15 χρόνια με σκηνικά πάθους

 Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΤΟΜΟ 

• Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2011

«Οφείλουμε χάρη στον Διονύση Φωτόπουλο, ότι από τον Αριστοφάνη έως τον Μπρεχτ άλλαξε χίλια πρόσωπα κι όμως έμεινε στο βάθος ο ίδιος». Είναι τόσο διάσημη αυτή η φράση του Οδυσσέα Ελύτη, κι ας αναφέρεται σε μία μόνο χάρη από τις πολλές που χρωστάμε στον Διονύση Φωτόπουλο.

Ο Διονύσης Φωτόπουλος με τον Θεόδωρο Αγγελόπουλο στα γυρίσματα της «Σκόνης του χρόνου»Σαράντα ένα ολόκληρα χρόνια στο θέατρο, στο σινεμά, στην όπερα και στον χορό, ο Διονύσης Φωτόπουλος δεν έπαψε να ανανεώνεται τολμηρά, παραμένοντας την ίδια στιγμή πιστός στην ουσία και στο πνεύμα μιας γενιάς πολύ μεγάλων (Κουν, Τσαρούχης, Χατζιδάκις), που δίπλα τους μαθήτευσε, ωρίμασε και ξεχώρισε.

Και όταν λέμε 41 χρόνια, μετράμε από το 1967 -τα πρώτα του σκηνικά για την ταινία «Οιδίπους Τύραννος», του Γερμανού Οσβαλντ Ντέπκε- μέχρι το 2008. Τότε ήταν που δήλωσε: «Σταματάω. Θα κάνω μόνο ένα έργο κάθε δύο χρόνια. Ο χώρος ανήκει πια στα νέα παιδιά». Κι ας είχε υπογράψει εκείνο το καλοκαίρι στην Επίδαυρο («Μήδεια» του Βασίλιεφ με Κονιόρδου) και στις αποθήκες της «Πειραιώς 260» («Βάκχες» του Μοσχόπουλου) τα πιο δυναμικά, μοντέρνα και απελευθερωμένα σκηνικά του.

Απ' τους Οιδίποδες

Θυμηθήκαμε τη δήλωσή του, στην οποία, δυστυχώς, επιμένει, σήμερα, που μπορούμε (με 35 ευρώ) να πάρουμε σπίτι μας έναν καταπληκτικό τόμο 432 σελίδων και διαστάσεων 27x27 cm. Πόσο να ζυγίζει, άραγε; Σ' αυτόν, ο Διονύσης Φωτόπουλος έκλεισε τα τελευταία 15 χρόνια της δουλειάς του, ξεκινώντας από τους δύο «Οιδίποδες», του Πίτερ Χολ στην Επίδαυρο (καλοκαίρι του 1996), που μεταφέρθηκαν αμέσως μετά στη σκηνή Ολίβιε του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας, κερδίζοντας διθυραμβικά σχόλια από τον βρετανικό Τύπο.

Η έκδοση περιλαμβάνει πλούσιο έγχρωμο φωτογραφικό υλικό και σημειώματα στενών συνεργατών του, που αποκαλύπτουν κάθε φορά το κλίμα της συνεργασίας. Υπάρχει και μια ανθολογία κριτικών και κειμένων για το έργο του. Για παράδειγμα, γράφουν για τον Ελληνα σκηνογράφο, που πέρασε τα σύνορα και συνεργάστηκε με τους κορυφαίους του ευρωπαϊκού θεάτρου, ο Πίντερ, ο Ρόμπερτ Γουίλσον, ο Μίνως Βολανάκης, ο Πίτερ Χολ, ο Στέλιος Ράμφος, ο Γιώργος Χειμωνάς, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας.

Και ταινίες

Ο τόμος, που έχει τίτλο «Σκηνικά-Κοστούμια 3», έρχεται να προστεθεί στους δύο προηγούμενους (1 και 2), δυστυχώς, σχεδόν εξαντλημένους (εκδόσεις Καστανιώτης). Γι' αυτό και, όπως μας λέει ο Διονύσης Φωτόπουλος, «είναι μεγαλύτερος από τους προηγούμενους και κατά κάποιον τρόπο αναφέρεται και στα προηγούμενα χρόνια, σαν να έχεις και τους τρεις μαζί σε έναν». Εκτός από τα σκηνικά και τα κοστούμια για 32 παραστάσεις, δίνεται χώρος και στις ταινίες που έκανε την ίδια περίοδο: «Βυσσινόκηπος» του Κακογιάννη, «Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου» και «Delivery» του Παναγιωτόπουλου, «Σκόνη του χρόνου» του Αγγελόπουλου.

Οι φωτογραφίες, που σου κόβουν την ανάσα, προέρχονται, πάντως, από το θέατρο. Αρκετές, από παραστάσεις που, δυστυχώς, δεν είδαμε ποτέ στην Ελλάδα. Τον μοσχοβίτικο «Αμλετ» του Πέτερ Στάιν να παίζει σαξόφωνο και την Οφηλία ηλεκτρική κιθάρα μέσα στο ανδρικό μακρύ λευκό πουκάμισο, που της φόρεσε ο Φωτόπουλος. Τον σούπερ-θεαματικό σκηνογραφικό του άθλο για τον «Τάνταλο» του Πίτερ Χολ. Τις ανατριχιαστικές μάγισσες, που πρόσφερε στον Μοσχόπουλο για τον «Μάκβεθ» του Βέρντι στο φεστιβάλ του Σπολέτο.

«Φταίνε οι πολιτικοί»

Ο Διονύσης Φωτόπουλος, που αποφεύγει τις τελετές και τις παράτες, διάλεξε να γιορτάσει τον τόμο με ένα κρασάκι για φίλους και συνεργάτες του το Σάββατο το μεσημέρι. Πώς νιώθει, άραγε, σε μια χώρα που υποφέρει από την κρίση;

«Φταίνε οι πολιτικοί, που δεν μας είπαν ποτέ την αλήθεια. Φταίμε κι εμείς, που καταναλώναμε ανεξέλεγκτα μέσα σε μια τρελή και ανεξήγητη χαρά, χωρίς να σκεφτόμαστε το αύριο. Δεν στενοχωριέμαι γι' αυτούς που πέφτουν οι μισθοί τους. Πιστεύω ότι θα τα βολέψουν. Λυπάμαι γι' αυτούς που έχουν ενοίκια, δόσεις, παιδιά στο σχολείο και ξαφνικά δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Αλλά, κατά βάθος, νιώθω ότι η Ελλάδα μέσα σε όλα αυτά παραμένει ζωντανή, κάποτε θα βγει από το σημερινό αδιέξοδο», λέει.

**Η έκδοση έγινε από το Μουσείο Μπενάκη, με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Λάτση.