- Ο πολιτικός Προμηθέας του Γιαν Φαμπρ στην Αθήνα
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011
Τον τραβάνε οι φωτιές τον Γιαν Φαμπρ.
Στη νέα παράσταση του Φαμπρ, η φωτιά που κλέβει ο Προμηθέας είναι σύμβολο του πάθουςΑπό εκείνη τη μικρούλα και ασήμαντη, που σήμερα βρίσκεται υπό διωγμό επειδή ανάβει ένα τσιγάρο, μέχρι τις ορμητικές, θεαματικές και παμφάγες που τα παίρνουν όλα σβάρνα. Και αν πριν από λίγα χρόνια είχε ντουμανιάσει το Μέγαρο Μουσικής καπνίζοντας προκλητικά στο «Είμαι ένα λάθος», τώρα ο Βέλγος πολυκαλλιτέχνης έρχεται στη σκηνή του «Παλλάς» με τόσες φωτιές και πυρκαγιές, που απαιτούνται μάνικες και στίφη πυροσβεστών για να τις υποτάξουν.
Ο τίτλος της νέας του παράστασης, περισσότερο θεατρικής, παρά χορευτικής, τα λέει όλα: «Προμηθέας, Τοπίο ΙΙ». Εχει ασχοληθεί μαζί του και παλιά (1988), έτσι που κάποιοι βιάστηκαν να αποφανθούν: «Ο Φαμπρ βρήκε το άλτερ έγκο του στον Τιτάνα που έκλεψε τη φωτιά από τον Δία». «Δεν τη δέχομαι αυτή την ταύτιση», μας λέει και γελάει. Αλλα είχε στο μυαλό του όταν αποφάσισε να κρεμάσει τον Προμηθέα επί 1 ώρα και 40 λεπτά σε έναν σταυρό με σχήμα Χ, σε απόσταση 3 μέτρων από τη σκηνή, και να στήσει ολόγυρά του ένα τολμηρό υπερθέαμα με 10 ερμηνευτές-χορευτές.
«Ηθελα να θέσω το ερώτημα: τι σημαίνει σήμερα η λέξη "ήρωας"; Ποιος είναι ήρωας σήμερα; Για μένα ήρωας είναι ο Προμηθέας», εξηγεί. Και βάζει τους ερμηνευτές του στην αρχή της παράστασης να φωνάζουν: «We need heroes now». Μετά σηκώνεται η αυλαία και να σου ο κρεμασμένος Προμηθέας με το άσπρο σλιπ.
Μα, πώς είναι βέβαιος ότι είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε τόσο εύκολα την αντι-ηρωική, σχεδόν κυνική μας διάθεση ολόκληρων δεκαετιών και να αρχίσουμε να στοιχιζόμαστε γύρω από πρόσωπα; Δεν βλέπει ότι τα μαζικά ινδάλματα μπορεί να έχουν αιματοβαμμένα χέρια ή να χειραγωγούν τα πλήθη;
«Αυτό ακριβώς λέω κι εγώ στην παράσταση», απαντά ο Φαμπρ. «Οτι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν επιλέγουμε τους ήρωές μας. Μην ξεχνάτε ότι προέρχομαι από μια χώρα που οι νέοι της ήρωες είναι επικίνδυνοι ακροδεξιοί λαϊκιστές. Πιστεύω, όμως, σ' αυτό που λέει στο τέλος η Πανδώρα: "Μπορείς να επιλέξεις τι θέλεις να είσαι: ήρωας ή θύμα;". Ζούμε σε μια κοινωνία που οι πολιτικοί μάς θέλουν θύματα. Είναι σημαντικό να ξεφύγουμε. Και αυτό, νομίζω, ότι συμβαίνει στην Ελλάδα. Βλέπω τη νεολαία σας σαν νέους Προμηθείς. Δεν θέλουν πια να είναι θύματα, τολμούν να ανοίξουν το στόμα τους και να διαμαρτυρηθούν».
Είναι φανερό ότι αντιμετωπίζει την ελληνική κρίση με συμπάθεια. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση σας γ...ει εδώ και 30 χρόνια. Αυτή είναι η ρίζα των προβλημάτων σας», λέει. Τι άλλο θέλουμε για να τιμήσουμε την παράστασή του, που είναι, άλλωστε, και βασισμένη στον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου; Η Αθηνά, ο Ηφαιστος, η Πανδώρα, ο Επιμηθέας, ο Διόνυσος, η Ιώ, ο Ωκεανός, ο Ερμής ανεβαίνουν στη σκηνή για μονολόγους στα αγγλικά, που έγραψε ο Φαμπρ μαζί με τον Jeroen Olyslaegers. «Παραπονιούνται για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην ανθρωπότητα», λέει.
