Ενας σύγχρονος Οδυσσέας

ΣΤΗΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260
Με τη σκηνή σαν παράδοξο αρχαιολογικό χώρο, όπου οι ανασκαφές αποκαλύπτουν τη σημερινή εποχή, η «Σαουμπίνε» παρουσιάζει τη νέα παραγωγή της

«Στην πραγματικότητα έπρεπε να διηγηθεί κανείς τη δικιά της ιστορία, όχι του άντρα της»: χαρακτηριστική φράση της Πηνελόπης στην «Επιστροφή του Οδυσσέα», που ανεβαίνει αύριο και μεθαύριο από τον βερολινέζικο θίασο της «Σαουμπίνε»

Στη σκηνή υπάρχουν δύο ντους, τρία ψυγεία και ένα γραφείο. Αριστερά είναι μια μικρή κουζίνα, στο τραπέζι του σαλονιού υπάρχει ένα γκρι ακουστικό τηλεφώνου. Στη μέση κυριαρχεί μία πολυθρόνα, περιφραγμένη από έναν κοκκινόασπρο φράχτη. Εκεί κάθεται η Πηνελόπη, μία άξια γυναίκα, η οποία περιμένει εδώ και 20 χρόνια τον σύζυγό της, Οδυσσέα. Δεν πιστεύει σε κανένα παραμύθι, πιστεύει μόνο ό,τι βλέπει και ακούει. Θρηνεί. «Στην πραγματικότητα, έπρεπε να διηγηθεί κανείς τη δικιά της ιστορία, όχι του άντρα της», είναι η πρόταση που λέει δύο φορές. Αυτή αποτελεί την πρόταση-κλειδί μιας παραγωγής, η οποία, αν και τιτλοφορείται «Η Επιστροφή του Οδυσσέα», δεν εστιάζει στον λατρευτό και ταλαιπωρημένο ήρωα, αλλά στην καταστροφική ενέργεια του παρελθόντος. Τη μουσικoθεατρική αυτή παράσταση, σε σκηνοθεσία Ντάβιντ Μάρτον, θα παρακολουθήσουμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, αύριο και μεθαύριο, στην Πειραιώς 260 από τον διάσημο βερολινέζικο θίασο της «Σαουμπίνε».

Η παράσταση στηρίζεται στην ομώνυμη όπερα του Μοντεβέρντι εμπλουτισμένη με κείμενα του Ομήρου, του Giacomo Badoaro (λιμπρετίστα του Μοντεβέρντι) και του διάσημου σύγχρονου Ούγγρου συγγραφέα Πίτερ Εστερχάζι. Ο Μοντεβέρντι τη συνέθεσε το 1640 για το Καρναβάλι της Βενετίας, χρησιμοποιώντας δύο γνωστά θεματικά μοτίβα: την ανατροπή του χρόνου και την ανατροπή της εξουσίας. Ξένοι και υπηρέτες συμπεριφέρονται σαν αφέντες στον Οδυσσέα, που μόλις επέστρεψε στο σπίτι του και τον εκδιώκουν σαν αλλοδαπό, άρα ως απειλή. Και ενώ είχε καταφέρει να γλιτώσει από έναν δολοφονικό πόλεμο, ο Οδυσσέας πρέπει και πάλι να δολοφονήσει για να επιβιώσει και να αποκτήσει ξανά τον έλεγχο του σπιτιού του.

Αυτή η πρώτη εμφάνιση του Οδυσσέα στον κόσμο της μουσικής δημιουργεί μια αντιφατική και εκπληκτικά μοντέρνα μετενσάρκωση του ήρωα. Η σκηνή μεταμορφώνεται σε ένα είδος παράδοξου αρχαιολογικού χώρου, όπου οι ανασκαφές αποκαλύπτουν τη σύγχρονη εποχή.

Οπως λέει χαρακτηριστικά το λιμπρέτο, «έξω ο χρόνος τρέχει», αλλά στο σπίτι της Πηνελόπης ο χρόνος έχει παγώσει. Ακριβώς σ' αυτό έχει στηριχθεί ο Ντάβιντ Μάρτον για να σκηνοθετήσει μία παράσταση όπου το προσωρινό έχει γίνει μόνιμο, θέτοντας ερωτήματα για την πραγματική ουσία της ευτυχίας, σε ένα σύμπαν όπου ο χρόνος έχει βάλει στην άκρη τη συνήθη πορεία του.

Στην «Επιστροφή του Οδυσσέα» χρησιμοποιεί επί σκηνής μουσικούς που παίζουν θέατρο, ηθοποιούς που τραγουδούν, τραγουδιστές που ζωγραφίζουν, δεξιοτέχνες καλλιτέχνες που με ό,τι καταπιάνονται για τις ανάγκες του έργου, το κάνουν εξαιρετικά και επιπλέον το διασκεδάζουν!

Παντρεύοντας τη μουσική με το κείμενο, τους χαρακτήρες με τις μελωδίες, το μουσικό και το θεατρικό χιούμορ, τη σάτιρα και το συναίσθημα, επιτυγχάνει μια μίμηση και μια παρωδία μαζί, χτίζοντας μία παράσταση συναρπαστική, συγκινητική, που προκαλεί ψυχική και πνευματική ανάταση.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 22/6/2012