Οι ρίζες είναι βαθιές

• Πολενάκης Λέανδρος
• Η ΑΥΓΗ: 24/06/2012

Από το έργο «Tercer cuerpo» του Κλαούντιο Τολκατσίρ

Η Αργεντινή, μια χώρα μακρινή μας γεωγραφικά, δεν μας είναι, όμως διόλου ξένη ως κουλτούρα. Η νοτιοαμερικάνικη, γενικά, λογοτεχνία έχει πια για τα καλά ριζώσει στη ζωή μας. Και το αργεντίνικο θέατρο επίσης είναι τακτικός μας καλοκαιρινός επισκέπτης. Η νεανική ομάδα Timbre 4 («Τέταρτο κουδούνι»), του Buenos Aires, με σκηνοθέτη και συγγραφέα τον Κλαούντιο Τολκατσίρ, θεωρείται, όχι άδικα, το «νέο αίμα» της αργεντίνικης σκηνής.

Με την ομάδα «Timbre 4» (Αργεντινή) και με το «Σπίρτο» (Ελλάδα)

Στο έργο του «Tercer cuerpo» («Τρίτο σώμα»), που παρακολουθήσαμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στο «Από Μηχανής» Θέατρο, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης, μεταφέρω από το πρόγραμμα, «τοποθετεί ταυτόχρονα επί σκηνής πέντε πρόσωπα που μοιράζονται τέσσερις διαφορετικούς χώρους. Αντλώντας υλικό από το σύγχρονο ανθρώπινο αδιέξοδο, ο τριανταεπτάχρονος συγγραφέας και σκηνοθέτης ανασύρει, με πικρό χιούμορ και αίσθηση του ρυθμού, κρυφές επιθυμίες, ψέματα και ενοχές. Ένας εξαιρετικός θίασος γράφει ένα σκηνικό ποίημα, με τον υπαινικτικό τίτλο ‘Τρίτο σώμα – η ιστορία ενός παράλογου εγχειρήματος’».

Η ιστορία που μας αφηγείται η ομάδα «Timbre 4» είναι, πράγματι, πολύ κοντά μας, όχι μόνο επειδή η Αργεντινή είναι η πιο «ευρωπαϊκή» χώρα της Λατινικής Αμερικής, αλλά και για το αντίθετο, επειδή, ίσως, εμείς είμαστε η πιο «λατινοαμερικάνικη», γράφε απρόβλεπτη, εκδοχή του ευρωπαϊκού Νότου. Οι περίφημες «ιδιαιτερότητες» με τις οποίες μας κοσμούν οι «φίλοι» δεν είναι άλλο από την άρνηση να υποταγούμε αμαχητί στη «μοίρα» που «γράφουν» για εμάς οι οπαδοί της «σιδηράς πειθαρχίας» και του υποχρεωτικού, «όλοι σύμφωνοι!». Δεν πρόκειται, ασφαλώς, μόνο για τον τομέα της οικονομίας. Όσοι έχουν διαβάσει τον λόγο που εκφώνησε ο Χίτλερ στη γερμανική Βουλή μετά την κατάκτηση της Κρήτης, και όσα γράφει εκεί για το μέλλον που επιφυλάσσει στην Ελλάδα αν αποδειχθεί «καλό παιδί», θα καταλάβουν αμέσως τι εννοώ: «την ψυχήν ζητεί του παιδίου».

Υπάρχει και ένα παλιότερο διαφωτιστικό κείμενο, για όσους θέλουν να το ψάξουν, το παραλήρημα «υπέρ Γερμανίας» ενός Έλληνα στρατηγού, που παρατίθεται στο βιβλίο της Δήμητρας Βάκα – Μπράουν με τίτλο «In the heart of the German intrigue» («Στην καρδιά της γερμανικής διαπλοκής»), του 1918, αμετάφραστο στα ελληνικά και σχεδόν ξεχασμένο. Πρόκειται, απλούστατα για τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής, με άλλα μέσα. Οι ρίζες είναι βαθιές. Για να γυρίσουμε, όμως, στο έργο και στην παράσταση, μας μιλά με αμεσότητα και άπειρη τρυφερότητα για τις συνέπειες της κρίσης στη ζωή των απλών, καθημερινών ανθρώπων. Υπάρχει μια ζωντανή, ακατάτμητη, ολόκληρη «ψυχή παιδιού» στο έργο και στην παράσταση, και αυτό τα λέει όλα.

Είναι και οι πέντε ηθοποιοί εξαίρετοι, ασκημένοι, μινιμαλιστικοί, δίνοντας το μεγάλο μέσα στο μικρό και το πολύ μέσα στο λίγο. (Melisa Hermida, Daniela Pal, Jose Maria Marcos, Hernan Grinstein, Magdalena Grondona). Σε όμορφο σκηνικό του Gonzalo Cordoba Estevez, φωτισμούς του Omar Possemato.

***

Να επισημάνω μια ελληνική, νεανική παράσταση, εκτός φεστιβάλ, με συγγενική συναισθηματική φόρτιση. Πρόκειται για τη δουλειά της θεατρικής ομάδας «Σπίρτο» στο χώρο «rabbithole» του Μεταξουργείου. Κάτι σαν παραμύθι για μεγάλους και παραβολή για μικρούς θεατές, με δροσιά και ευγένεια, μας μιλά για το τώρα. Πάλι θα μεταφέρω από το πρόγραμμα, «Ένας συγγραφέας – αφηγητής προσπαθεί να συνθέσει τη δική του ιστορία. Με στόχο να αποδώσει όσο γίνεται καλύτερα τον αυθορμητισμό, το χιούμορ και τη δυναμικότητα των προσώπων, ζωντανεύει τους ίδιους τους ήρωες του έργου επί σκηνής. Το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι ένα παιδί που προσπαθεί, μέσα από μια κοινωνία ανελεύθερη, κυριαρχική, να οικοδομήσει τις δικές του σχέσεις». Και εδώ επίσης, μια δεμένη ομάδα νέων, υποσχόμενων ηθοποιών, υλοποιούν επί σκηνής διαδραστικά το έργο που έγραψαν ομαδικά (Μαρία Αλάραμπι, Τζοάνα Βρακά, Ευαγγελία Τσομάκα, Πέτρος Σκαρμέας). Με κοστούμια της Μ. Αλάραμπι και φωτισμούς του Γ. Σίμωνα.