με την σωματική κακοποίηση, αφήνοντας στην άκρη τους εξαναγκασμούς, τις υποχωρήσεις και τους συμβιβασμούς που βιώνουμε κάτω από οποιαδήποτε μορφή πίεσης».

Το έργο αφηγείται  την ιστορία ενός ηλικιωμένου καθηγητή ο οποίος προετοιμάζει μια μαθήτρια γα τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο.

Οι υπάρχουσες συνθήκες και η οικονομική στενότητα έκαναν το έργο αυτό μια  μια σχεδόν επιβεβλημένη επιλογή, λέει ο Χρήστος Σαπουντζής και εξηγεί: «Με ενδιέφερε τόσο το μικρό σχήμα που απαιτούσε όσο και η θεματολογία του ». Το εντατικό φροντιστήριο , που βρίσκεται στο κέντρο της παράστασης, αντανακλά την παραπαιδεία «μια από τις βασικότερες ασθένειες του εκπαιδευτικού συστήματος. Το έργο είναι γραμμένο την δεκαετία του'50 αλλά τα θέματα που αγγίζει είναι περισσότερο επίκαιρα από ποτέ» λέει ο γνωστός ηθοποιός.

Καθηγητές σε σχολεία και πανεπιστήμια έχουν στήσει το  σύστημα  φροντιστηρίων, που δημιουργεί τον δαιδαλώδη κόσμο της παραπαιδείας. Εκεί καταφεύγουν οι οικογένειες -ανεξαρτήτου πια οικονομικής επιφάνειας - για να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους την είσοδό τους στο Πανεπιστήμιο.

«Αγοράζουν την μόρφωση η οποία είναι, να μην γελιόμαστε, πληροφορία και όχι ουσιαστική γνώση. Ατέρμονη αποστήθιση στοιχείων, αριθμών και δεδομένων χωρίς καμία επεξεργασία μέσα από κριτική σκέψη. Αυτή η διαδικασία πριμοδοτείται από το εκπαιδευτικό σύστημα» εξηγεί ο Χρήστος Σαπουντζής.

Η γνώση όμως που θα μας προχωρήσει και θα μας πάει παρακάτω περνάει μέσα από το σώμα,  την καρδιά και το μυαλό, επιμένει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης του «Μαθήματος».

«Πρέπει να είναι εμπειρία η αληθινή γνώση" λέει και ανακαλεί μια εικόνα απο την εποχή του σχολείου."Θυμάμαι όταν ήμουν μαθητής, ότι το μάθημα της φυτολογίας για παράδειγμα, είχε το στοιχείο του πειράματος. Για το λόγω αυτόο ήταν ίσως το πιο κατανοητό μάθημα και βέβαια αποκτούσαμε πιο ουσιαστικές γνώσεις.

Όμως όταν ένας μαθητής πρέπει να απομνημονεύσει ένα τεράστιο όγκο ύλης- ο οποίος έχει καθοριστεί φυσικά από το αρμόδιο υπουργείο- πότε θα βρεθεί χρόνος για την βιωματική άσκηση; Να συζητήσουν μέσα στην τάξη, για το θέμα που συνάντησαν σε ένα κείμενο, να πάνε σε μια θεατρική παράσταση ή σε μια έκθεση ζωγραφικής;».

Ένα στιγμιότυπο από την δράση του έργου καθρεφτίζει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τα παραπάνω. Η μαθήτρια -την οποία υποδύεται η  Κατερίνα Χατζηκυριάκου- ενώ δεν μπορεί να κάνει την απλή πράξη πόσο κάνει ένα και ένα γνωρίζει το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού 3 δις 750.303Χ5δις 12.129. Και όταν ο καθηγητής την ρωτάει πως μπορεί να κάνει αυτές τις πολύπλοκες πράξεις απαντά:

«Αποστήθισα όλα τα πιθανά αποτελέσματα αφού δεν γνωρίζω να κάνω τις πράξεις με τον σωστό τρόπο». Αυτή η ανικανότητα της μαθήτριας εξοργίζει τον καθηγητή, τον οδηγεί στην παραφροσύνη και την σκοτώνει. Δεν είναι όμως η μοναδική αφού πρόκειται για ένα σίριαλ κίλερ που έχει δολοφονήσει συνολικά 390 μαθήτριες. Ο συμβολισμός του φόνου είναι ισχυρός όπως και της σεξουαλικής κακοποίησης.

Ο Χρήστος Σαπουντζής τονίζει ότι «ο καθηγητής ενδίδει στην σεξουαλικότητα της αθωότητας της μαθήτριας, με θολωμένη την κρίση του. Πίσω όμως από τον θύτη υπάρχει ένας ακόμη αποτυχημένος. Δεν στάθηκε ικανός να δώσει γνώση σε καμία από τις μαθήτριες που προετοίμαζε».

Ηταν σχεδόν μια φυσική εξέλιξη να φτάσει στον φόνο ο οποίος ως πράξη πυκνώνει το συμβολισμό του άγριου κατακρεουργήματος της αθωότητας, της δυνατότητας των νέων να προχωρήσουν, να προοδεύσουν και να κάνουν αυτό τον κόσμο καλύτερο.

«Η μαθήτρια μπαίνει στην περιπέτεια της γνώσης με χαρά κι ελπίδα. Γρήγορα όμως απογοητεύεται όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να της προσφέρει αυτά που θέλει, να την βοηθήσει.  Ο φόνος δείχνει την ανικανότητα των δασκάλων να προσφέρουν στους μαθητές. Το μόνο που μπορούν είναι να φτιάχνουν νεκρές ψυχές, ανθρώπους χωρίς ελευθερία, δίχως την ικανότητα κριτικής σκέψης».

Η ομάδα Sancho003, Φώτης Σιώτας και Κώστας Παντέλης, υπογράφουν την μουσική  της παράσταση , τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελήθηκαν η Αρετή Μουστάκα και η Χριστίνα Πανοπούλου, ενώ οι φωτισμοί είναι η Στέλλα Κάλτσου.

ΙΝFO

Ευγένιος Ιονέσκο

Το μάθημα

Αγγέλων Βήμα

Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια

Τηλ. Κρατήσεων: 210 5242211 & 210 5242213

 Παραστάσεις: Τετάρτη 18.00, Πέμπτη & Σάββατο 21.15 / Διάρκεια: 70'

Γενική είσοδος: 12 ευρώ / Φοιτητικό: 10 ευρώ

Για κατόχους δελτίου ανεργίας & Ατέλιες: 5 ευρώ