Ο Προμηθέας, βέβαια, κλέβοντας τη φωτιά δημιούργησε τον πολιτισμό, που τις σύγχρονες, καταναλωτικές, κυρίως, μανίες του είχε τόσο σκληρά στηλιτεύσει στο απολαυστικό «Orgy of tolerance», που είδαμε το 2009. Στη νέα, όμως, παράσταση του Φαμπρ η φωτιά δεν σηματοδοτεί την εξέλιξη. «Τη χρησιμοποιώ ως σύμβολο του πάθους, του ρίσκου, της δημιουργικότητας, που πολλές φορές δολοφονούνται εν τη γενέσει τους σε μια κοινωνία με τόσους κανόνες και περιορισμούς. Υπάρχει και μια πολιτική διάσταση στην παράσταση. Δείτε τι κάνουμε εμείς οι Βέλγοι και οι Γάλλοι, που βομβαρδίζουμε τη Λιβύη, σβήνοντας, ίσως, τη φωτιά μιας πραγματικής επανάστασης; Υπάρχουν σαφείς αναφορές στο πώς οι Ευρωπαίοι επεμβαίνουν σε διάφορες περιοχές του κόσμου».
Γιατί, άραγε, επιμένει τα τελευταία χρόνια σε μια τόσο πολιτική τέχνη; «Γιατί πιστεύω ότι ως καλλιτέχνης έχω υποχρέωση να ανοίγω το στόμα μου, να μιλάω καθαρά μέσα από τη δουλειά μου, για παράδειγμα, για την άνοδο του φλαμανδικού εθνικισμού στη χώρα μου», απαντά.
Δεν είναι πάντα τόσο άμεσος και ορθολογιστής. Ο «Προμηθέας, Τοπίο ΙΙ» ξεκινά με μια επίθεση στην ψυχανάλυση, στον Φρόιντ και στον Γιουνγκ, που τα έχουν καταφέρει να συνενώσουν στο στρατόπεδο των εχθρών τους αντιδραστικούς αλλά και προοδευτικούς τύπους. Ο Φαμπρ είναι κατηγορηματικός. «Η δουλειά μου στο θέατρο είναι αντι-ιστορική και αντι-ψυχολογική. Τα πρόσωπα που δημιουργώ οδηγούνται από τα όνειρα και τις ουτοπικές αναζητήσεις τους. Στην εποχή μας ψάχνουμε πίσω από κάθε πράξη μια ψυχολογική εξήγηση. Η ζωή, όμως, δεν είναι τόσο απλή και ευανάγνωστη, του στιλ: με έδερνε ο πατέρας μου, θα δέρνω κι εγώ τον γιο μου. Οι ήρωες, ειδικά, δεν έχουν ψυχαναλυτική εξήγηση».
Το θέαμα, που ήδη έχει παιχτεί στην Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κρίθηκε σχετικά σεμνό σε σχέση με το «Orgy of tolerance». Κι ας ανάβει κάποιος μια φωτιά τρίβοντας το πέος του, αντί για ξύλα. «Είναι δυο εντελώς διαφορετικές παραστάσεις», επιμένει ο Φαμπρ. «Το "Orgy" ήταν βασισμένο στους Μόντι Πάιθονς. Εδώ υπάρχουν αναφορές στη φλαμανδική ζωγραφική, κυρίως στο πώς αυτή απεικόνισε τον Χριστό».
Η μουσική, πάλι, ανήκει στον Νταγκ Τέλντεμαν της βελγικής ροκ μπάντας «Α brand», εκτός από κάποια πασίγνωστα ροκ κομμάτια της Πάτι Σμιθ, των Doors, του Μπρους Σπρίνγκστιν. Και αυτά εντός θέματος είναι. «Μιλάνε πάντα για πάθη και φωτιές», λέει ο Γιαν Φαμπρ. Για παράδειγμα; «Come on baby light my fire». *
info:«Παλλάς», 18 και 19 Νοεμβρίου. Τιμές: 70, 60, 55, 45, 30 ευρώ. Προπώληση: «Παλλάς», τηλ.: 210-323100. Με πιστωτική: 210-8108181. Μέσω Ιντερνετ: www.ellthea.gr, www.tickethour.com.
No comments:
Post a Comment